نشست‌استانبول درباره سوریه و پرسش‌های بی‌پاسخ؛ اختلاف برسر چیست؟ پایان‌بازی در اختیار کیست؟

سرویس بین الملل- اکثر رسانه‌های بین‌المللی بر این موضوع اتفاق‌نظر دارند که نشست استانبول با ابتکار عمل اردوغان برای حل بحران سوریه که بدون حضور نمایندگان ایران، کشورهای عربی منطقه و امریکا برگزار شد نتیجه چندانی نداشت و راهگشا نبوده است.

به گزارش آفتاب‎نیوز؛ شبکه خبری "الجزیره" از نشست چهار جانبه در سوریه با حضور رهبران ترکیه، روسیه، آلمان و فرانسه به عنوان نشستی یاد می‌کند که بدون هیچ پیشرفت مهمی به پایان رسید. این شبکه خبری می‌نویسد: "طرفین اعلام کردند که بر سر لزوم حفظ آتش‌بس در ادلب با یکدیگر به توافق رسیده‌اند و همچنین توافق کرده‌اند تا کمیته‌ای برای تهیه پیش‌نویس قانون اساسی جدید کشور جنگ‌زده سوریه تا پایان امسال تشکیل شود. نشست روز شنبه در استانبول با هدف زمینه‌سازی اجرای طرح صلح نهایی سوریه برگزار شد؛ کشوری که بیش از هفت سال درگیر جنگ بوده است.

"الجزیره" در ادامه با اشاره به این که تمام طرفین از لزوم حضور احزاب سوری در آینده سیاسی فراگیر و ایجاد شرایط لازم برای بازگشت امن و داوطلبانه پناهجویان سوریه به کشورشان سخن گفتند با این حال، نشست بدون جضور گروه‌های سوری تشکیل شد.

"الجزیره " در ادامه اشاره می‌کند که تاکنون تلاش‌ها برای آوردن گروه‌های معارض سوری پای میز مذاکره درباره تدوین قانون اساسی جدید با شکست مواجه شده است. گروه‌های معارض نشست سوچی را نیز رد کرده بودند و طرح تدوین قانون اساسی تازه را نپذیرفتند. اختلاف اصلی بر روی سرنوشت "بشار اسد" رییس جمهوری سوریه است. در این میان، اردوغان رییس جمهوری ترکیه در نشست اخیر گفت که این مردم سوریه خواهند بود که آینده سرنوشت اسد را تعیین واهند کرد.

"الجزیره" در ادامه می‌نویسد:"به نظر می‌رسد علت حضور فرانسه و آلمان در نشست استانبول آن بود که آنان خواستار حفظ وضعیت آرام در ادلب هستند و نمی‌خواهند فاجعه انسانی بعد گسترده‌تری به خود بگیرد چرا که باعث رسیدن موج جدیدی از پناهجویان به اروپا خواهد شد؛موردی که اروپایی‌ها اصلا آن را نمی‌خواهند. آنان خواستار کسب اطمینان در این‌باره بودند که دولت سوریه به ادلب حمله نخواهند کرد. از سوی دیگر روسیه و ترکیه خواستار آن هستند تا اروپا در هزینه‌های بازسازی سوریه مشارکت داشته بانشد. آنان باور ندارند که غرب باید منتظر راه‌حل سیاسی مورد توافق تمام طرفین در مورد بحران سوریه پیش از آغاز بازسازی بماند. با این حال، اروپایی‌ها و امریکایی‌ها نظر متفاوتی دارند و معتقدند که پیدا کردن راه حل سیاسی برای پایان دادن به بحران در سوریه بر هر امر دیگری اولویت دارد.

همچنین در این نشست فرانسه در تلاش بود تا میان روسیه و امریکا میانجی‌گری کند. گزارش‌هایی منتشر شده مبنی بر اینکه مکرون در تلاش برای برگزاری نشستی در سطوح بالا در پاریس است. واقعیت آن است که او می‌داند در پایان برای امضای توافق‌نامه‌ای بین‌المللی به منظور پایان دادن به جنگ در سوریه نیاز به امریکا دارد. همچنین، مکرون رییس جمهوری فرانسه از پوتین خواست تا بر اسد فشار آورد".

شبکه خبری "الجزیره" اما در ادامه می‌نویسد: "در نشست استانبول مشخص شد که میان شرکت‌کنندگان توافق‌نظر محدودی وجود دارد و اختلاف‌نظرها میان آنان گسترده و باز است. فرانسوی‌ها از ترک‌ها و روس‌ها خواستار کسب تضمین درباره پایدار بودن آتش‌بس در ادلب بودند در مقابل روس‌ها و ترک‌ها خواستار تعهد گرفتن از اروپایی‌ها برای پرداخت هزینه بازسازی سوریه بودند. این در حالیست که اروپایی‌ها در این زمینه هیچ تعهد و تضمینی به ترکیه و روسیه ندادند. نقاط افتراق میان بازیگران اصلی در مورد سوریه زیاد است".

"جاشوا لندیس" مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهاما اما می‌گوید نشست استانبول کنار گذاشتن آشکار امریکا از معادلات و نمایش بی‌اعتمادی کشورها به امریکایی‌ها بود. او می‌گوید: "سود بزرگ این نشست وارد کردن اروپایی‌ها به روند مذاکرات صلح از سوی اردوغان بود. این در حالیست که اردوغان در مسیری موازی و دیپلماتیک با ایران و روسیه نیز در حال همکاری است. اردوغان می‌خواهد با ورود آلمان و فرانسه بر روسیه فشار آورد تا وضعیت در ادلب پایدار بماند و این موضوع تضمین شود. او می‌داند حمله به ادلب سبب می‌شود تا پناهجویان بیشتری وارد ترکیه و اروپا شوند و این به ضرر ترکیه و اتحادیه اروپا خواهد بود". لندیس می‌گوید بحث درباره اصلاح قانون اساسی و انتخابات آزاد و منصفانه امری است که تحقق نخواهد یافت. او می‌گوید: "اسد در این جنگ جنگیده و روسیه در کنار او بوده است. من فکر نمی‌کنم که مذاکرات صلح نتیجه‌بخش باشد. شبه نظامیان مخالف اسد نیز راضی به مذاکره در این شرایط نخواهند شد. مسائل لاینحل زیادی وجود دارند؛ اینکه بر سر معارضان در ادلب چه خواهد آمد؟ آیا اسد و روسیه می‌خواهند آنان را پاکسازی کنند؟ آیا آنان بازداشت می‌شوند؟ آیا به کشور دیگری خواهند رفت؟ آیا یک منطقه کوچک محافظت شده توسط ترکیه و اروپا در آن ناحیه ایجاد خواهد شد؟ این‌ها پرسش‌های بی‌پاسخی هستند".

روزنامه "واشنگتن‌پست" نیز در گزارشی می نویسد که به نظر می رسد این نشست نتایج چندانی به همراه نداشته است و می‌نویسد: "به نظر می‌رسد توافق میان رهبران کشورهای شرکت‌کننده در نشست استانبول در مورد سوریه تنها در کوتاه‌مدت قابل تحقق باشد. پیش از این نیز در نشست صلح سوچی در روسیه توافق بر سر تشکیل کمیته‌ای 150 نفره برای بازنویسی قانون اساسی با حضور یک سوم از نمایندگان دولت سوریه، یک سوم از نمایندگان معارضان و یک سوم از نمایندگان سازمان ملل متحد مطرح شد. با این وجود، "استفان د میستورا" نماینده سازمان ملل در امور سوریه اعلام کرده بود که "ولید معلم" وزیر خارجه سوریه این ایده را رد کرده بود و گفته بود نیازی به نقش آفرینی سازمان ملل در تدوین قانون اساسی نیست".

واشنگتن پست می‌نویسد: "کارشناسان می‌گویند که این نشست بیشتر فرصتی برای گرفتن عکس میان رهبران در سطوح بالا بود! در نهایت این نشست نشان داد که نفوذ روسیه در تعیین پایان بازی در سوریه سرنوشت‌ساز است. "توبیاس اشنایدر" پژوهشگر موسسه سیاستگذاری عمومی جهانی برلین می‌گوید: "نباید انتظار هیچ رویداد و نتیجه بزرگی را از نشست استانبول داشت. این نشست بیشتر نشان داد که روسیه اهرمی واقعی در اختیار دارد: لابی‌گری برای بازسازی سوریه و کمک به آن بدون تحول و گذار سیاسی".