تخریب در شاهوار مسجل است/ چالش‌های جدی زیست‌محیطی و اجتماعی

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها-محمد حسین عابدی: معدن بوکسیت شاهوار به دلیل تخریب‌های گسترده که در کوه شاهوار صورت داده در سال‌های اخیر مورد اعتراض بسیاری از مردم و دوستداران طبیعت و به‌خصوص رسانه‌های شهرستانی، استانی و کشوری بوده است رسانه‌هایی که صدایشان بالاخره به گوش مسئولان عالی‌رتبه رسید تا پس از بازدید میدانی از این معدن، هر تصمیمی را منوط به ارائه گزارش تحقیقات از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی کنند تحقیقی که بالاخره در یک روز مانده به تاسوعای حسینی منتشر شد.

اما این پژوهش چرا اهمیت دارد و اساساً چه تحلیلی می‌توان از آن داشت ابتدا به گوشه‌های مهم این پژوهش می‌پردازیم؛ گزارش مرکز پژوهش‌های در دو بخش کلی به آسیب‌های معدن بوکسیت شاهوار در مقوله زیست‌محیطی و اجتماعی می‌پردازد که در آن مواردی مانند تهدید ذخایر و منابع آب منطقه، آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی، از بین رفتن مراتع، درخطر قرار گرفتن حیات‌وحش، ایجاد ریز گرد و گردوغبار، از بین رفتن جاذبه گردشگری اصلی منطقه، از بین رفتن پوشش گیاهی و درختان، چالش مدیریت باطله و ایجاد سیلاب در اثر دپوی باطله در مسیر آب و دره‌ها عنوان‌شده است.

ادامه فعالیت و ضرر به طبیعت

در ادامه این گزارش به دو استعلام از سازمان محیط‌زیست و منابع طبیعی نیز اشاره می‌شود و تهیه‌کنندگان به عوامل آلاینده معدن در طبیعت می‌پردازند مواردی مانند تهدید پوشش گیاهی منطقه به دلیل فعالیت معدن کاری، تأثیرات محیطی جاده ارتباطی معدن، تهدید گردشگری منطقه، آلودگی صوتی، مواد زائد معدنی و تهدید حیات‌وحش اما نتیجه‌گیری این گزارش مهم‌ترین بخش آن است.

در بخشی از این گزارش آمده است: «بر اساس شواهد و مدارک موجود، فعالیت‌های معدنی در معدن بوکسیت تاش موجب ایجاد چالش‌های جدی زیست‌محیطی و اجتماعی شده است. درخطر قرار گرفتن ذخایر آب منطقه، آلودگی احتمالی، آب‌های سطحی و زیرزمینی، تخلیه باطله‌ها در مسیر آبراهه‌ها و وقوع سیلاب در روستا، نبود برنامه مدون برای مدیریت باطله، از بین رفتن پوشش گیاهی و فرسایش خاک، ایجاد گردوغبار و درخطر قرارگرفته حیات‌وحش منطقه ازجمله مهم‌ترین مسائل زیست‌محیطی ایجادشده است. همچنین جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری روستاهای مجاور معدن به دلیل فعالیت‌های معدنی و تردد ماشین‌آلات رونق خود را ازدست‌داده‌اند»

طرح‌های بی‌فایده تلاش‌های بیهوده

این گزارش همچنین با بیهوده دانستن بخشی از تلاش معدن برای وجاهت بخشیدن به عملکرد خود، می‌نویسد: «طرح مدیریت بهره‌برداری معدن با رعایت الزامات زیست‌محیطی که توسط شرکت آلومینیم ایران ارائه‌شده است، تصویر روشنی از بهبود وضعیت زیست‌محیطی منطقه نشان نمی‌دهد و نیازمند بازبینی و ارائه برنامه عملیاتی به‌ویژه در رابطه با مدیریت باطله و جلوگیری از بین رفتن ذخایر آب و پوشش گیاهی منطقه است.»

در انتهای این گزارش نیز در دستور کار قرار دادن موضوع توقف کامل معدن در شورای عالی معادن یکی از موارد مطروحه است که طی سال‌های اخیر مطالبه مردم شهرستان شاهرود و دوستداران محیط‌زیست محسوب می‌شود.

تخلفات صورت گرفته اند

اما شاید بخش مهم این گزارش به تخلفات معدن اشاره کند موضوعی که همیشه توسط مسئولان استانی و شهرستانی در سمنان و شاهرود تکذیب می‌شد این گزارش می‌نویسد: «به دلیل عدم قرار گرفتن معدن بوکسیت تاش در مناطق چهارگانه، استعلام از سازمان محیط‌زیست انجام‌نشده و تنها استعلام انجام‌شده از اداره کل منابع طبیعی نیز به‌درستی اجرانشده و تخلفات واضحی صورت گرفته است»

این گزارش اما مردم شاهرود و دوستداران طبیعت را بسیار امیدوار کرده تا پایان کار بوکسیت شاهوار را شاهد باشند همچنین تلاش‌های دیگری نیز مانند جمع‌آوری طومار برای تعطیلی این معدن نقل محافل این روزهای شاهرود است هرچند در نهایت باید نظر شورای عالی معادن نیز پرسیده شود اما گزارش مرکز تحقیقات مجلس همه حقایق را به خوبی برملا می کند.

این گزارش حتی اگر منجر به تعطیلی معدن نیز نگردد نشان می‌دهد که رسانه‌های پرتلاش شاهرودی در کنار تمام سازمان‌های مردم نهاد، مردم عاشق شاهرود و دوستداران طبیعت بی‌مورد ابراز نگرانی نمی‌کردند.