نشاط اجتماعی زمینه ساز تقویت هویت ملی و بهزیستی

زنجان - ایرنا - جامعه شناسان براین باورند که هدف از شادی و نشاط لذت نیست، بلکه این مهم در جامعه بروز انسجام اجتماعی، تقویت هویت ملی، پویایی و در نهایت بهزیستی و رفاه اجتماعی را موجب می شود.

به گزارش ایرنا، به باور کارشناسان و جامعه شناسان ارایه نکردن آموزش های لازم در دوران کودکی، فاصله گرفتن با شاخص های جهانی و نبود برنامه ریزی مدون از جمله علت های کمرنگ شدن شادی و نشاط اجتماعی در جامعه کنونی ما است.
تجدید نظر و بازنگری در قراردادهای اجتماعی جامعه ایران به عنوان اولین و مهمترین شرط برای افزایش نشاط اجتماعی از دیگر راهکارهایی است که دست اندرکاران و پژوهشگران مسائل اجتماعی برای پایداری شادی و نشاط اجتماعی مطرح می کنند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که نشاط می‌تواند موجب کاهش آسیب‌های اجتماعی شود و بر این مبنا شادی و نشاط اجتماعی و حضور آن در یک جامعه از منظر علوم و افراد متخصص حوزه‌های مختلف، از نشانه‌های یک جامعه سالم است.
امروزه نشاط اجتماعی یکی از مهم‌ترین نیازهای جوامع بشری است، زیرا شهروندان بویژه ساکنان کلانشهرها فرصت کمتری برای اندیشیدن به‌ خودشان و نیازهایشان دارند و به ‌شدت مستعد افسردگی‌ هستند.
این در حالی است که عواملی مختلف موجب شده ناشادی در جامعه بیش از گذشته نمود داشته باشد و این مساله نیز حتی در استان زنجان قابل مشاهده است؛ به همین بهانه خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) استان زنجان میزگردی با عنوان 'نشاط اجتماعی، موانع و راهکارهای ارتقای آن را با حضور یوسف بیانلو جامعه شناس و دبیر کمیته فرهنگی و پیشگیری مبارزه با مواد مخدر استان، احسان فکور روانشناس و محقق و محمود زمانی معاون مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری زنجان را برگزار کرد.

** شادی محصول نگرش، احساسات افراد است
یک محقق و روانشناس با اشاره به تعریف نشاط اجتماعی گفت: به لحاظ روانشناختی شادی را می توان از 2 بعد درونی و بیرونی بررسی کرد و در این میان شادی درونی به فاکتورهای متعددی از قبیل وراثت، سبک زندگی ، نگرش، بینش و تمایل فرد به محیط اطراف دخالت دارد.
احسان فکور افزود: بر این اساس در شادی بیرونی نیز محرکات بیرونی تاثیر گذار است و در این میان به موضوعی که باید توجه داشت این است که بطور یقین مسائل محیطی هم برگرفته از نگرش افراد به محیط است.
وی اظهار داشت: روانشناسان بعد شناختی این موضوع را بسیار حائز اهمیت می دانند، چرا که برای کمک به فرد، شناخت و نگرش فرد نسبت به محیط ، احساس و رضایت از زندگی مورد ارزیابی قرار می گیرد.
این روانشناس افزود: انسانها مسئول احساسات خود هستند، به عنوان مثال فردی با دارایی بسیار زیاد از درون احساس فقر می کند و این موضوع از وضعیت روانی این شخص حکایت دارد، زیرا شادمانی محصول احساسات، نگرش ها و شناخت فرد از خود و محیط پیرامون است.
معاون مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری زنجان نیز در این باره گفت: نشاط به معنای سرزندگی و شادی تعریف شده که از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گرفته و در این میان افلاطون معتقد است که سه عنصر عقل، احساس و امیال در انسان دخالت داشته که شادی حالت تعادل بین 2 عنصر نه تنها در روح و روان بلکه در جسم نیز تاثیرگذار است.
محمود زمانی افزود: به لحاظ اجتماعی شادمانی قلب ها را به یکدیگر نزدیک کرده، ترس ها، نگرانی ها و بدگمانی ها را بی اثر می کند که این موضوع یک سرمایه اجتماعی مهم محسوب می شود.
وی بیان کرد: ارسطو معتقد است که شادی جزو بهترین چیزها است بطوری که افراد عادی لذت را، افراد موفق عملکرد خوب را و دانشمندان زندگی متفکرانه و جستجوگریانه را برابر شادی می دانند.
زمانی اظهار داشت: جامعه شناسان از طریق مطالعه موردی در مورد کیفیت و رضایتمندی از زندگی که یکی از شاخص های سرمایه اجتماعی است به مطالعه شادی پرداخته اند.

** شادی از مولفه های رفاه اجتماعی است
یوسف بیانلو جامعه شناس و دبیر کمیته فرهنگی و پیشگیری مبارزه با مواد مخدر استان گفت: در همه مقالات ارائه شده نشاط اجتماعی یکی از مولفه های رفاه اجتماعی اعلام شده است؛ یعنی اینکه سطح رفاه اجتماعی را باید در جامعه افزایش داد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: برای ایجاد رفاه اجتماعی در جامعه از شادی و نشاط نباید غفلت کرد و سیاستمداران و برنامه ریزان کشورمان باید به تامین این مساله توجه جدی داشته باشند.
وی اظهار داشت: هم اکنون تغییر یا چرخشی در تعریف سلامت اجتماعی ایجاد شده که از تعاریف سلبی یعنی از فقدان بیماری اجتماعی به تعاریف ایجابی یعنی وجود شرایط اجتماعی و روانی مثل نشاط تغییر یافته است.
این پژوهشگر اجتماعی ادامه داد: بر این اساس در نشاط اجتماعی عوامل مختلف اقتصادی، سیاسی، آموزشی، اجتماعی، فرهنگی و حتی اعتقادی و دینی و خانوادگی تاثیرگذار بوده و در این میان برای ایجاد هر پدیده اجتماعی پنج نهاد بنیادین شامل خانواد، اقتصاد، آموزش، سیاست و دین نقش اساسی در جامعه پویا دارد.
وی اضافه کرد: وقتی از شادی و نشاط در جامعه سخن به میان می آید، به اشتباه نگاه حاکمیتی و دولت به میان می آید، هر چند ممکن است برنامه ریزی لازم از سوی این بخش انجام شود.
این جامعه شناس ادامه داد: اقتصاد شادکامی وضعیت نشاط اجتماعی را در کشورهای مختلف مورد سنجش قرار داده و در این میان 6 شاخص اصلی در شادی، شامل سرانه تولید ناخالص ملی، حمایت اجتماعی (خانواده، سیستم آموزشی)،امید به زندگی سالم در بدو تولد ،آزادی انتخاب زندگی (حاکمیت)، فعالیت های خیرخواهانه، ادراک، احساس و نگرش را مورد توجه قرار داده است.
روانشناس و محقق زنجانی نیز ادامه داد: انسان موجودی است که در هر لحظه در معرض یادگیری قرار دارد و می توان شادی و شیوه های شاد زیستن را نیز به افراد آموخت.
فکور افزود: موضوع شادی با تغییرات فیزیولوژیکی و هورمونی ارتباط مستقیمی دارد، چرا که موجب افزایش سطح دوپامین و سروتین در مغز می شود و در مقابل فردی که ناراحت است این 2 هورمون یاد شده کاهش می یابد.
این روانشناس ادامه داد: حتی در برخی جوامع شادی را امر منفی می دانند، اما آموزه هایی باید در این ارتباط توسط روانشناسان و جامعه شناسان به درستی به خانواده ها ارائه شود و به عنوان نمونه حتی پوشش لباس شاد نشان دهنده سلامت انسانها است.
وی یادآوری کرد: انتخاب های افراد در شادی تاثیرگذار بوده، نگرش و بینش، سبک زندگی در نگاه به اطراف پیرامونی نیز تاثیر بسزایی دارد.
معاون مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری زنجان نیز گفت: نشاط اجتماعی موتور محرکه آن جامعه بشمار می رود به این معنا که یکی از مقیاس های سنجش توسعه یافتگی کشورها به مفهوم عام کلمه را میزان نشاط اجتماعی تلقی می کنند.
وی اظهار داشت: نشاط اجتماعی از طریق هنجارهای جامعه معنا پیدا می کند که تحت تاثیر شرایط فردی و اجتماعی قرار می گیرد و در این میان از نگاه جمعیت شناسی می توان گفت که نرخ امید به زندگی یا نرخ امید به آینده در نشاط و شادی تاثیرگذار است.
زمانی افزود: در تحقق نشاط اجتماعی شاخص معیشتی و رفاهی اجتماعی تاثیر گذار بوده و استفاده صحیح از ثروت، ورزش و تندرستی، اشتغال، شرکت در مراسم های نشاط آور نیز مهم محسوب می شود.
وی اضافه کرد: نشاط اجتماعی را می توان از 2 الگوی شادی های روستایی و شهری مقایسه کرد که شادی روستایی با طبیعت و اعتقادات دینی سنتی پیوند دارد اما در شهرها هر چقدر جامعه رسمی تر می شود، فرد گرایانه تر می شود.

** جامعه را با شاخص ها و استانداردهای جهانی بررسی کنیم
پژوهشگر مسائل اجتماعی زنجان ادامه داد: 6 شاخص مهم شادی باید در کشورمان جدی گرفته شود و وقتی از تولید ناخالص ملی سخن گفته می شود، بهبود آن در میزان شادی تاثیرگذار بوده و عکس آن نیز صادق است.
وی اظهار داشت: حمایت اجتماعی در فرآیند جامعه پذیری مهم و تحقق این امر در بروز نشاط اجتماعی اهمیت زیادی دارد و در این میان به این موضوع توجه داشت که هر چند فضای شاد در کشور وجود دارد، اما احساس شادی نداریم.
این جامعه شناس افزود: موسسه جهانی لگاتوم و پژوهشگران آن، شاخص رفاه را براساس ترکیبی از وضعیت کشورها در هشت حوزه مختلف تعریف کرده‌اند.
وی بیان کرد: سطح رفاه در کشورها با مقایسه وضعیت آنها در هشت حوزه اقتصاد، فرصت‌های کسب و کار، حکومت‌داری، آموزش، سلامت، امنیت و ایمنی، آزادی‌های فردی و سرمایه اجتماعی سنجیده می‌شود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: بصورت علمی باید به این موضوع نگاه کرد، نباید سلیقه ای نظر داد و براین اساس باید جامعه خودمان را با توجه به استانداردها و شاخص های جهانی مورد بررسی قرار داد.
بیانلو افزود: ایران در 6 فاکتور شاخص اعلام شده سال 2016 در بحث شادی از بین 156 کشور رتبه 105 را کسب کرده و به لحاظ علمی نیز پژوهش ها نشان می دهد که مهمترین آن حمایت اجتماعی و کم اهمیت ترین آن امید به زندگی سالم است.
وی بیان کرد: بنا براین می توان گفت که وقتی فرد در جامعه مورد حمایت واقع می شوند شادمانی ایجاد خواهد شد.
محقق و روانشناس زنجانی نیز گفت: زندگی انسانها از سه لایه زندگی فردی، خانوادگی، اجتماعی تشکیل می شود، و در این میان تفاوت جامعه ایران با کشورهای دیگر این است که سه، 2 و یک بوده به این معنا که اول زندگی اجتماعی، زندگی خانوادگی و در آخر فردیت بوده که فراموش می شود.
فکور بیان کرد: در شرایط و زندگی کنونی افراد می توان به این مهم دست یافت که دیگر فردیت فراموش شده، در حالی که باید برای لایه های زندگی برنامه ریزی داشت و بی توجهی به این مهم موجب شده است، مسائلی افراد را در معرض خطر قرار دهد.
فکور خاطرنشان کرد: در کشورهای پیشرفته ابتدا زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی اهمیت دارد اما در شهری مثل زنجان چشم هم چشمی های عجیب و غریب موجب شده شادی و نشاط افراد سلب شود.
وی اضافه کرد: بنابر این جامعه کنونی به نتیجه گرایی مبتلا شده، به دلیل انکه همه افراد تمایل دارند در کوتاهترین زمان ممکن به نتیجه دلخواه خود برسند و این مشکلات را به مراتب افزایش می دهد.
این روانشناس ادامه داد: نتیجه گرایی مساوی اضطراب بوده و این موضوع به همه تسری یافته بطوری که در همه ابعاد زندگی حتی در مذهب نیز نمود دارد.
معاون مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری زنجان نیز ادامه داد: شادی مقوله نسبی بوده و حتی در آئین ها، فرهنگ دینی و ایران باستان جشن سرور در روزهایی به عنوان بعد ملی، مذهبی محلی و قومی برگزار می شد.
زمانی افزود: شادی به الگوهای غالب فرهنگی و ساختار جامعه باز می گردد و از طرفی حدود 25 بار لفظ شادی و فرح در قرآن کریم عنوان شده است که از اهمیت موضوع حکایت دارد.

** برای شادی های پایدار باید برنامه ریزی و سرمایه گذاری کرد
جامعه شناس زنجانی ادامه داد: مدیریت شادی امری مهم محسوب می شود، به دلیل آنکه این مهم از دوران کودکی آموزش داده نشده در بزرگسالی و هنگام مواجهه با موقعیت های گذری نمی توانند مدیریت خوبی داشته باشند.
وی بیان کرد: ایجاد موقعیت های مختلف شادی مثل مسابقات ورزشی خاص مانند فوتبال یک مسکن تلقی شده، و بر این اساس باید فضایی بصورت مستمر در جامعه ایجاد کرد و عدم مدیریت آنها آسیب های متعددی را برجا می گذارد.
بیانلو افزود: برای ایجاد شادی، نشاط فردی و اجتماعی مستمر و پایدار در جامعه با نگاه توسعه فردی و اجتماعی باید برنامه ریزی و سرمایه گذاری لازم را انجام داد.
وی اظهار داشت: برای ایجاد نشاط و شادی در جامعه باید سبک های زندگی، فکری و به عبارتی دیگر بازنگری لازم را انجام داد، وقتی این نوع سبک درصدد رسیدن به نتیجه گرایی باشد، بطور قطع آسیب های دارد.
این استاد دانشگاه افزود: بسترسازی شرایط شاد فردی و جمعی اثر گذاری بهتری دارد و بالعکس نبود آنها خشونت را در جامعه به مراتب افزایش می دهد.
فکور، روانشناس و محقق زنجانی نیز ادامه داد: نمایشی بودن کارها، انجام کارها و فعالیت های مختلف زندگی افراد در شرایط کنونی به یک آفت تبدیل شده و حتی مذهب نیز به این وضعیت دچار شده است.
وی بیان کرد: بر این اساس باید ارگانها و دستگاههای اجرایی را توجیه کرد که از انجام کارهای کلیشه ای و نمایشی اجتناب کنند و در این میان آموزش مورد غفلت واقع شده و نبود آن بسیاری از مسائل را دامن زده است.
این روانشناس خاطرنشان کرد: به دلیل دسترسی مردم این استان به همدیگر وضعیت نمایشی کارها در مقایسه با کلانشهرها بیشتر است که مهمترین راهکار آن، آموزش توسط نخبگان و افراد کار بلد جامعه است.
فکور اظهار داشت: بنابر این ستاد کمیته شادی در استانداری ها تشکیل و با دعوت از افراد متخصص کارهای پژوهشی و عملیاتی با هدف آسیب شناسی به این موضوع انجام شود و در این میان و برگزاری جلسات کلیشه ای کاری را از پیش نمی برد.

** سند عملیاتی نشاط اجتماعی تدوین می شود
معاون مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری زنجان گفت: برای اولین بار در دولت سند عملیاتی اجرای نشاط اجتماعی در حال تدوین است و بزودی برای اجرایی شدن به استانها ابلاغ خواهد شد.
وی بیان کرد: این کار اقدامی خوب و مسرت بخش در نشاط اجتماعی محسوب می شود و در این میان ساختار عواطف مردم ایران در مقوله مهم شادی تحت تاثیر وضعیت سیاسی، فرهنگی اجتماعی اقتصادی قرار دارد و در هر دوره ای نیز تحولات خاص خود را داشته است.
زمانی افزود: جشن هایی به عنوان چهارشنبه سوری یا جشن هایی ملی ایرانیان همواره بصورت جمعی که موجب دوام و پایداری بوده؛ برگزار می شده و شادی فردی در طول تاریخ ایران بسیارکم بوده است.
وی بیان کرد: براین اساس باید با تغییر ساختار در ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شادی های موقت را به شادی های پایدار و سازنده تبدیل و شادی های فردی را به جمعی تبدیل کرد.
این کارشناس آسیب های اجتماعی ادامه داد: نشاط اجتماعی در هر جامعه توسعه را به دنبال داشته و نبود آن با آسیب های اجتماعی ارتباط دارد.

** هدف از نشاط اجتماعی تقویت هویت ملی است
استاد جامعه شناسی ادامه داد: هدف از ایجاد شادی و نشاط لذت نیست بلکه این مهم در جامعه موجب بروز انسجام اجتماعی، تقویت هویت ملی، نشاط و پویایی و در نهایت بهزیستی ور فاه اجتماعی می شود.
بیانلو اظهار داشت: به نمایشی بودن کارها معتقد نیستنم و از بعد جامعه شناختی هر اتفاقی بصورت موقت و مسکن در حوزه نشاط اجتماعی موجب می شود که فرد و اعضای جامعه مدیریت درست، رفتارها و شادی و نشاط را از دست بدهند.
وی افزود: شهر زنجان نیز در برخی ویژگی های دارای استثنایی است که موجب می شود تحلیل متفاوتری در بحث نشاط اجتماعی انجام گیرد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بر این اساس باید به ابعاد مختلف فرهنگ شهر زنجان توجه شود و اینکه گفته می شود زنجان جزو با نشاط ترین شهرهای ایران قرار گرفته، جای سوال دارد چرا که بررسی نشان می داد که منبع، حتی آیتم ها و ملاک های آن چندان مشخص نیست.
وی اضافه کرد: بنابر این نباید تحت تاثیر آمارهای بی هویت قرار گرفت و شهر زنجان در برخی زمینه ها تند حرکت کرده و گاهی به آداب و سنت های ایرانی که موجب افزایش شادی، پویایی، انسجام اجتماعی، تحرک اجتماعی است کمتر بها داده شده و از طرفی نباید افراط شود.
فکور افزود: متاسفانه چشم و هم چشمی ها، رقابت ها و و رود به حریم خصوصی افراد نیز از جمله آسیب های اجتماعی است.
زمانی خاطرنشان کرد: بر این اساس هر چقد خشونت بالا باشد، شادی و نشاط کاهش می یابد و در این میان استان زنجان به خشونت اجتماعی مبتلا شده و آمارها نشان می دهد اعتیاد چالش اول استان است.
وی اظهار داشت: رفتارهای پرخاشگرانه در ترافیک شهری، ضرب و شتم ، خشونت فیزیکی در چهار راه های شهر نیز نشان می دهد این موضوع بخوی قابل مشاهده بود و این استان نیز به لحاظ وقوع جرم وضعیت بهتر در مقایسه با استان های دیگر دارد.

** در قردادهای اجتماعی باید بازنگری شود
استاد دانشگاه ادامه داد: جامعه شناسان بر این باورند یک تجدید نظر و بازنگری در قراردادهای اجتماعی کشور باید انجام شود و این اولین و مهمترین شرط برای افزایش نشاط اجتماعی است.
بیانلو افزود: بازنگری قراردادهای اجتماعی کار دولت، حاکمیت و قوای سه گانه است و در این میان سند عملیاتی شادی و نشاط باید زودتر تدوین و ابلاغ می شد.
فکور گفت: در بحث آموزش و تثبیت رفتار سه روش ارائه پاداش و تنبیه که رایج ترین شیوه در جامعه است، دومین روش الگوسازی و سرمشق گیری بوده و سومین درونی سازی است که این کار را باید با آگاهی و واکسن های تربیتی انجام داد.
وی اظهار داشت: دستگاههای دولتی نباید متولی باشند بلکه باید ناظر و تولید فکر داشته باشند که این مهم با بهره گیری از متخصصان امکانپذیر بوده و حتی می توانند در جامعه نشر دهند.
فکور افزود: در طول تاریخ اتفاقات مهم خودجوش رخ داده که مردمی بوده و هیچ ارگانی و سیستمی دخیل نبوده اگرهم بوده تولید محتوا داشته اند و برگزاری همایش های مختلف نتیجه ای ندارد.
وی بیان کرد: دستگاههای اجرایی باید متولی تولید فکر، داده های درست و محتوای درست باشند که برای تحقق این مهم می توانند از ظرفیت نخبگان استفاده کنند و سرمایه های بزرگی در این شهر وجود دارد و می توان از آنها برای پیشبرد کارهای مختلفی بویژه شادی و نشاط استفاه کرد.
معاون مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری زنجان ادامه داد: دستگاههای اجرایی بحث سیاستگذاری را در این حوزه برعهده دارند و تدوین سند عملیاتی نشاط اجتماعی در کشور در حال انجام است و طی سال جاری به دستگاههای اجرایی اعلام شده که برنامه ها به سمت نشاط اجتماعی باشد.
زمانی افزود: یک بعد سرمایه اجتماعی، اعتماد اجتماعی است که این استان از نرم کشوری بالاتر است.
9646/8068