نبود مدیریت واحد شهری و ادامه خسارت میلیاردی به اقتصاد ملی

اصفهان -ایرنا- نبود مدیریت یکپارچه واحد شهری یکی از چالش ها و خلاء های اساسی شهرها، متاسفانه با وجود تحمیل خسارتهای کلان بر اقتصاد ملی هنوز برای رفع آن تدابیری اندیشیده نشده است، موضوعی که کارشناسان میزگرد ایرنا اصفهان بر ضرورت توجه به این اولویت مهم از سوی برنامه ریزان تاکید کردند.

به گزارش ایرنا، نبود نظام برنامه ریزی منسجم و یکپارچه، نداشتن مهارت لازم برای برنامه ریزی واحد، ضعف مکانی، یکدست نبودن برنامه زمانی نهادها، خلاء سیاستگذاری ، مدیریت ضعیف، ناهماهنگی بین بخشی و جزیره ای عمل کردن از مهمترین چالش های نبود مدیریت یکپارچه واحد شهری در ایران از سوی کارشناسان این میزگرد ایرنا مطرح شده است.
امروز با رشد شهرنشینی، همه شهرها به ویژه کلانشهرهای کشور دچار چالش هایی به ویژه در حوزه مدیریت شهری هستند به طوری که به سبب نداشتن این راهبرد مهم، سالانه خسارتهای میلیاردی به اقتصاد ملی و شهروندان وارد می شود و نهادی هم پاسخگو نیست.
امروزه واژه مدیریت شهری در شهرها مفهوم ویژه‌ ای ندارد که براساس آن جایگاه و نظام خاص اداره شهر را در ذهن تداعی کند به‌ عبارت‌ دیگر، سامانه‌ های مدیریتی شهرها از حداقل ساختارهای نظام ‌مند و متناسب با نیازهای امروزی شهرها برخوردارند.
نیازهای گسترده شهروندان در همه زمینه‌ ها از یک‌ سو و سیاست‌ های متفاوت و گاه متضاد دستگاه‌ های خدمات رسان شهری برای پاسخگویی به این نیازها از سوی دیگر، فضایی را فراهم آورده که به دلیل ناهماهنگی دستگاه‌ ها و چرخه نیمه‌ کامل اداره شهر، اثربخشی سیاست ‌ها را به حداقل ممکن کاهش داده است.
صاحبنظران امور شهری می گویند مدیریت یکپارچه واحد شهری یکی از ضروریات کلانشهرها به شمار می رود که تحقق آن بخش قابل توجهی از مشکلات فعلی این مناطق پرجمعیت و پهناور را مرتفع خواهد کرد.
تعدد مدیریت و ناهماهنگی سازمان ‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی متولی امور شهری از مسائل اساسی در حوزه مدیریت شهری است که به تاکید کارشناسان، اداره مطلوب شهرها، بدون مدیریت یکپارچه شهری امکان پذیر نیست.
یکی از نمونه ‌های آشکار این ناهماهنگی ‌ها، تداخل دو طرح عملیاتی از سوی دو نهاد متفاوت در شهرهاست که این امر به اتلاف مقدار زیادی از منابع ملی و محلی منجر می‌ شود.
مدیریت شهری باید بتواند طرح ‌های اجرایی از سوی هر سازمانی را به نفع شهروندان سوق دهد و بدین لحاظ باید با مفاهیم کلی فنی و جاری تمامی دستگاه های خدماتی آشنایی حاصل کند، نهاد‌هایی نظیر آب و فاضلاب، برق و مخابرات و گاز تماس متقابل کمتری با یکدیگر دارند و مدیریت شهری می تواند هماهنگ‌کننده و جهت دهنده مناسبی برای این استفاده تلقی شود.
تحقق مدیریت یکپارچه واحد شهری از مهم ‌ترین عوامل کنترل و هدایت نظام ‌های شهری به سمت توسعه است و اعمال مدیریت جزیره‌ ای در دهه ‌های گذشته بر شهرهای کشور موجب بروز مشکلات فراوانی در بخش ‌های بودجه، ایمن سازی، حمل ‌و نقل، بازسازی و حقوق شهروندی شده است.
مدیریت یکپارچه شهری در پیگیری و اداره امور شهری بسیار تأثیرگذار به نظر می ‌رسد و در این مدیریت، تمامی نهادها موظفند در چارچوب یک ساماندهی اصولی و مدون به سامانه مدیریتی شهری پاسخگو باشند.
از سوی دیگر با تحقق مدیریت واحد شهری به تحرک شورای اسلامی شهر و روستا و چابکی و قوام بیشتری بخشیده می‌ شود.
خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) استان اصفهان در همین ارتباط میزگردی با عنوان 'چالش های نبود مدیریت یکپارچه شهری در ایران' با حضور علیرضا نصراصفهانی نایب رییس شورای اسلامی شهر اصفهان، علی زنگی آبادی دانشیار برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان و بهروز نصرآزادانی مدیر هماهنگی و نظارت امور مناطق و سازمان های شهرداری این شهر برگزار کرد.
به اعتقاد این کارشناسان، وجود چشم انداز واحد برای توسعه شهری، وفاق و هم آرایی، شفافیت، مسوولیت پذیری، مشارکت دستگاه های مرتبط با مدیریت شهری با یکدیگر، داشتن برنامه تخصصی و اجرای آن توسط متخصصان، عزم ملی، دگردیسی دولت، پایش مستمر برنامه های شهری، داشتن اهداف واحد و مبنا قرار دادن داده ها در برنامه ریزی می تواند شهرهای کشور را در زمینه تحقق مدیریت یکپارچه شهری یاری کند.
همچنین همفکری نهادها با یکدیگر، سیاستگذاری دولت، همراهی مجلس، افزایش پتانسیل مدیریت شهری، حرکت دانش محور و ایجاد اهداف تحقق پذیر شهرها در زمره دیگر مولفه های بسترساز تحصیل مدیریت یکپارچه شهری است که کارشناسان حاضر در میزگرد ایرنا بر آن تاکید ورزیدند.

* تعامل مهمترین موضوع در تحقق مدیریت یکپارچه شهری است
نایب رییس شورای اسلامی شهر اصفهان در این میزگرد ایرنا گفت: ایجاد شوراهای اسلامی شهرها در سال 1377 با هدف ایجاد مدیریت یکپارچه شهری بوده است و به همین دلیل با عنوان 'شورای شهر' نامگذاری شد اما امروز به 'شورای شهرداری' و حیطه کاری آن تنها نظارت بر امور شهرداری شده است.
علیرضا نصراصفهانی با بیان اینکه خوشبختانه تصور و برداشت ذهنی مردم از شورای شهر خلاف آن چیزی است که امروز رخ داد، افزود: مردم حیطه وظایف شوراهای شهر را مدیریت بر تمامی امور مرتبط با شهر می دانند و این بسیار خوب است.
وی شورا را یار وفادار مجلس دانست و ادامه داد: این امر موجب می شود تا بسیاری از بارها از دوش نمایندگان مجلس برداشته شده و مردم مستقیم با اعضای شورا در ارتباط برای رفع مشکلات شهری باشند.
نایب رییس شورای اسلامی شهر اصفهان تصریح کرد: شورای شهر برای ارتقای مدیریت یکپارچه شهری باید درآمدها و هزینه ها را به خوبی مدیریت و از منابع موجود و نیروها استفاده بهینه کنند که این خود نیازمند اراده ای جدی و مصمم است.
وی تحقق مدیریت یکپارچه شهری را در افزایش و روانسازی منابع موجود در شهر موثر برشمرد و گفت: در حرکتی جمعی و با خردورزی و توجه به منافع شهرها و روستاها ایجاد مدیریت واحد شهری امری شدنی است.
نصر اصفهانی با اشاره به اینکه در زمان حاضر هیچ سازمان و نهادی حاضر به کم کردن میزان تسلط خود بر مدیریت امور شهری نیست اضافه کرد: نهادهای مرتبط با شهر هریک کار خود را بدون توجه و هماهنگی با شهرداری ها انجام می دهند که این امر خود موجب بروز موازی کاری و دوباره کاری هایی در سطح شهر خواهد بود.
وی مهمترین موضوع در تحقق مدیریت یکپارچه شهری را تعامل شهری ذکر و اضافه کرد: امور شهری را در سایه یک پارلمان محلی می توان به پیش برد که لازمه آن ابتدا فراهم ساختن زیرساخت های لازم و سپس ورود جسورانه مجلش شورای اسلامی و افزایش اختیارات با شیبی ملایم و به دنبال آن افزایش پذیرش در جامعه و میان مردم خواهد بود.
وی تاکید کرد: مجلس باید کمک کند تا قانونی برای شورای شهر و شهرداری و میزان اختیارات آن ها در مدیریت شهری وضع شود تا گامی به سوی مدیریت یکپارچه شهری برداشته شود.
نایب رییس شورای اسلامی شهر اصفهان افزود: اگر ما در کشور شعار تمرکززدایی می دهیم باید به سمت انتقال مدیریت به استان، شهرستان و سپس شهرها برویم تا جایی که یارانه ها به شهرها و استان ها تفویض شود و مجلس اختیاراتی را به شهرها و استان ها بدهد که برای آن ها امتیاز داشته باشد.
نصر اصفهانی تصریح کرد: در قرن بیست و یکم باید شهر را بر مبنای تفکر دانایی محور به پیش برد و خرد جمعی را مورد توجه قرار داد و در تصمیم گیری ها از نخبگان و خبرگان شهر بهره برد.
وی با اشاره به برنامه اصفهان 1400 و انتقادات وارده به دوره چهارم شورای شهر اصفهان ادامه داد: تیمی با حضور 40 نفر از استادان دانشگاه در رشته های مختلف و دستگاه های اجرایی مرتبط با شهر تشکیل و این برنامه بررسی و اشکال های آن مطرح و در نهایت مقرر شد در زمانی مناسب به روزرسانی شود.
نایب رییس شورای اسلامی شهر اصفهان ادامه داد : شاید در بازه ای از زمان که سرعت تکنولوژی زیاد است برنامه های بلند مدت جوابگو نباشد و به ناچار باید برنامه هایی کوتاه مدت برنامه ریزی شود.
وی تاکید کرد: من معتقدم برای مدیریت شهری آن میزان که برنامه میان مدت جواب می دهد برنامه های بلندمدت کاربردی نیستند.
وی بیان کرد: شهرداری ها 320 وظیفه دارند که هیچ فرد دانشگاهی بر تمامی این وظایف مسلط و متخصص نیست و ما پیش از اینکه به دنبال تخصص شهردار باشیم باید به دنبال مدیری توانمند باشیم.
نصر اصفهانی رمز موفقیت شهرها در ایجاد مدیریت یکپارچه شهری را استفاده از همه ظرفیت های شهری دانست و در ادامه گفت: ایجاد عدالت اجتماعی در توزیع خدمات از جمله اهداف مدیریت شهری است که در این زمینه به مناطق محروم و کم برخوردار نیز توجه شده است.
وی سیاستگذاری دولت، همراهی مجلس در تصویب قوانین مورد نیاز در تحقق مدیریت واحد شهری و افزایش ظرفیت های مدیریت شهری را زمینه ساز ایجاد مدیریتی یکپارچه در شهرهای کشور بیان کرد.
این عضو شورای اسلامی شهر افزود: انجام مطالعات در طرح های شهری به منظور سلامت آن طرح ها یک نیاز مبرم است و هرگونه هزینه در این زمینه به منزله خرج نیست بلکه نوعی سرمایه گذاری است.

* شهرها به دست افراد متخصص غیرمربوط اداره نشود
دانشیار برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان در میزگرد 'چالش های نبود مدیریت یکپارچه شهری در ایران' گفت: اگر می خواهیم به مدیریت واحدی برای شهر دست یابیم لازمه آن تهیه و تدوین برنامه ای خوب و بومی سازس شده است و این امر زمانی رخ می دهد که یک اتاق فکر با تیمی متخصص در حوزه شهرداری ایجاد شود.
علی زنگی آبادی افزود: برنامه ای تخصصی بر مبنای فکر متخصصان برای مدیریت یکپارچه شهر برنامه ریزی شود و اجرای آن نیز توسط افراد متخصص انجام پذیرد.

** حداقل 40 دستگاه اجرایی در امر مدیریت شهر دخیل هستند
وی خاطرنشان کرد: حداقل 40 دستگاه اجرایی در امر مدیریت شهری دخیل هستند و نمی توان به صورت مطلق شهرداری را رهبر همه این دستگاه ها قرار داد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: انتقاد وارده به مدیریت شهری این است که انتخاب ها براساس تخصص نیست و رفتارها سلیقه ای و حزب و گروه است.
زنگی آبادی تاکیدکرد: بایستی برای تصدی شهرداری شهرها نیروسازی شود و شهرها نباید به دست افراد با تخصص های غیرمربوط اداره شود.
وی همچنین عزم ملی را لازمه تحصص مدیریت واحد شهری دانست و افزود: باید فرآیندی ایجاد شود که همه شهرداری های کشور براساس یک رویه و روش عمل کرده و برنامه ای واحد را دنبال کنند.

** قوانین شهرداریها نیاز به بازنگری و به روز رسانی دارد
زنگی آبادی اظهارداشت : متاسفانه قانون شهرداری ها در سال 46 وضع شده و هنوز پش از پنجاه سال از هیچ تیم متخصصی برای به روز رسانی این قوانین استفاده نشده است.
به گفته وی فقدان دانایی محوری از مهمترین چالش های نبود مدیریت یکپارچه شهری است.
دانشیار برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان بیان کرد: ضعف مکانی یکی از چالش های نبود مدیریت واحد شهری است و مطالعه علمی برای منطقه بندی ها در دستگاه های اجرایی مرتبط با مدیریت شهری صورت نگرفته است.
وی گفت: برای مثال باید گفت آموزش و پرورش سه منطقه، بهداشت دو منطقه و شهرداری اصفهان 15 منطقه شهری دارند که گاهی نمی توان برای ارائه خدمات شهری این مناطق را با هم همپوشانی داد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: یکدست و هماهنگ شدن برنامه های زمانی دستگاه های مرتبط در امر خدمات شهری می تواند در تحقق مدیریت واحد شهری موثر باشد که باید در بازه های زمانی مورد پایش قرار بگیرد.
وی همچنین داشتن اهداف واحد در دستگاه های مرتبط با مدیریت شهری، برنامه میزی بر مبنای داده ها و اطلاعات و همفکری و هم نظر شدن دستگاه های مربوطه را دیگر عوامل تاثیرگذار بر ایجاد مدیریت یکپارچه شهری در شهرهای کشور برشمرد.
زنگی آبادی بر بهره مندی از قابلیت های الکترونیکی و دیجیتالی برای مدیریت خلاق شهر تاکید ورزید و اضافه کرد: سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری باید سرشار از داده و اطلاعات برای یک شهر باشد تا بتواند نقش مرکزیت برای کل شهر را بازی کند.
وی افزود: من خود به سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری نقد دارم زیرا این سازمان می توانست با عملکردی شایسته تر زمینه های تحقق مدیریت یکپارچه شهری را در اصفهان فراهم سازد.
دانشیار برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان همچنین تاکید کرد: برخی موضوعات شهری مانند گردشگری شهری اگر یک ضرورت قرار بگیرد می تواند زمینه ساز تحقق مدیریت واحد شهری باشد.
زنگی آبادی به نقش دانشگاه ها برای کمک به شهرداری و شورای شهر برای ایجاد زمینه های مدیریت یکپارچه شهری اشاره و خاطر نشان کرد: شهر اصفهان پیش از این در مدیریت شهری الگو بوده است و نباید از این الگو بودن خارج شود.
وی با تاکید بر ترسیم اهداف تحقق پذیر برای شهر یادآور شد: حرکت دانش بنیان و دانش محور یکی دیگر از مولفه های مورد نیاز برای تحقق مدیریت یکپارچه شهری است.

* مهارت مدیریت مبتنی بر برنامه، در مدیریت شهری وجود ندارد
مدیر هماهنگی و نظارت امور مناطق و سازمان های شهرداری اصفهان در میزگرد ایرنا با تاکید بر نبود مهارت های لازم برای مدیریت یکپارچه در مدیریت شهر گفت: در خصوص موضوع نبود مدیریت یکپارچه شهری ناتوانی های سستم شهری را نباید در نبود زیرساخت ها و مهارت ها محو کرد.
بهروز نصرآزادانی افزود: طبق بند 32 ماده 80 قانون شوراهای اسلامی واحدهای شهرستانی تمامی سازمان ها و موسسات دولتی و و عمومی غیردولتی که در زمینه ارائه خدمات شهری وظایفی را برعهده دارند، موظفند برنامه سالانه خود در خصوص خدمات شهری را که در چارچوب اعتبارات و بودجه سالانه خود تنظیم شده به شورا ارائه دهند.
وی با اشاره به اینکه تحقق این بند قانونی می تواند در تحقق مدیریت واحد شهری موثر باشد ،ادامه داد: علاوه بر این مورد قانونی باید به دنبال مولفه های کمکی برای تحقق مدیریت یکپارچه شهری بود.
وی با بیان اینکه شهرداری گاهی متکبرانه رفتار می کند، خاطرنشان کرد: داشتن چشم انداز واحد برای توسعه شهری از مهمترین این مولفه های کمکی است و علاوه بر آن وفاق و هم رایی، شفافیت، پاسخگویی، مشارکت و مسوولیت پذیری از دیگر موارد کمک کننده در ایجاد مدیریت واحد شهری هستند.
مدیر هماهنگی و نظارت امور مناطق و سازمان های شهرداری اصفهان بیان کرد: متاسفانه در نظام برنامه ریزی، همه دستگاه های مسوول در امور و خدمات شهری به یک روش برنامه ریزی نمی کنند و این روش ها نزدیک به یکدیگر نیست و دستگاه ها دیدگاه های یکسانی در امور شهری ندارند.
وی اضافه کرد : این تفاوت ها تنها در مباحث مالی و برنامه ریزی نیست و سازمان ها از لحاظ فرهنگ سازمانی با یکدیگر افتراق دارند.
نصرآزادانی در خصوص ایجاد شوراهای اسلامی به منظور تحقق مدیریت واحد هری ادامه داد : بیشتر شهرهای کشور آمادگی پذیرش شورای شهر را نداشتند و اکنون پس از حدود 19 سال از تشکیل شوراها هنوز این شوراها برنامه ندارند و برای آن ها برنامه ریزی خوبی صورت نگرفته است.
وی اضافه کرد: با توجه به این خلاء موجود در نبود برنامه برای شوراهای شهر، من امیدی به تحقق مدیریت یکپارچه شهری در شهرهای کشور ندارم.
وی همچنین ایجاد مدیریت یکپارچه شهری را در گرو دگردیسی دولت برشمرد و افزود : تا هنگامی که دولت در خود تغییراتی را اعمال نکند نمی توان در شهرها مدیریت یکپارچه شهری ایجاد کرد.
مدیر هماهنگی و نظارت امور مناطق و سازمان های شهرداری اصفهان تاکید کرد: ما در امور شهری مهارت های لازم برای برنامه ریزی متحد و یکپارچه سازی و در مجموع مهارت مدیریت مبتنی بر برنامه نداریم.
وی اشاره کرد : هیچ برنامه توسعه شهری و راهبردی شهری وجود ندارد که استان و شهر اصفهان روی آن کار و بررسی کند و ناتوانایی خود را با خلاء های قانونی توجیه می کنیم.
نصرآزادانی بیان کرد : سیاستگذاری و خطی مشی گذاری عمومی از وظایف اصلی شوراهاست اما تاکنون یک کارشناس سیاست گذاری عمومی هم در شورای اسلامی شهر نداشته ایم و این یک خلاء برای شوراست.
وی اضافه کرد: در مقوله سیاستگذاری ضعیف ترین کارنامه را در شهر داریم و این امر یکی از دلایل نبود مدیریت یکپارچه شهری است.
مدیر هماهنگی و نظارت امور مناطق و سازمان های شهرداری اصفهان افزود: در سیستم شهری بایستی ضعیف ترین حلقه های ارتباط مانند نهاد کتابخانه ها و تربیت بدنی را واگذار کرد تا حرکتی دوسویه اتفاق افتد و بسیاری از مسائل امور شهری به پیش رود.
7135/6026/