به گزارش ایرنا، قانون اساسی افغانستان واضح ساخته است که مجلس نظارت بر عملکرد دولت، تصویب بودجه ملی، تصویب قوانین، لغو و تصویب فرمان های قانونی، معاهدات و قراردادهای ملی و بین المللی، رای اعتماد یا عدم اعتماد به وزیران دولت را در کنار شماری دیگر از وظایف متداول در مجالس دیگر دنیا بر عهده دارد.
علاوه بر مجلس رئیس جمهوری افغانستان هم بر اساس قانون حق دارد در صورت عدم حضور مجلس در زمان تعطیلات 45 روزه تابستانی و زمستانی مجلس، فرمان قانونی صادر کند و این کار در دوره مجلس کنونی بارها انجام شده که البته برخی از آنها بر اساس ادعاهای برخی نمایندگان تطابق کامل با شرایط پیش بینی شده در قانون نداشته است.
در افغانستان ، متفاوت از کشورهای دیگر به دلیل چهار دهه جنگ و ناامنی و ضعف بنیادی کمبود دانش به خاطر این عارضه و قرار داشتن حدود 60 درصد مردم زیر خط فقر و نرخ بالای بیسوادی شکل انتظارات از نمایندگان و نوع بیان آنها متفاوت است.
نامزدانی هم که خود را برای انتخابات مجلس عرضه کرده اند ، متناسب با وضعیت روانی و سطح خواسته های مردم ، شعارهایی گاه فراتر از توان قانونی و محدوده اختیارات مجلس مطرح و همه تلاش هایشان را متمرکز به جلب آرای مردم از هر طریق ممکن کرده اند.
در کنار شعارهای منطقی و درستی که شماری از نامزدان برای جلب آرای مردم بیان کرده اند، شعارهایی هم هستند که بیان توصیف کلی هر آن چه آرزوی جوامع بشری مانند عدالت، رفاه یا حفظ تمامیت ارضی است که البته برخی اهداف ملی هستند و شماری وظایف دولت ها و تعدادی از شعارها هم بیرون از توان و شرایط امروز افغانستان است.
از جمله شعارهایی که در پوسترها و زیر عکس های نامزدان در نمای شهر کابل پایتخت افغانستان به چشم می خورد می توان به رفاه عمومی، معیشت، امنیت سراسری، آزادی، عدالت اجتماعی، ثبات سیاسی، سیاست اقتصاد محور، اشتغال، توسعه متوازن و صلح سراسری یاد کرد و به نظر می رسد این شعارهایی که طی 17 روز گذشته از زمان تبلیغات به مردم عرضه شده در عمل کاری ناممکن اگر نباشد حتما کاری دشوار است.
برای نمونه یکی از نامزدان در میزگردی تلویزیونی گفت که برای جلوگیری از رویارویی چین و آمریکا در افغانستان به مجلس می رود و نمی گذارد که افغانستان به صحنه رقابت جدید بین چین و آمریکا مبدل شود!
به خاطر ناامنی ، زیرساخت های قابل اعتماد و گسترده و مورد انتظار از فعالیت احزاب یا دسترسی رقابتی به رسانه در افغانستان شکل نگرفته است تا مردم بر اساس برنامه ها و طرح های اعلام شده احزاب و با توجه به بحث های کارشناسی در رسانه ها برای انتخاب خود تصمیم بگیرند.
در افغانستان هر چند رسانه های خصوصی متعددی هست و فعال شدن احزاب روندی ساده دارد اما به خاطر آن که رسانه ها اغلب متعلق به افراد قدرتمند یا ثروتمند است خود به خود نمی توانند بازتاب دهنده انتظارات جامع جامعه افغانستان باشند و احزاب نیز فاقد آن تشکیلات منسجم و سازماندهی سراسری هستند که بتوانند ادعای نمایندگی بخش روشنی از جامعه افغانستان را داشته باشند.
به همین دلیل بسیاری از بحث ها و میزگردهایی که با نامزدان و افراد سیاسی در رسانه ها ارایه می شود به شکل کلی گویی یا ناتوان از انعکاس مطالبه مردم است و احزاب نیز که وضع بهتری ندارند و بسیاری حتی فهرستی برای انتخابات تهیه نکرده اند.
انتظارات و خواسته های مردم از نامزدها در شهرها و روستاهای افغانستان کمی متفاوت است و در روستاها مردم از نامزدان مجلس انتظار دارند که برای آنها مدرسه، جاده، پل، مسجد و دیگر زیر ساخت های اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی را تامین کنند.
بسیاری از مردم روستاها در افغانستان نه از وظایف نماینده مجلس آگاهی دارند و نه قانون اساسی را مطالعه کرده اند که بدانند چه چیز برای اجرا به مجلس واگذار شده است و به همین دلیل بیشتر نیازهای اساسی روستا و روزمره خود را با نمایندگان مطرح می کنند و آنها برای گرفتن آراء مردم وعده هایی می دهند.
از همین رو یک نماینده در روستاهای افغانستان کمتر موفق شده است که برای بار دوم روانه مجلس شود، چون بدون شک انتظارات مردم و شعارهای بیرون از محدوده هیچ کدام محقق نمی شود، پس برای دور بعد رای نمی آورند.
اما در شهرها نوع انتظارات فرق می کند، زیرا شماری افراد تحصیل کرده و با سواد بیشتر است و آنها با توجه به اطلاعاتی که از اندازه و ظرفیت مجلس و نمایندگان دارند ، به نوعی سطح انتظارات خود را متعادل می کنند.
اگر چه به واقع هیچ کار میدانی برای جمع بندی انتظارات مردم از نامزدهای مجلس چه در روستاها و چه در شهرهای افغانستان انجام نشده است اما شاید بتوان تا حدی به مصاحبه ها در رسانه های تصویری و گزارش های مردمی در مطبوعات استناد کرد و گفت که مردم شهرها بیشتر انتظار دارند که نمایندگانشان قوانین را چنانچه تصویب شده اند تا اجرایی شدن دنبال کنند و بر درست عملی شدن آنها نظارت کنند تا از گذر این رفتار قانونی فسادهای جاری در ساختارهای مدیریتی رفع و به تبع آن کارکردهای سیستم ها و ساختارهای حاکمیت بهبود یافته و جهت گیری به سمت زندگی بهتر انجام شود.
بسیاری از جوانان در شهرها باور دارند که اگر مجلس به وظایف خود درست عمل کند و رای اعتماد خود را تنها به افراد شایسته در کابینه بدهد خود به خود امنیت هم بهتر تأمین می شود و توسعه اقتصادی هم خوبتر جلو می رود.
در کنارهمه انتظارات و مطالبات مردمی نمی توان رانت های موجود برای کسب قدرت را نادیده گرفت زیرا هر روز اخباری در رسانه های افغانستان منتشر می شود که بیانگر فعالیت افراد سرمایه دار، احزاب قدرتمند برای جلب رای برای نامزدی با خرید آراء، اطعام و وعده های جذاب اما غیرعملی است که البته خود این اخبار اغلب برای تخریب حریف است.
«علی یزدان پرست» یکی از آگاهان سیاسی افغانستان بر این باور است که تعداد زیادی از نامزدان این دور مجلس بصورت مافیایی حرکت کرده و در پی خرید آرای مردم هستند.
وی گفت که اگر این بخش از نامزدان در انتخابات آتی مجلس برنده شوند، نباید از آنها انتظار داشت که برای مردم و به نفع ملت کار کنند، زیرا آنها امروز رای می خرند و با استفاده از مصونیت قانونی مجلس، در پی خرید و فروش برای بدست آوردن پول خود خواهند بود و آنها از مجلس برای پیشبرد اهداف تجاری خود از مسیرهای قانونی و غیر قانونی برنامه خواهند داشت .
به گفته یزادن پرست شماری از این نامزدان این دوره بین دو تا سه میلیون دلار هزینه کرده اند تا رای لازم برای رفتن به مجلس را بدست آورند، در حالی که معاش یک ماه نماینده مجلس حدود 150 هزار افغانی معادل دو هزار دلار است.
شماری دیگر از کارشناسان بر این باورند که نباید در مقابل پول، غذا و تحفه به نامزدان رای داد زیرا وقتی آنها به مجلس راه یافتند برای بدست آوردن پول خود کار می کنند و با استفاده از پاسپورت های سیاسی متعلق به نماینده مجلس به سفرهای خارجی و تجارت خود می اندیشند نه مردم گرسنه و فقیر که در جنگ 40 ساله تمام انرژی و توان خود را از دست داده اند.
«ناصر محمدی» که یک دانشگاهی است می گوید که مردم افغانستان باید از نمایندگان قبلی خود درس عبرت بگیرند و رای خود را به نامزدی بدهند که فردا دغدغه مردم و بهبود وضعیت کشور را داشته باشد.
وی تأکید کرد که شمار زیاد نامزدان تابعیت خارجی دارند و آنها فقط در پی امتیازهای مالی و سیاسی مجلس هستند و درباره افغانستان و مردم آن نمی اندیشند و پاسپورت های آنها با ویزا همواره آماده است و در صورت بوجود آمدن بحران، کشور را ترک می کنند، چنانچه در گذشته نیز مردم شاهد چنین رویدادهایی بوده اند.
محمدی تأکید دارد که مردم باید آرای خود را به نمایندگان تحصیلکرده، آگاه و مدبر دهند که نه پول دارند و نه پاسپورت خارجی و نه در پی سوء استفاده از آرای مردم هستند.
اما در بین مردم کم نیستند افرادی که به گرفتن پول، تحفه، خوردن غذا در برابر رای خود فکر می کنند و هیچ اندیشه ای برای فردای خود و مردم افغانستان ندارند زیرا امروز گشنه است و برای اندیشیدن به فردا اولویت با زنده ماندن است.
«سهراب مهری» کارمند و یکی از افرادی است که می گوید یک نامزد او را به هتلی در کابل دعوت کرده است و پس از مراسم سخنرانی به مردم غذا داده و به همین خاطر وی تصمیم دارد رای خود را به همین نامزد بدهد.
در کشوری که 40 سال جنگ و ناامنی جریان دارد و گروه های تروریستی و مافیای قدرت و ثروت بیشتر از مردمان قانونمدار و باورمند به قانون رشد می کنند، همچنان امید زنده است زیرا بیشتر مردم با تمام وجود تلاش می کنند آرای خود را به افرادی مناسب تر بدهند و با چنین رویکردی برنده نهایی آراء مردم خواهد بود و موفقیت زمانی است که تعداد افراد سالم بیشتر از سودجویان باشد.
پنج روز مانده است تا مشخص شود مردم افغانستان با توجه به تجربه دو دور انتخابات مجلس که بعد از سقوط حکومت طالبان تاکنون برگزار شده ، این بار که باید برای نوبت سوم دست به انتخاب بزنند ، سطح آگاهی مردم تا چه حد رشد کرده است.
انتخابات روز شنبه 28 مهر ماه در افغانستان ، برای تعیین نمایندگان هفدهمین دوره مجلس این کشور از زمان تاسیس مجلس است که تحت تدابیر شدید امنیتی در 33 استان از مجموع 34 استان افغانستان برگزار خواهد شد.
طالبان به مردم افغانستان هشدار داده اند که انتخابات مجلس آمریکایی است و نباید در آن شرکت کنند و تهدید کرده اند که مراکز رای گیری را مورد حمله قرار خواهند داد ، اما وزارت کشور افغانستان روز گذشته به مردم اطمینان داد که امنیت آنها را بطور کامل تأمین می کند و بدون ترس به پای صندوق های رای حضور یابند.
البته با توجه به مذاکراتی که روز جمعه گذشته میان «زلمی خلیل زاد» نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا برای پیگیری صلح افغانستان با نمایندگان طالبان در قطر انجام شد احتمال برگزاری یک انتخابات آرام دور از انتظار نیست.
آساق*291*1104**1337