وظیفه دانش آموزان و دانشجویان در کلام امام زمان(عج)

خبرگزاری شبستان، گروه مهدویت و غدیر: از دعاهای منسوب به امام عصر(عج)، دعای معروف «اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ الطَّاعَةِ» است که به زیبایی هر چه تمام و در فرازهایی کوتاه، وظایف منتظران از اقشار و صنوف مختلف را بیان کرده و راه و رسم زندگی به سبک انتظار را نشان می دهد.

از این رو، در سلسله مطالبی شرح فرازهای نورانی و ژرف این دعا مرور می شود:

امام عصر(عج) در فرازی دیگر از این دعای شریف بیان می کنند: «و عَلی المُتعلّمین بالجُّهد و الرَّغبَه؛ بر دانش آموزان کوشش و شوق تفضل کن».

امام صادق(ع) آن گاه که جنود (لشکر) عقل و جهل را بر می شمرد، نشاط و شادابی را لشکر عقل و کسالت را لشکر جهل برمی شمرد،[1] و به همین جهت در دعایی از کسالت و ناتوانی به خدا پناه می برد: «اللهم إنی أعوذ بک من الکسل والهرم»[2]

به طور کلی روایات اهل بیت(ع) تنبلی و سستی را مذمت کرده و برای آن آثار سوئی را برشمرده اند؛ چنان امیرالمومنین امام علی(ع) می فرمایند: «آفت موفقیت، تنبلى است»[3] و نیز از ایشان است که: «کسى که پیوسته تنبلى کند، در رسیدن به آرزویش ناکام ماند».[4]

لذا در کتاب های روایی باب مستقلی با عنوان «باب کراهه الکسل» ذکر شده و روایاتی در مذمت کسالت و تنبلی آمده است.

رسول خدا(ص) فرمودند: «اى على! ... از دو خصلت بپرهیز: بى حوصلگى و تنبلى؛ زیرا اگر بى حوصله باشى، بر حق شکیبایى نکنى و اگر تنبل باشى، حقّى را ادا نکنى.» [5]

و از حضرت باقرالعلوم(ع) است که فرمود: «از تنبلى و بى حوصلگى بپرهیز؛ زیرا این دو، کلید هر بدى مى باشند و کسى که تنبل باشد، حقّى را نگزارد و کسى که بى حوصله باشد، بر حق شکیبایى نورزد.» [6]

و نیز امام علی(ع) می فرماید: «آنگاه که اشیاء با یکدیگر جفت شدند،» «کسالت» و «عجز» نیز با یکدیگر ازدواج کردند و فرزندی به نام «فقر» به دنیا آمد.[7]

همچنین، امام کاظم علیه السلام در مذمت تنبلی فرمودند: «از بى حوصلگى و تنبلى بپرهیز؛ چون این دو خصلت، تو را از بهره دنیا و آخرتت محروم مى سازند.» [8]

آیت الله العظمی جوادی آملی وظایف دانشجویان(متعلمین) را اینگونه می نگارند: «دومین گروهی که تأثیر شگرفی در هدایت امّت اسلامی دارند دانشجویان به ویژه طالبان علوم و معارف وحیانی اند. این گروه که زمینه ساز نهادینه شدن فرهنگ انتظار و اصلاح زمینه ظهورند وظایفی دارند:

أ. تلاش در راه علم اندوزی: جهد یعنی به کار بستن تمام توان و کوشش نهایی انسان در مسیر رسیدن به مقصود. طالب دانش باید تمام کوشش خویش را در راه علم اندوزی به کار گیرد. فرد یا جامعه جاهل، به مراتب حقیقی انتظار دست نمی یابد و نمی تواند زمینه ساز ظهور امامی باشد که خود خزانه علم الهی است: و خزّان العلم[9]، از این رو، کوشش در علم اندوزی از وظایف منتظران راستین آن امام همام (عج) به ویژه طلاب و دانشجویان است: و علی المتعلّمین بالجهد.

ب. رغبت در کسب علم: رغبت، تمایل اکید و میل شدید است. از دیگر صفات دانشجوی منتظر داشتن میل شدید به اندوختن علم و تجهیز به آخرین دستاوردهای علمی و فکری و نیز تولید دانش و اندیشه است. از این بخش دانسته می شود وظیفه بایسته دانشجویان و طلاب منتظر، تلاش برای فراگیری از سیر میل و رغبت قلبی است، چون تلاش بی رغبت، به سردی و سستی می گراید و متوفق و خاموش می شود: و الرّغبة.»[10]

بنابر آنچه بیان شد و از شرح این فراز از دعای شریف «اللَّهُمَّ ارْزُقْنَا تَوْفِیقَ الطَّاعَةِ» امام زمان(عج)، می توان دریافت کلاس، درس و تعلیم و آموزش باید فرصت انتظارِ زمینه ساز را فراهم کنند و دانش آموزان، دانشجویان و طلاب باید به آنها به عنوان ابزار انتظار بنگرد و آن را در این مسیر به خدمت بگیرد و با پرهیز از هر گونه عامل سستی و رخوت که روح نشاط و پویایی را می گیرد، انتظاری پویا و زمینه ساز را از ورای تحصیل و آموزش خود رقم بزنند.

پی نوشت ها:

1-الکافی، ج1، ص20؛

2-همان، ج2، ص585؛

3- میزان الحکمه، ج 11،ص 5184؛

4- غرر الحکم : 7907؛

5-بحار الأنوار : 77/48/3؛

6-تحف العقول : 295؛

7- الکافی، ج5، ص86؛

8-مستطرفات السرائر: 80/9؛

9- امام مهدی موجود موعود، ص207؛

10- امام مهدی موجود موعود، ص208.

پایان پیام/9