دست آوردهای جدید ارتش علمی سازمان انرژی اتمی

انرژی هسته‌ای از عمده‌ترین مباحث علوم و تکنولوژی هسته‌ای است و هم اکنون نقش عمده‌ای را در تأمین انرژی کشورهای مختلف خصوصا کشورهای پیشرفته دارد. اهمیت انرژی و منابع مختلف تهیه آن ، در حال حاضر جزء رویکردهای اصلی دولتها قرار دارد. به عبارت بهتر ، از مسائل مهم هر کشور در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی بررسی ، اصلاح و استفاده بهینه از منابع موجود انرژی در آن کشور است. امروزه بحرانهای سیاسی و اقتصادی و مسائلی نظیر محدودیت ذخایر فسیلی ، نگرانیهای زیست محیطی ، ازدیاد جمعیت ، رشد اقتصادی ، همگی مباحث جهان شمولی هستند که با گستردگی تمام فکر اندیشمندان را در یافتن راهکارهای مناسب در حل معظلات انرژی در جهان به خود مشغول داشته اند.

در حال حاضر اغلب ممالک جهان به نقش و اهمیت منابع مختلف انرژی در تأمین نیازهای حال و آینده پی برده و سرمایه گذاریها و تحقیقات وسیعی را در جهت سیاستگذاری ، استراتژی و برنامه‌های زیربنایی و اصولی انجام می‌دهند. هم اکنون تدوین استراتژی که مرکب از بررسی تمامی پارامترهای تأثیر گذار در انرژی و تعیین راهکارهای مناسب جهت تمیزتر و کاراتر نمودن انرژی و الگوی بهینه مصرف آن می‌باشد، در رأس برنامه‌های زیربنایی اکثر کشورهای جهان قرار دارد. در میان حاملهای مختلف انرژی ، انرژی هسته‌ای جایگاه ویژه‌ای دارد. هم اکنون بیش از 430 نیروگاه هسته‌ای در جهان فعال می‌باشند و انرژی برخی کشورها مانند فرانسه عمدتا از برق هسته‌ای تأمین می‌شود.

یکی از شخصیت هایی که در طول مدت عمر جمهوری اسلامی، بدون وقفه مدافع هسته ای شدن ایران بوده است و از هیچ تلاشی برای این مهم فروگذار نکرده است شخص مقام معظم رهبری است. اتفاقات خوب هسته ای ایران به دستور و به حمایت مستقیم رهبر معظم انقلاب و به دست مهندسین و دانشمندان خدوم و مظلوم هسته ای تا به امروز میسر شده است.

یادآوری:

چند ماه پیش حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجتماع پرشکوه، پرشور و پرمعنای انبوهِ بی‌شمار مردم قدرشناس در بیست‌ونهمین سالگرد عروج ملکوتی امام خمینی(ره) همچنین با اشاره به برخی حرفهای بعضی مسئولان اروپایی گفتند: به نظر می آید این دولتها توقع دارند ملت ایران هم تحریم ها را تحمل کند، هم از فعالیتهای هسته ای که نیاز قطعی آینده ایران است دست بردارد و هم محدودیتهای تحمیل شده بر ایران را ادامه دهد اما آنها بدانند که این خواب آشفته تعبیر نخواهد شد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کردند: ملت و دولت ایران این را تحمل نخواهد کرد که هم تحریم باشد هم در محدودیت و حبس هسته ای.

ایشان مسئولان سازمان انرژی هسته ای را موظف کردند به سرعت آمادگی های لازم را برای رسیدن به ۱۹۰ هزار سو (البته فعلاً در چارچوب برجام) فراهم آورند و مقدمات اجرای مسائلی را که رئیس جمهور دستور داده اند از همین فردا آغاز کنند.

بلافاصله بعد از دستور رهبری، رئیس سازمان انرژی اتمی از آماده بودن تاسیسات برقی نطنز به دست دانشمندان این سازمان خبر داد که برای اهداف بلند مدت چند ساله از جمله چندصد هزار سو در نظر گرفته شده است.

علی اکبر صالحی فردای روز دستور رهبری در نشست خبری با اشاره به فرمان روز گذشته رهبر معظم انقلاب افزود: سازمان انرژی اتمی بنا به نظر رهبر معظم انقلاب و حمایت های رئیس جمهوری از ابتدای دولت یازدهم فعالیت های زیرساختی وسیعی را در چارچوب تعهدات پادمانی خود آغاز کرد که اگر به طور عادی می خواستیم عمل کنیم برای چند سال آینده باید محقق می شد ولی جوانان ما در این سازمان بی سروصدا، فعالیت های خود را آغاز کردند.

وی از مظلومیت دانشمندان سازمان انرژی هسته ای سخن گفت و افزود: یکی از فعالیت های جوانان ما آماده کردن زیرساخت تاسیسات برقی نطنز با هزینه های فراوان برای چند صد هزار سو است در حالی که قبل از برجام چنین زیرساخت هایی را برای اهداف بلند مدت نداشتیم.

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی نیز در زمینه فرمان رهبری اظهار کرد: فعلا در چارچوب برجام اقدامات لازم را انجام می‌دهیم و این به مفهوم آن است که اگر لازم باشد خارج از برجام آمادگی داریم، اما اقداماتی که انجام شده یعنی دو نامه‌ای که به آژانس دادیم و اعلام کردیم که ظرفیت‌هایی در حال گسترش است بر اساس کد ۳.۱ می‌باشد و هیچ مغایرتی با برجام و تعهدات سازمانی ما ندارد.

وی خاطرنشان کرد: همانطور که رهبری گفتند که آماده باشیم و آقای صالحی اعلام کردند ارتش علمی سازمان انرژی اتمی آماده و گوش به فرمان است.

صالحی و چند خبر خوب هسته ای

علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان می‌گوید: در دانش و صنعت هسته‌ای آن قدر پیشرفت کرده‌ایم که به جای مهندسی معکوس و استفاده از طراحی دیگران، خودمان می‌توانیم سوخت جدید طراحی کنیم که این دستاوردی بزرگ برای کشور است.

وی اضافه کرد: رآکتور هسته‌ای تهران تاکنون با سوخت قدیم کار می‌کرد اما سوخت مدرن، بهره وری رآکتور را افزایش می‌دهد.

رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان گفت: اقدامات اولیه برای طراحی سوخت مدرن 20 درصد آغاز شده است و در آستانه آن قرار داریم؛ محصولی که با سوخت 20 درصد قبلی متفاوت است و هر رآکتوری مانند رآکتور تهران ساخته شود ، می‌توانیم سوختش را تأمین کنیم.

وی، تامین سوخت و ساخت اتاق کنترل را از گلوگاه‌های اصلی رآکتور برشمرد و افزود: اکنون طراحی رآکتور برای متخصصان کشورمان، کاری بسیار ممکن شده است.

صالحی در گفتگو با خبرگزاری صداوسیما گفت: از دیگر دستاوردهای بزرگ هسته‌ای ما این است که علاوه بر تجهیزاتی که می‌سازیم ، دانش صنعت هسته‌ای را مهار کردیم و توانستیم مستندسازی کنیم به نحوی که فرمول‌های علمی را به صورت نرم‌افزاری درآورده‌ایم و پس از راستی‌آزمایی، از آن برای طراحی استفاده می‌کنیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین از توانمندی دانشمندان هسته‌ای کشورمان در تولید ماده اولیه FDG یعنی داروی مورد استفاده در تجهیزات پت خبر داد و افزود : ماده اولیه FDG، اکسیژن 18 است که توانسته‌ایم این اکسیژن را با خلوص 95 درصد در اراک تولید کنیم.

وی گفت: اگر مرحله هیدرولیز به پایان برسد می‌توانیم بگوییم در این زمینه خودکفا شده‌ایم و دیگر نیازی به واردات اکسیژن 18 به نرخ هر کیلو 25 تا 30 هزار دلار نیست.

صالحی تاکید کرد: توان تولید ما در این زمینه آن قدر افزایش یافته است که می‌توانیم بخشی از تولیداتمان را صادر کنیم که ارزآوری نسبتاً خوبی برای کشور دارد.

پت اسکن تصویربرداری پزشکی هسته‌ای، به منظور تولید 3 بعدی تصاویر رنگی از فرایندهای عملکردی در درون بدن انسان و یکی از تجهیزات پزشکی پرهزینه برای تشخیص برخی سرطان‌هاست.

راکتور تهران

رآکتور تحقیقاتی تهران رآکتوری با ظرفیت ۵ مگاوات در سال ۱۹۶۷ توسط ایالات متحده آمریکا در مرکز تحقیقات اتمی تهران در دانشگاه تهران ساخته شد. هسته مرکزی این رآکتور در عمق ۸ متری استخری با ظرفیت ۵۰۰ هزار لیتر که از آب آشامیدنی تهران تأمین می‌شود، قرار دارد.

در نوامبر ۱۹۶۷ یک شرکت آمریکایی ۵.۸۵ کیلوگرم اورانیوم ۹۳ درصد را برای رآکتور فراهم آورد. در می۱۹۸۷ ایران قراردادی با آرژانتین برای تغییر هسته رآکتور برای تغییر سوخت آن از اورانیوم ۹۳ درصد به اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده ۲۳۵-U امضاء کرد. ارزش این قرارداد ۵.۵ میلیون دلار بود و پس از آن نیز آرژانیتن ۱۱۵.۸ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد برای ایران فراهم کرد.

در سال‌های گذشته با توجه به عناد کشورهای غربی با ایران، مانع خرید سوخت این راکتور از سوی ایران شدند و در نهایت وقتی ایران با بحران نبود سوخت و انتقال این بحران به مراکز درمانی و تحقیقاتی رو به رو شد، خود دست به کار شد و سوخت این راکتور را توسط نیروهای متخصص داخلی ساخت؛ امری که از سوی کشورهای غربی غیرممکن قلمداد می‌شد.

علاوه بر راکتور تهران، در این مجموعه آزمایشگاه جابر بن حیان و بخش تولید رادیوایزوتوپ قرار دارد که به تولید رادیوداروهای مورد نیاز مراکز درمانی کشور را تولید می‌کند که بخشی حیاتی در درمان و تشخیص بیماری‌ها به ویژه بیماری‌های سرطانی است.

عمر مفید راکتور تهران حدود ۴۰ سال است اما با تغییر سوخت و ترمیم بخش‌های مختلف، این راکتور تا کنون سرپا بوده است. در عین حال راکتور تحقیقاتی ۴۰ مگاواتی اراک که در چارچوب برجام تغییراتی در آن داده شده است، در آینده نزدیک جایگزین راکتور تهران در تولید و تهیه رادیوایزوتوپ‌ها و رادیوداروهای مورد نیاز در کشور خواهد شد.

راکتور هسته ای تهران در حال حاضر تنها واحد تولید کننده عمده رادیودارو با نیمه عمر بلند در کشور محسوب می شود. یکی از مهم ترین وظایف راکتور تهران در سال های فعالیت تاکنون تولید رادیوایزوتوپ و رادیودارو برای مصارف پزشکی و درمانی در کشور است. برای تولید رادیودارو در سازمان آزمایشگاه هایی قرار گرفته است که در آن رادیودارو تولید، بسته بندی و به مراکز پزشکی هسته ای و از این مراکز به بیمارستان‌های مختلف سراسر کشور ارسال می‌شود.