پیش بینی اکونومیست درباره اوضاع جهان در سال 2019: نیمی از دنیا آنلاین خواهد شد

شفقنا-اکونومیست در مقاله پیش رو نگاهی انداخته به نفوذ روزافزون اینترنت در جهان و مشکلاتی که این نفوذ برای کشورهای استبدادی ایجاد می کند.

به گزارش سرویس ترجمه شفقنا از اکونومیست، «نیمی از جمعیت دنیا حالا آنلاین هستند». این تیتر را بی تردید در پایان سال ۲۰۱۹ در رسانه ها خواهید خواند. جمله ای بر گرفته از انتظاری که پیش بینی اتحادیه بین ‌المللی مخابرات راه دور ایجاد کرده. این اتحادیه چندی پیش در جملاتی آینده نگرانه اعلام کرد که بیش از پنجاه درصد جمعیت دنیا تا یک سال دیگر به اینترنت دسترسی خواهند داشت.

به رغم این که اتحادیه بین ‌المللی مخابرات راه دور در تعریف این که آنلاین بودن به چه معناست خیلی سخاوتمندانه و گشاده دستانه عمل کرده (طبق استاندارهای این تحقیق هر کسی که حتی یک بار از شبکه اینترنت جهانی یا حتی شبکه داخل کشورها استفاده کرده آنلاین محسوب می شود)، اما حتی با این تعریف گشاده دستانه نیز آنلاین بودن نیمی از جمعیت دنیا دستاورد چشمگیری به نظر می رسد. فراموش نباید کرد که یک دهه پیش تنها بیست درصد از جمعیت دنیا به اینترنت دسترسی داشتند. کاهش سی درصدی فاصله و شکاف دیجیتال بین کشورهای غنی و فقیر تنها در عرض ده سال می تواند در نهایت باعث شود این فاصله در زمینه های دیگر و از جمله در زمینه اقتصاد نیز کاهش یابد. به هر حال پژوهش ها و مطالعات آماری اثبات کرده اند که افزایش ده درصدی نفوذ اینترنت می تواند افزایش ۱.۳۵ درصدی تولید ناخالص ملی را در کشورهای در حال توسعه در پی داشته باشد که رقمی رویایی و نویدبخش است.

طبیعتا اتحادیه بین ‌المللی مخابرات راه دور و دیگر سازمان های مرتبط ایده های بی شماری در زمینه حتی بالاتر بردن میزان نفوذ اینترنت در ذهن دارند- به خصوص از این نظر که اخیرا از سرعت افزایش میزان دسترسی جهانی به اینترنت کاسته شده است. «کمیته پهنای باند سازمان ملل متحد برای توسعه پایدار» در گزارشی که در اواخر تابستان ۲۰۱۸ منتشر شد با ارائه پیشنهاداتی در زمینه حمایت از کسب و کارهای محلی دیجیتال و البته کاستن از میزان مالیات تجهیزات مخابراتی، قیمت گذاری منصفانه اینترنت و… راه هایی برای کاهش هزینه های دسترسی به اینترنت ارائه کرد. علاوه بر این سازمان ها، شرکت های بزرگ نیز در تلاشند مردم را آنلاین کنند. مثلا فیسبوک در ۶۵ کشور برای مردم امکان دسترسی رایگان ایجاد کرده. شرکت های تولید کننده تلفن های هوشمند نیز در برنامه ریزی اولیه شان دسترسی رایگان به فیسبوک، واتس اپ و موتورهای جستجوگر را ارائه کرده اند.

نفوذ روزافزون اینترنت البته تنها به معنای رشد و پیشرفت نیست. این قضیه می تواند دردسرهای بزرگی نیز داشته باشد. در کشورهای پیشرفته و غنی بحث سو استفاده از اطلاعات در مواردی چون انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و رای گیری برگزیت به شدت مطرح شده و رسوایی های عظیمی به وجود آورده. جالب این که تبعات چنین سو استفاده هایی در کشورهای فقیر و توسعه نیافته حتی شدیدتر و نگران کننده تر نیز هست. مسایلی که به گفته سندی پاراکیلاس مدیر یک گروه مشاوره حقوقی «شدیدتر از دردسرهای کشورهای غربی» است. کاربران کشورهای توسعه نیافته از این رو که تجربه چندانی درباره رسانه ندارند، در پذیرش هر آن چه در فضای مجازی منتشر می شود، پذیرا و تحت تاثیر هستند. این کاربران هم چنین انتخاب دیگری هم ندارند، چرا که سلطه غول های بزرگ بر بازار اینترنتی کشورهای فقیر شدیدتر و همه جانبه تر از کشورهای غربی است. هم چنین به دلیل عدم وجود شفافیت سیاسی، سو استفاده اطلاعاتی از کاربران چنین کشورهایی ساده تر است، به خصوص با این فاکتور اضافی که «رژیم های استبدادی بیش از رژیم های دموکراتیک با اخبار و سایت های فیک و جعلی سعی در گمراه کردن مردمشان می کنند».

در میانمار، فیسبوک را در افزودن و عمیق تر کردن نفرت از روهینیگایی های مسلمان دخیل می دانند. در فیلیپین رودریگو دوترته پوپولیست، با استفاده از ظرفیت های رسانه های مجازی و با تاکید بر نبرد خونینش علیه قاچاقچیان مواد مخدر به ریاست جمهوری رسید. در هند، واتس اپ تاثیرات اثبات شده عجیب و غریبی داشته و با بیش از دویست میلیون کاربر خود را به عنوان قدرتمندترین رسانه این کشور تثبیت کرده. رسانه ای که از ساخت و پخش شایعات نیز رویگردان نیست.

پس آیا باید سرعت و روند افزایش دسترسی مردم به اینترنت را تا زمانی که آن ها در مقابل سو استفاده های احتمالی تجهیز شوند، به تعویق انداخت؟ کارشناسان ممنوعیت را اشتباه و بی نتیجه می دانند. چون بی هیچ گونه سیاست و فشاری؛ مردم بیشتر و بیشتر از گذشته اینترنتی می شوند. دور کردن این مردم از تلفن های هوشمندی که روز به روز ارزان تر و در نتیجه در دسترس تر می شوند، نه تنها ممکن نیست، که در صورت موفقیت هم تبدیل به یک بحران سیاسی خواهد شد. جالب این که ممنوعیت سرویس هایی خاص نیز با امکانات امروز شدنی جلوه نمی کند. مثلا سال گذشته در سریلانکا تلاش برای فیلتر کردن سایت هایی که درگیری های قومی را رواج می دادند به واسطه روی آوردن مردم به انواع و اقسام فیلترشکن هایی که ممنوعیت ها را دور می زدند، با شکست مواجه شد.

پس چه باید کرد؟

هر کشوری در این زمینه سیاست خاصی دارد. در این بین برخی راه ها چون اخذ مالیات از کاربران فضای مجازی که در اوگاندا امتحان شد، غیرمنصفانه است و همین هم حکم به شکست آن ها می دهد. واداشتن غول های مجازی به تغییر دادن رویه هاشان نیز ممکن به نظر نمی رسد. کاستن از سرعت اینترنت نیز که در خیلی از کشورها امتحان شده به نارضایتی عمومی می انجامد.

کشورها هر روشی در قبال این معضل اتخاذ کنند، باز هم نمی توانند این نکته را کتمان کنند که با تسریع پیشرفت های تکنولوژیک کارشان سال به سال دشوارتر خواهد شد. این را در ماه های آخر ۲۰۱۹ خواهیم دید. زمانی که دولت های استبدادی به این نتیجه رسیدند که باید با مردم آنلاینی که همه چیز را شفاف در اختیار نیمی از دنیا قرار می دهند کنار آمد.