شهروند هوشمند لازمه تحقق شهر هوشمند است

به گزارش فانوس، محمد سالاری در کنگره بین‌المللی تهران هوشمند با اشاره به اینکه هوشمندسازی یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های مدیریت شهری است گفت: جامعه شهری و جمعیت شهر نشین در دنیا با روند بسیار سریع و قابل توجهی در حال افزایش است. پیش‌بینی می‌شود این جمعیت شهرنشین در سال ۲۰۴۰ به ۶۵ درصد برسد. شهرها به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه به‌طور فزآینده در معرض بحران‌های ناگوار هستند،‌ از این رو توسعه شهرهای هوشمند در کشورهای پیشرفته با هدف پاسخ به چالش‌های جدید ناشی از روند فزاینده شهرنشینی و با هدف ارتقای کیفیت زندگی در حوزه‌های مدیریت شهری، امنیت و خدمات اورژانس، کاهش و ایمنی ترافیک، حمل و نقل عمومی و تسهیل رفت و آمد در سفرهای روزانه و در حوزه محیط زیست، بهبود کیفیت هوا و حفاظت از منابع آب و کاهش هدر رفت آب و کاهش تولید پسماند خشک، کاهش هزینه‌های زندگی و کارآمدسازی بازارهای کار محلی پیگیری شده است بنابراین ابعاد گسترده منافع این کاربردها در کیفیت زندگی شهروندان در این شهرها نیاز به تغییرات اساسی هر چه سریع‌تر دربینش مدیران و شهروندان کشور و حرکت به سمت تهران هوشمند را گوشزد می کند.

هوشمندسازی شهری عامل کاهش هزینه‌ها و افزایش منابع درآمدی مدیریت شهری

وی ادامه داد: در تهران نیز بررسی نحوه توزیع سقف جمعیت پذیری در مناطق بیانگر آن است که سقف جمعیت‌پذیری در برخی از مناطق شهر، تکمیل شده و یا از آن فراتر رفته است. در صورت احداث کل پتانسیل ساخت و ساز بر اساس نقشه‌ها و ضوابط و مقررات طرح تفصیلی نیز جمعیت به مراتب بیشتر از سقف مصوب می‌شود و افزایش قابل توجهی خواهد داشت. وجود چالش‌ها و مشکلات زیاد از جمله وجود حدود ۳۲۶۸ هکتاربافت فرسوده تمام عیار و در کنار آن ۱۴ هزار هکتار بافت ناپایدار در شهر تهران و مشکلات زیست‌محیطی، آلودگی هوا، ترافیک شدید، مدیریت نامناسب انرژی و و در پی آن کمبود انرژی در کنار افزایش جمعیت شهری، آینده شهر تهران را تهدید می کند. در کنار تمام این مشکلات، نبود منابع درآمدی پایدار از چالش‌های اساسی پیش روی مدیریت شهر تهران است. هوشمندسازی شهر علاوه بر پاسخ به این چالش عامل محرک اقتصادی برای درآمدزایی بیشتر شهری منجر به کاهش هزینه های مدیریت شهری و حتی هزینه های فردی خانوار خواهد شد.

شهروند هوشمند لازمه تحقق شهر هوشمند است

رییس کمیسیون شهرسازی ومعماری شورای شهر تهران تعامل و مشارکت شهروندان در حوزه هوشمندسازی را حائز اهمیت دانست و اظهارکرد: ما برای هوشمندسازی پیش از فناوری، به شهروند خلاق، مسئولیت‌پذیر، پذیرنده تغییر و تولیدکننده نیاز داریم. در نبود شهروند هوشمند و مطالبه‌گر، هیچ یک از سرویس‌ها و خدمات هوشمند آماده‌سازی شده مورد بهره‌برداری قرار نخواهند گرفت. همچنین با توجه به اینکه ما در عصر اطلاعات و فناوری قرار داریم، لازم است که تحولاتی که در شهرهای هوشمند و شهرهای جهانی ایجاد شده را به آگاهی و اطلاع مردم برسانیم تا به ضرورت هوشمندسازی پی ببرند.

وی افزود: توسعه استراتژی‌های شهر هوشمند بیشتر از آنکه به فناوری متکی باشد به شهروندان متکی است البته مردم خود در این خصوص آگاه هستند اما مشکلی که با آن مواجه هستیم موضوع اعتمادسازی است چراکه مردم نگران هستند که در فرایند هوشمندسازی، اطلاعات شخصیشان مورد تعدی قرارگیرد. لذا می‌بایست مجموع تصمیم‌گیران این حوزه اعتمادسازی لازم را انجام دهند.

رییس کمیسیون شهرسازی ومعماری شورای شهر تهران با تاکید بر اهمیت استقبال مردم از سامانه‌های ایجاد شده اظهارکرد: در صورتی‌که سامانه‌های ایجاد شده در شهرداری و سایر نهادها کارایی مناسب نداشته باشند مورد استفاده و استقبال مردم قرار نمی‌گیرند. در همین راستا باید دیدگاه‌های عموم مردم را در مورد مشکلات و چالش‌های موجود دریافت شود و از بازخوردهای عمومی در راستای ارتقای روز افزون سامانه ها بهره برد.

سالاری در خصوص اقدامات شهرداری تهران و مدیریت شهری در حوزه هوشمندسازی اظهارکرد: نقش شهرداری تهران در ارتقای فناوری و کاهش هزینه خدمات در جامعه، جلب رضایت مردم، بالا بردن امنیت اقتصادی و اجتماعی، کاهش بار ترافیک و... قابل توجه است. این اهداف با هوشمندسازی و عملکرد سازمان فاوای شهرداری تهران محقق می‌شود. شهرداری تهران یکی از شهرهای پیشتاز در ایجاد سازمان «فاوا» است. ۷۱۰۰۰کاربر، ۱۴۵۸سرور مجازی، ۲۴۰۹ ساختمان متصل و ۱۱۵دفتر خدمات الکترونیک شهر در ارائه خدمات شهرسازی و معماری و ۱۷۰ سامانه نرم افزاری از جمله سامانه شهرسازی و طرح تفصیلی اقداماتی است که شهرداری در راستای هوشمندسازی شهر تهران انجام داده است همچنین تمهیدات لازم از سوی شورای پنجم شهر تهران برای نظارت همگانی و اجتماعی اتخاذ شده است.

وی ادامه داد: در جهت اهداف هوشمندسازی تهران و به منظور شفافیت تمامی معاملات شهرداری تهران شامل مناقصه، مزایده، استعلام همچنین مدیریت یکپارچه معاملات، دسترسی یکسان ذینفعان به اطلاعات، کاهش هزینه‌ها، درآمدزایی و کاهش فساد و رانت ، مصوبه «الزام شهرداری تهران به انجام الکترونیکی و اعلان عمومی اطلاعات معاملات شهرداری» در دوره پنجم مدیریت شهری ارائه شد. همچنین « طرح الزام شهرداری تهران به انتشار عمومی اطلاعات شهرسازی » نیز در کمیسیون شهرسازی و معماری شورا شهر ارائه شده است که با تصویب این طرح تمامی اطلاعات پرونده‌های شهرسازی در حال رسیدگی در مناطق بیست ودوگانه به‌صورت برخط در معرض قضاوت شهروندان و دیده‌بان‌های شهری و نظارت همگانی قرار می گیرد.

این عضو شورای شهر تهران افزود: موضوع شفاف‌سازی به موازات هوشمندسازی اتفاق می‌افتد و هر دو مکمل هم هستند. تصمیم‌های خلافی که در کمیسیون‌های ماده ۵ و شوراهای معماری مناطق گرفته می شود، ریشه در عدم شفاف سازی دارد همچنین تخلفات در عملیات‌های مالی که در فرایند کارهای شهرداری و واگذاری املاک نجومی و واگذاری املاک در مرحله بهره برداری صورت گرفته به دلیل عدم شفاف سازی در نتیجه عدم هوشمندسازی است.

سالاری همچنین با اشاره به تاکید برنامه سوم شهرداری تهران بر لزوم تحقق شهر هوشمند اظهارکرد: با الزام شهرداری بر سیاستگذاری و استقرار « نظام جامع آماری و داده» و « نظام جامع اطلاعات مکانی »، اتصال به زیرساخت‌های ملی تبادل داده و ایجاد و توسعه زیرساخت‌ها و تجهیزات سخت افزاری و توسعه و نوسازی تجهیزات نظارت و پایش و سایر تجهیزات نوین پیگیری شد. همچنین بر یکپارچه‌سازی و استقرار سامانه‌های جامع مدیریت شهری از جمله نرم افزارهای جامع مالی، معاملات، قراردادها و توسعه انواع نظام‌های دریافت و پرداخت شهرداری و توسعه بسترهای تبادلات مالی و غیرمالی بر اساس فناوری نوین تاکید شد .

صرف ایجاد سامانه‌های هوشمند موجب هوشمند سازی و شفاف‌سازی نمی شود

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران تصریح کرد: در سال ۷۸ طی مصوبه‌ای شورای شهر تهران تصمیم گرفت ارائه خدمات فنی ساختمان‌ها را به بخش خصوصی و شرکت‌های ذی صلاح برون‌سپاری کند. فلسفه اصلی چنین مصوبه‌ای این بود که اولا این تصدی‌گری‌ها به بخش خصوصی واگذار شود، دوم اینکه تالی فاسد و فضای رانتی که در حوزه شهرسازی مناطق ۲۲گانه شهرداری ایجاد شده بود و اعتراضات مردم را در پی داشت از بین برود، سوم اینکه تعداد بسیار زیاد نیروی انسانی که در شهرداری جمع شده بود، تعدیل شود و در نهایت ارائه خدمات صدور پروانه که ۹۰ درصد مراجعات مردمی به حوزه شهرداری است توسط بخش خصوصی و در فضای رقابتی و در زمان کمتر انجام شود.

وی ادامه داد: متاسفانه ما درعصرالکترونیک، گسترش دولت الکترونیک، کاهش مراجعات حضوری و حذف سفرهای زاید شهری و... همچنان هر روز درگیرسفرهای زاید هستیم. سایت های غیرفعال و آپدیت نشده، تلفن‌های گویایی که درنهایت پاسخگوی نیازارباب رجوع نیست، دستگاه‌ها ودفاتری که مدعی گسترش فرهنگ دولت الکترونیک هستند هنوز به اهدافی که برایشان تعیین شده نرسیده وحتی پاسخگویی تلفنی به مراجعه کننده برایشان مفهومی ندارد. دفاتر خدمات الکترونیک نیز با هدف هوشمندسازی و ارائه خدمات الکترونیکی به شهروندان شکل گرفت اما نه تنها نیروهای شهرداری کاهش پیدا نکرد که چندین برابر هم شد و از طرفی ۱۸۰۰ نفر نیرو هم در این دفاتر مشغول شدند.

سالاری افزود: اکنون مردم که در گذشته صرفا به شهرداری‌ها مراجعه می‌کردند اکنون باید هم به دفاتر و هم به شهرداری‌ها مراجعه کنند که این امر موجب افزایش سفرهای زائد شهری می‌شود و در پی آن ناراحتی شهروندان را به دنبال داشته است. این به دلیل عدم اهتمام و باور جدی مدیریت شهری به برون‌سپاری وظایف خود به یخش خصوصی از جمله دفاتر الکترونیک است. صرف ایجاد سامانه‌های هوشمند موجب هوشمندسازی و در نهایت شفاف‌سازی نمی‌شود، همانگونه که با ایجاد دفاتر الکترونیک این اتفاق نیفتاد. سایر دفاتر و نهادها و سازمان‌ها نیز باید در راستای شهر هوشمند حرکت و خود را با قابلیت‌های هوشمندسازی سازگار کنند.

فرهنگ به اشتراک گذاری اطلاعات در بین سازمان‌ها و نهادهای شهری هنوز نهادینه نشده است

این عضو شورای شهر تهران با اشاره به ایجاد رصدخانه شهر تهران گفت: یکی از اقداماتی که به عنوان داشبورد مدیریتی و نظارتی بخصوص برای دستگاه‌های نظارتی مثل شورای شهر ، شورای عالی شهرسازی و معماری و مدیران و تصمیم‌سازان شهری محسوب می‌شود، ایجاد رصد خانه شهر تهران است. در این رصدخانه مجموعه اطلاعاتی از حوزه‌های مختلف مدیریت شهری و سطح شهر جمع‌آوری و در یک داشبورد و راهبری جامع لحاظ شده است. زمانی‌که از مدیران شهری و کارشناسان سایر سازمان‌ها و نهادهای دولتی مستقر در شهر برای بازدید دعوت می‌کنند، آن‌ها به‌شدت تحت تاثر قرار می‌گیرند و وجود چنین رصدخانه شهری را لازم می‌بینند اما مشکل اینجاست که پس از بازگشت به سازمان خود تصمیم به راه اندازی رصدخانه های جدا برای سازمان متبوع خود می گیرند، این در حالی است که باید نسبت به ارائه داده‌ها و اطلاعات خود به این رصدخانه اقدام کنند.

سالاری ادامه داد: تا زمانی‌که مدیریت یکپارچه شهری و دولت الکترونیک محقق نشود امکان هوشمندسازی کامل و جامع شهر نخواهد بود. اگرچه نهادها و سازمان‌ها و فعالان بخش خصوصی و دولتی نیز داده های حساسی را در اختیار دارند که در خطر حمله سایبری است. باید دارایی‌های حساس شهر اولویت‌بندی و از ساز و کارهای امنیتی بسیار پیشرفته برای محافظت از آن‌ها استفاده شود.

باید به مدل بومی «تهران هوشمند» برسیم

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران در پایان در خصوص مطالعات و اقدامات شهرداری تهران در حوزه هوشمند سازی تهران اظهارکرد: باید به مدل بومی تهران هوشمند که مبتنی بر مقتضیات و الزامات در قوانین موجود ما و واقعیات موجود در فرهنگ عمومی ما در کشور و شهر تهران است، برسیم. صرف استفاده از تجربیات جهانی نمی‌تواند ما را به اهداف عالی مدنظرمان در حوزه هوشمندسازی برساند چرا که شهرهای هوشمند دارای ذینفعان و بازیگران متعددی هستند و ارائه محصولات و خدمات شهر هوشمند می‌تواند تاثیراتی گسترده بر عموم مردم داشته باشند.