استاد «فیاض» برآمده از دل حوزه‌‎های علمیه بود

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، سلمان ساکت در مراسم «شب علی‌اکبر فیاض» که شب گذشته، 12 آذرماه در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی برگزار شد، گفت: در روزهای پایانی مهرماه سال 1336 که هنوز دانشکده ادبیات دومین سالگرد خود را پشت سر نگذاشته بود، شرح کوتاه اما شکوهمند درباره فعالیت‌ها و سوابق علمی و اجرایی استاد فیاض از رادیو پخش شد که دو سه روز بعد یعنی در بیست و پنجم مهرماه در صفحه نخست روزنامه خراسان زیر عنوان دکتر فیاض رئیس دانشکده ادبیات مشهد را بشناسید به چاپ رسید.

تاریخچه دانشکده ادبیات مشهد
وی افزود: در عبارت نخستین این یادداشت آمده است «کاخ سربلند ادب در سرزمین شاعرساز و هنر آفرین خراسان معماری دارد که هر صبح و شام آهسته و آرام استعداد شگرف خود را صرف می‌کند تا کاخ سربلند ادب بنیان گیرد» سپس با اشاره به پیشینه درخشان خراسان در آسمان ادب و فرهنگ ایران زمین از کوشش‌های شبانه روزی استاد فیاض در بنیانگذاری دانشکده ادبیات این چنین یاد شده است «استاد فیاض که بی‌شک از استعدادهای بزرگ علمی است با حوصله‌ای که متناسب با بلندی فکر و عظمت اقدام اوست می‌کوشد تا کاخی که به نام ادب در خراسان بنیان می‌گیرد با گذشته ادب خراسان متناسب باشد. امروز با اینکه این کاخ سربلندی عمری کوتاه دارد و وسیله‌ای به قدر حاجت ندارد معماری دارد که راه ساختن و پرداختن را می‌داند و استاد می‌کوشد تا کاخ ادب خراسان جایگاه تحقیق و فضیلت واقعی گردد.
ساکت ضمن تبیین تاریخچه‌ای از فعالیت‌های استاد علی‌اکبر مجیدی فیاض در دانشکده ادبیات مشهد و پخش آن در رادیو و چاپ خبر آن در روزنامه خراسان دهه سی که به توصیف قدرشناسانه‌ای از این اندیشمند خراسانی پرداخته است، عنوان کرد: این توصیف قدرشناسانه از آن جهت بود که خراسانی‌ها از سال‌ها پیش آرزوی تأسیس دانشکده ادبیات را در سر می‌پروراندند و حال این امر را محقق یافته می‌دیدند و در این میان علاوه بر ارج گذاری و پیگیری بزرگان و فرهیختگانی چون مؤید ثابتی و محمود فرخ این مهم را مرهون کوشش‌ها و فداکاری‌های بی‌دریغ دکتر فیاض می‌دانستند.
وی افزود: بر اساس خاطرات و اسناد به جا مانده به نظر می‌رسد پایه گذاران عمده و مؤثر دانشکده ادبیات مؤید ثابتی و محمود فرخ بودند که البته نقش مؤید ثابتی سناتور ذی نفوذ و فعال و فرهیخته آن روزهای خراسان پررنگ‌تر و بیشتر بوده است.
ساکت اظهار کرد: ظاهراً قدیمی‌ترین سندی که از تأسیس دانشکده ادبیات دستیاب است، متن تلگراف مؤید ثابتی است که به صورت خبر در 29 اسفند سال 1333 در روزنامه خراسان منتشر شده و در آن زمان تأسیس دانشکده ادبیات و در نظر گرفتن اعتبار مربوط به آن در بودجه سال 1334 یاد شده و پس از این هیچ خبر یا گزارش در خور توجهی در جراید منتشر نشده است.وی گفت: مراسم افتتاحیه دانشکده ادبیات را در محل پیشین دبیرستان نمونه در خیابان جنت برگزار شد و در این مراسم استادار، نائب التولیه، مؤید ثابتی و چند تن از شخصیت‌های فرهنگی، سیاسی شهر حضور داشتند و پس از خیر مقدم مدیر کل فرهنگ خراسان، مؤید ثابتی سخنرانی مبسوطی را ارائه کرد که مورد توجه قرار گرفت و گزارش آن نیز منتشر شد از اینکه در این جلسه استاد فیاض حضور داشته یا نداشته سخنی به میان نیامده است اما از آنجا که در سخنرانی خیر مقدم او هم اشاره نشده می توان نتیجه گرفت که او در مراسم حضور نداشته است و گویا این افتتاحیه صوری بوده است چرا که هیچ گزارشی از فعالیت‌های دانشکده در دست نیست که احتمالاً نواقصی در کار وجود داشته که وزارت علوم از آن چشم نمی‌پوشد و بر رفع آن اصرار می‌ورزد.
رئیس مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: مؤید ثابتی در مهرماه تمام توان خود را به کار می‌گیرد که با جلب مساعدت وزیر فرهنگ برگزاری جلساتی با مدیران وزارتخانه نواقص را مرتفع سازد و در گزارش یکی از این جلسات در روزنامه خراسان که 12 مهرماه منتشر شد، برای نخستین بار از انتخاب دکتر فیاض به ریاست دانشکده یاد شده است.
ساکت عنوان کرد: در 29 آبان سال 1344 متن تلگرافی که از تهران رسیده منتشر می‌شود که در آن انتصاب دکتر فیاض به ریاست دانشکده ادبیات بر اثر زحمات موید ثابتی یاد و گفته شده که صبح روز گذشته یعنی 28 یا 27 آبان‌ماه دکتر فیاض با اتومبیل خود به سمت مشهد حرکت کرده است و بعدها معلوم شد حکم ریاست دکتر در 13 آبان صادر شده است.
رئیس مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد گفت: در اول آذر 1334 اطلاعیه افتتاح دانشکده ادبیات مشهد در روزنامه خراسان منتشر می‌شود و از داوطلبان می‌خواهد تا برای ثبت نام قطعی به محل دانشکده در خیابان جنت مراجعه کنند و آغاز کلاس‌ها شنبه 11 آذرماه خواهد بود. به این ترتیب اولین کلاس دانشکده ادبیات شنبه 11 آذر در ساعت 8:30 صبح با حضور دکتر فیاض افتتاح شد.
وی عنوان کرد: از اینکه استاد فیاض در انتخاب استادان چه ملاک‌هایی را داشته‌اند اطلاعات دقیقی در دست نیست، اما بدیهی است که گروهی از منتظران و مدعیان چشم به کرسی‌های تدریس در کلاس‌های ادبیات دانشکده در شرف تأسیس دوخته بودند و برخی نیز با توصیه دکتر فیاض را تحت فشار قرار داده بودند که آنان را انتخاب کنند اما دکتر فیاض وزن علمی و تجربیات آنان را در مصاحبه‌های مکرر سنجیده و به خوبی آنان را می‌شناخت.
رئیس مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: جز علم و دانش و فضیلت در چنین مردی نبود مردی که از حوزه‌های علمیه سر برآورده و کلاس‌های رسمی از دبستان تا دکترا را گذارنده بود. در تأسیس دانشسرای مقدماتی و بزرگترین و به نام‌ترین دبیرستان مشهد نقش ایفا کرده و از چنان هوش و اعتباری برخوردار که مورد وثوق و اعتماد بزرگ مردی چون ملک الشعرای بهار قرار گرفته بود و در دوران بیماری به جای وی کلاس‌هایش را می رفته است و در یک کلام گستردگی و ژرفای کلامش همگان را به اعتراف کشانده است.
وی با اشاره به خاطرات برادرزاده دکتر فیاض گفت: عبدالمجید فیاض می‌گوید: ایشان از چنان سختگیری و هوشیاری دقیقی برخوردار بود که به تنهایی با یکی دو تا شعر عربی از حفظ خواندن و یا مقاله‌ای در نشریه‌ای یا اظهار اطلاعی از گوشه‌ای از ادب غربی نمی‌توانسته دکتر فیاض را قانع کند لذا مدعیان چه ادعایی می‌توانستند بکنند که دکتر در آن مطالعه‌ای نکرده یا اطلاعاتی در آن خصوص نداشته باشد از این رو اندک اندک وقتی خود را در چنین جایگاهی نمی‌دیدند پا پس می کشیدند.
رئیس مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: فیاض علاوه بر انتخاب استادان و نظارت برکار ایشان به برگزاری نشست‌های پِژوهشی و سخنرانی‌های علمی اهتمام داشتند و در آن روزگار که ارتباط با جامعه نقل محافل دانشگاهی نشده بود به صورت ماهانه سخنرانی‌هایی در دبیرستان فروغ تشکیل می‌داد که این سخنرانی برای اولین‌بار در اسفند ماه 1334 برگزار که در برخی از آن‌ها نیز استاندار و نمایندگان و معاریف شهر شرکت داشتند.
وی گفت: به جهت تنوع در این نشست‌ها نیز همزمان با سخنرانی و پرسش و پاسخ در هر نشست فیلم پخش می‌شد که این نیز فضای شهر را در آن دوران به کلی تغییر داده بود و علاقه‌مندان فرهنگ و ادب را دلگرم کرده بود.
رئیس مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: از آثار و فضائل استاد فیاض صحبت شد اما باید بگویم نقش استاد در پویایی دانشگاه فردوسی بسیار زیاد و بی بدیل است و کاخ ادب خراسان را با گذشته ادب متناسب می کند.
وی با بیان اینکه استاد فیاض همتی بلند و افق‌های زیادی در سر داشت، گفت: توجه به سلامت روح و روان دانشجویان از جمله خصوصیات استاد فیاض بود که در این راستا امکانات ورزشی فراهم آورد و مسابقاتی برای دانشجویان تدارک دید.
رئیس مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد افزود: استاد فیاض معتقد بود که دانشجو علاوه بر دروس دانشگاهی باید مهارت‌های غیر درسی را برای آمادگی ورود به جامعه بیاموزد و گسترش علم و دانش در خراسان مهمترین دلبستگی این استاد بزرگ بود.
ساکت با اشاره به اینکه استاد فیاض دلبسته مقام نبود عنوان کرد: استاد فیاض در حاشیه بود و متن کار را به دیگران می‌سپرد و در پست و مقامی که احساس می‌کرد نیاز حضور نیست، ورود نمی‌کرد.
وی ادامه داد: معرفی فرهنگ و ادب خراسان از دغدغه ‌ای استاد فیاض بود و تنها به امور دانشگاهی بسنده نمی‌کرد و به فرهنگ شهر نیز توجه داشت و از ایجاد جنبش علمی ابراز خرسندی می‌کرد.
رئیس مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد گفت: نشر کتاب ازدیگر دغدغه‌های این استاد بود و اعتقاد داشت که علاوه بر پایتخت باید کتاب در شهرستان‌ها نیز منتشر شود.
وی اظهار کرد: امروز که 120 سال از زاد روز، 47 سال از درگذشت و 63 سال از تأسیس دانشکده ادبیات مشهد توسط این استاد فرهیخته می گذرد در واقع قدرشناسی از ایشان تداوم راه اوست.

انتهای پیام