پشه‌ها حشرات بسیار آلوده ای هستند که می توانند بیماری هولناکی را به انسان منتقل کنند. بیماری Leishmaniasis یا لیشمانیوز نوعی بیماری انگلی بسیار خطرناک است که ناشی از انگل Leishmania می باشد.

احتمالا نام بیماری سالک یا لیشمانیوز به گوش شما هم خورده باشد و بخواهید علائم و درمان سالک را بدانید و یا از آن پیشگیری کنید. بیماری لیشمانیوز (Leishmaniasis) نوعی بیماری انگلی بسیار خطرناک است که ناشی از انگل Leishmania می باشد. این انگل به طور معمول از پشه‌هایی که در ماسه های آلوده زندگی می کنند وجود دارد. این بیماری از طریق یک پشه آلوده به انسان منتقل شده و بسیار خطرناک است. پشه‌هایی که در ماسه های آلوده زندگی می کنند انگل را از ماسه دریافت کرده و آن را حمل می کنند. این نوع انگل بیشتر در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری وجود دارد. اپیدمی مرگ و میر ناشی از این بیماری در مناطق آسیا، شرق افریقا و امریکای جنوبی مشاهده شده است. این بیماری از خطرناک‌ترین بیماری های ناشناخته استوایی است که بعد از مالاریا بیشترین آمار مرگ و میر را به خود اختصاص داده است. امروز در نت‌نوشت مفصلا به بررسی انواع بیماری سالک یا لیشمانیوز و درمان سالک خواهیم پرداخت.

بیشتر بخوانید: درمان اگزما با آلوئه ورا و سایر راهکارهای خانگی

انواع بیماری سالک یا لیشمانیوز

بیماری سالک یا لیشمانیوز به طور کلی به سه نوع تقسیم می شود : پوستی (سالک)، احشایی و مخاطی. تمامی گونه های این انگل در هر فرم و شکل به یکدیگر مرتبط می شوند. کارشناسان معتقدند که در واقع ۲۰ نوع از این انگل وجود دارد که بیماری را به انسان منتقل می کند.

لیشمانیوز جلدی یا همان سالک سبب بروز زخم های پوستی می شود. این نوع از این بیماری شایع‌ترین نوع آن می باشد. ممکن است در این نوع نیاز به درمان خاصی هم نباشد بعد از مدتی بهبودی حاصل شده و عوارض از بین می رود.

لیشمانیوز مخاطی یک نوع نادر از این انگل است که در فرم پوستی ایجاد می شود. این حالت می تواند چندین ماه پس از زخم اولیه به طول بیانجامد و پوست دیر بهبودی پیدا کند. این نوع لیشمانیوز معمولا به بینی، گلو و دهان گسترده شده و این آسیب می تواند منجر به تخریب جزئی یا کامل غشاهای مخاطی در این محدوده گردد. اگر چه لیشمانیوز مخاطی معمولا از زیر مجموعه های لیشمانیوز جلدی به حساب می آید اما حتما نیاز به درمان دارد.

لیشمانیوز احشایی نیز نوع دیگر این انگل می باشد. نام دیگر این حالت لیشمانیوز سیستمیک است. این حالت معمولا دو تا هشت ماه پس از این که انگل از طریق مگس آلوده وارد بدن شد خود را در بدن انسان نشان می دهد. در این مدت اندام های داخلی مانند طحال و کبد مورد آسیب قرار می گیرند. همچنین بر مغز استخوان و سیستم ایمنی بدن صدمات خطرناکی می زند. لیشمانیوز احشایی در صورتی که درمان نشود، مرگ آفرین است.

بیشتر بخوانید: درمان طبیعی آفتاب سوختگی و درمان های خانگی برای پوست آفتاب سوخته

چه کسانی در معرض ابتلا به لیشمانیوز هستند؟

این بیماری در همه نقاط دنیا به غیر استرالیا و قطب جنوب یافت می شود. با این حال در حدود ۹۵ % در نقاطی مانند امریکا، آسیای مرکزی، مدیترانه و خاورمیانه بیشتر مشاهده شده است.
در صورتی که در مناطق گرمسیری یا نیمه گرمسیری زندگی می کنید و یا به این نقاط سفر دارید، حتما در معرض خطر این انگل قرار خواهید گرفت. بی شک می بایست راه های مبارزه با آن را بیاموزید.

شرایط اجتماعی و اقتصادی نیز در این وضعیت بسیار موثر است. به گفته سازمان بهداشت جهانی WHO، فقر عامل تعیین کننده ای برای این بیماری است. علاوه بر این، این بیماری معمولا در مناطقی رخ می دهد که این شرایط شایع هستند:

سوء تغذیه، قحطی، کمبود منابع مالی، مهاجرت های بزرگ مردم ناشی از شهر نشینی، شرایط اضطراری، جنگ و تغییرات اقلیمی و زیست محیطی. البته ابتلا به ایدز نیز در ابتلا به این بیماری دخیل است.

بیشتر بخوانید: ویتامین های مخصوص پوست صورت را بشناسید!

علائم بیماری سالک یا لیشمانیوز

بسیاری از افراد می توانند برخی از گونه های این انگل را برای مدت زمان طولانی بدون این که هیچ عوارض و نشانه ای داشته باشد حمل کنند. علائم بیماری سالک یا لیشمانیوز به شکل و نوع انگل بستگی دارد.

علائم لیشمانیوز جلدی یا سالک این است که زخم های پوستی بدون درد رخ می دهد. علائم پوستی ممکن است چندین هفته پس از انتقال از پشه آلوده به بدن ظاهر شوند. با این حال گاهی هم علائم، ماه‌ها یا حتی سال‌ها ظاهر نمی شوند.

لیشمانیوز مخاطی نیز پس از یک تا پنج سال به صورت ضایعات پوستی خود را نشان می دهد. معمولا زخم های این حالت در ناحیه دهان، بینی و یا بر روی لب ها هستند.

سایر علائم بیماری سالک یا لیشمانیوز نیز به صورت آبریزش بینی، گرفتگی بینی، خونریزی بینی، دشواری تنفس و . . . می باشد.

در لیشمانیوز احشایی نیز علائم ظاهری پس از ماه ها بروز می کند و یا این که به طور کلی علائمی مشاهده نخواهد شد. معمولا پس از دو تا شش ماه بعد عفونت اتفاق می افتد. علائم و نشانه های لیشمانیوز احشایی کاهش وزن، تب های طولانی مدت، افزایش حجم کبد، خون ریزی، کاهش تولید سلولی، تورم غدد لنفاوی، انواع عفونت ها و . . . می باشد.

بیشتر بخوانید: خواص زغال چوب برای پوست شگفت‌زده‌تان خواهد کرد!

تشخیص بیماری سالک یا لیشمانیوز

نکته مهم این است که به پزشک خود علائم را اعلام کنید. بگویید که در چه محلی زندگی می کنید تا پزشک با آزمایش، انگل لیشمانیوز را تشخیص دهد. آزمایشات مختلفی برای پی بردن به نوع این بیماری انجام خواهد شد.

جهت تشخیص لیشمانیوز جلدی پزشک از طریق بیوپسی پوست یکی از زخم ها را از بین خواهد برد. معمولا پزشکان به دنبال DNA یا موارد ژنتیکی انگل می باشند. که سبب عفونت شده است.

برای تشخیص لیشمانیوز احشایی نیز سابقه زندگی یا مسافرت به نواحی که فرد در آن بوده است بسیار مفید است. با معاینه فیزیکی اندازه طحال و کبد تشخیص داده می شود. سپس ممکن است بیوپسی مغز استخوان انجام شده و یا نمونه خون برای آزمایش گرفته شود.

درمان بیماری سالک یا لیشمانیوز

داروهای ضد انگل آمفوتریسین (Ambisome) داروهای مناسبی برای این بیماری است. زخم های پوستی معمولا بدون درد بیماری سالک به راحتی درمان می شوند. هر نوع زخم پوستی که سبب ناهنجاری شود را می توان به کمک جراحی پلاستیک ترمیم کرد. ضایعات حاصل شده از این بیماری به طور طبیعی درمان نخواهند شد. Liposomal amphotericin B وparomomycin نیز داروهای مناسب لیشمانیوز مخاطی می باشند.

در بدترین نوع این بیماری یعنی لیشمانیوز احشایی، داروهای کارآمدی وجود ندارد. معمولا داروهایی که استفاده می شوند شامل stibogluconate (Pentostam)، amphotericin B , paromomycin، miltefosine Impavido می باشند.

عوارض جانبی بیماری سالک یا لیشمانیوز

از جمله عوارضی که این بیماری دارد و می‌تواند اختلالاتی در بدن فرد بیماری ایجاد کند، عفونت است که به علت ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن رخ می دهد. لیشمانیوز احشایی اثرات مخرب تری نسبت به دیگر حالات دارد. از جمله این که بر اندام های داخلی و سیستم ایمنی بدن به قدری آسیب می رساند که تا حد مرگ نیز پیش خواهد رفت.

پیگشری از بیماری سالک یا لیشمانیوز

این بیماری متاسفانه هیچ گونه واکسن یا داروی پیشگیرانه ای ندارد. تنها راه جلوگیری از لیشمانیوز اجتناب از مگس های آلوده و خوردن شن و ماسه است.

شما می توانید لباس‌هایی که پوشیده هستند در این موقعیت ها استفاده کنید. از جوراب های بلند و بلوزهای آستین دار استفاده کنید. برای دفع حشرات از اسپری های دفع حشرات استفاده کنید.

به خصوص مناطق خواب خود را از حشرات دور نگه دارید. هنگام غروب آفتاب و سپیده دم حشرات به خصوص پشه‌های شن و ماسه بیشتر فعال هستند، این زمان‌ها کمتر از منزل خارج شوید.

زخم های بدن خود را به خوبی مورد بررسی قرار دهید و در صورتی که زخمی در بدنتان در طولانی مدت بهبودی پیدا نکرد حتما به پزشک مراجعه کنید. اگر که به این بیماری مبتلا گشتید حتما داروها را سر موقع و با دقت مصرف کنید. بیماری لیشمانیوز احشایی در صورتی که درست درمان نشود مرگ بار خواهد بود.

بیشتر بخوانید: درمان گیاهی کک و مک پوست و لکه های پوستی