ثمره فعالیت 17 ساله مرکز رنگین کمان سپید در کتاب سبز گردد شاخساران کهن منتشر شد

پیام صلح نسل‌ها

مرکز رنگین‌ کمان سپید نزدیک به دو‌دهه پیش خانه‌ای بنا کرد برای همه پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های شهر. خانه‌ای که خشت خشتش با آرزوهای خانواده سرشناس نفیسی و هرندی‌زاده پیوند خورده بود. یک مرکز روزانه سالمندی که گرچه در ابتدا آرمانش بهبود زندگی و پرورش توانمندی‌های سالخوردگان بود اما ده‌ها و صدها مادربزرگ و پدربزرگ نویسنده و هنرمند را هم پرورش داد و به کارنامه رنگین کمان سپید افزود.

مادربزرگانی که در صندوقچه قصه‌هایشان را گشودند، قلم به دست گرفتند، نوشتند و نقاشی کشیدند و برخی در دهه هفتم زندگی پا به صحنه تئاتر گذاشتند و شازده کوچولو را بازی کردند. تا امروز تمام دستاوردها و اندوخته‌های رنگین‌کمان سپید مستند شده و برای نخستین بار در ایران کتابی در قالب سمن نگاری انتشار یافته‌است.

«سبز گردد شاخساران کهن را» پروین دولت‌آبادی سرود و حالا همه گرد آمدند تا کتابی رونمایی شود که دنیای دو‌دهه گذشته مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌های اصفهان را در خانه‌ای رنگین‌ کمانی روایت می‌کند. از خاطرات خلق ایده تأسیس مرکز رنگین‌ کمان سپید تا صدها نقل قول و دست‌نوشته و حتی آرزوهای نسلی که بر بوم‌ها نقاشی شده‌است.

هرچه در این سال‌ها در رنگین‌ کمان سپید گذشته است به همت نفیسه و نوشین نفیسی و نیلوفر و مرجان هرندی‌زاده تدوین و با نام سبزگردد شاخساران کهن حالا در میان جمعیت حاضر و دربین دستان چین‌دار مادربزرگ‌ها دست به دست می‌شود و دکتر نوش آفرین انصاری از آن به نیکی و تحسین یاد می‌کند.

نوش آفرین انصاری، چهره شناخته شده در حوزه کتابداری و کتابشناسی ایران و دبیر شورای کتاب کودک که تحصیلاتش را در مدرسه عالی کتابداری ژنو و دانشگاه مک گیل کانادا سپری‌کرده مهمان ویژه این جمع است. از نگاه او کتاب «سبز گردد شاخساران کهن» که ثمره فعالیت ۱۷ ساله مرکز رنگین‌ کمان سپید را روایت می‌کند یک سمن نگاری است و کتابی در این قالب تاکنون در ایران منتشر‌نشده و از این حیث بسیار حائز اهمیت است چرا که به گفته او اغلب سمن‌ها (سازمان‌های مردم نهاد) چه در حوزه اجتماعی و چه فرهنگی به دنبال فعالیت‌های میدانی هستند و ثبت و مکتوب کردن و به‌بند کشیدن این گونه فعالیت‌ها کاری بسیار دشوار است. از همین نظر مکتوب کردن تجربه این سمن می‌تواند باعث الگو‌شدن آن برای سمن‌ها شود.

تألیف کتاب سبزگردد شاخساران کهن در ۳۱۲ صفحه و از سال ۱۳۹۰ به مدت پنج سال به طول انجامیده است. نوش آفرین انصاری می‌گوید: به نظر می‌رسد که مولفان این کتاب پیش از این دوره پنج ساله به فکر مستند کردن تجربیات خود بوده‌اند و شاید از ابتدا تأسیس مرکز رنگین کمان، یادداشت برداری‌ها صورت گرفته چرا که نمی‌شود تدوین این حجم از اطلاعات را پس از ۱۰ سال انجام داد.

او یادداشت‌برداری را سنت رایج اهالی شورای کتاب کودک عنوان می‌کند که گویا در رنگین‌ کمان سپید هم نمود پیدا کرده‌است: همواره به یاد داشته‌ام که نفیسه نفیسی درست شبیه من، کاغذ و قلم به همراه داشته و مرتب یادداشت‌برداری می‌کند. جالب است بدانید که ما این عادت را در جریان فعالیت در شورای کتاب کودک از توران میرهادی الگو گرفتیم. میرهادی هم اغلب در راستای اهداف انجمن، از یادداشت‌برداری غافل نمی‌شد. ادبیات، هنر، زبان انگلیسی، آموزش قرآن و یوگا از بخش‌های اصلی این کتاب است.

در بخش هنر ۳۰۹ اثر نقاشی مربوط به اعضا انجمن منتشر و نقل قول‌ها و خاطرات برگزاری فعالیت‌های فرهنگی و هنری مرکز مکتوب شده‌است. به طوری که می‌توان آن را تجربه نگارش مشترک یک گروه بزرگ برشمرد. دبیر شورای کتاب کودک، محتوا، ساختار و اصول فنی رعایت شده در تدوین این کتاب را بسیار دقیق و ناب ارزیابی می‌کند و می‌گوید: از نظر اصول فنی فهرست مندرجات ساده و مندرجات تفصیلی و نمایه نام‌ها که در این کتاب لحاظ شده حائز اهمیت است چرا که خواننده را برای دستیابی به اطلاعات کتاب به خوبی راهنمایی می‌کند.

خرید کتاب «سبز گردد شاخساران کهن» از سایت هدهد

ناشر کتاب سبز گردد شاخساران کهن، موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان است. موسسه ای که همان گونه که نوش آفرین انصاری اشاره می‌کند از جمله مهم‌ترین مؤسسات نشر است که همواره کتاب‌های یگانه و مرجع را منتشر کرده و این کتاب هم از جمله کتاب‌های است که قابلیت مراجعه مداوم را داراست. نکته حائز اهمیت دیگری که انصاری در تألیف چنین کتاب‌هایی به آن اشاره دارد روش‌شناسی در تألیف است.

او می‌گوید: روش شناسی و یافتن بهترین راه برای نگاشتن فعالیت‌های یک سمن بسیار حساس و دشوار است که در این راستا مولفان این کتاب در روش‌شناسی به کتاب تجربه مدرسه داری مهران و معصومه سهراب و یحیی مافی اشاره کردند و در جایی دیگر از تأثیر پذیری موسسه مادران امروز یاد می‌کنند.

به روایت نوش آفرین انصاری در محتوای کتاب سبزگردد شاخساران کهن یک پیام بزرگ و درخور تأمل نهفته است. ترسیم ظریفی از پیوند خانواده که در طول مطالعه آن به چشم می‌خورد. برخاستن یک اندیشه و درگیر کردن تمام خانواده در این مسیر تنها از اصفهان بزرگ حاصل می‌شود و جایی که خانواده نفیسی و هرندی‌زاده در عمق فرهنگ و قدمتش پرورش یافتند و چنین تشکلی را بنیان نهادند. انصاری می‌گوید: شگفت‌انگیز است زمانی که می‌نگریم ایده‌ای را نسل اول این خانواده مطرح می‌کنند و نسل دوم و سوم هم با آن همراه می‌شوند و این همان پیام صلح بین نسل‌هاست که در مرکز رنگین کمان سپید شنیده می‌شود.