یک عکس یک روایت: سالن سینمای گراند سینما در گراند هتل

فرارو- سینما در ایران برای نخستین بار به‌دستور مظفرالدین شاه قاجار وارد شد، شاهی که در سفر به فرنگ، مجذوب فناوری نوین سینما شد. پنج سال پس از اختراع برادران لومیر، مظفرالدین شاه در یادداشت‌های خود نوشت: «به عکاسمان دستور دادیم همه نوع تجهیزات سینماگری بخرند و به تهران بیاورند تا ان‌شاءالله بتوانیم فیلم بسازیم و به خادمانمان نشان دهیم.» این تصمیم، سرآغاز ورود هنر هفتم به ایران بود، اما توسعه سینما در ایران قاجاری نه به دست شاه، بلکه با تلاش افرادی که عکاسی و سینماگری را در غرب آموخته بودند، ممکن شد. میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی، مهدی روسی‌خان، ابراهیم‌خان صحاف‌باشی و خان‌بابا معتضدی از جمله پیشگامان این عرصه بودند. آنها در شرایطی که تجهیزات و تخصص کافی در دسترس نبود، توانستند اولین گام‌های سینمای ایران را بردارند.

به گزارش فرارو، نخستین اثر مستند سینمای ایران به‌نام «مراسم جشن گل‌ها» در ۲۳ مرداد ۱۲۷۹ شمسی توسط میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی ساخته شد و در دربار قاجار به نمایش درآمد. این فیلم و مستند‌های دیگری که از وقایع دربار ساخته شدند، شکل اولیه سینمای ایران را رقم زدند.

با این حال، سینما در دوران قاجار محدود به دربار باقی ماند و به نمایش عمومی راه نیافت. مدتی بعد با تغییرات اجتماعی و سیاسی، سینما از حیطه خصوصی دربار فراتر رفت. در سال ۱۳۰۳ شمسی، با افتتاح نخستین سالن سینمای مدرن تهران به نام «گراند سینما» در خیابان لاله‌زار، سینمای ایران وارد مرحله‌ای نوین شد. این سالن، توسط علی وکیلی تأسیس و به محلی برای جذب طبقه متجدد تبدیل شد. گراند سینما به صورت مرتب فیلم پخش می‌کرد و تا مدت‌ها فقط فیلم‌های خارجی پخش می‌کرد و بسیار از آن استقبال شد. تأسیس گراند سینما، نقطه عطفی در تاریخ سینمای ایران بود و مسیر این هنر را از مستند‌های درباری به سمت سینمای عمومی و تجاری هدایت کرد.