گفت‌وگوی شفقنا با نمایندگان چهار تشکل دانشجویی ؛مفاسد اقتصادی از اصلی‌ترین نقاط حساسیت دانشجویان امروز است/ جریان دانشجویی برای دفاع از اهداف انقلاب باید خود را به سمت مردم سوق دهد/ اهداف دانشجویان در این چند دهه ذاتاً یکی و روش مطالبه‌گری آن‌ها متفاوت اس

شفقنا-در آستانه‌ی چهل سالگی انقلاب اسلامی قرار داریم؛ انقلابی که دانشجویان در ایجاد و تداوم آن سهمی قابل توجه داشتند. این در حالیست که امروز بسیاری از کارشناسان در نقد حرکت‌های دانشجویی از کاهش اثرگذاری و حساسیت و تغییر اهداف دانشجویان امروز نسبت به آن دوران می‌گویند؛ البته برخی دیگر نیز اعتقاد دارند تنها هدفگذاری‌های دانشجویان امروز تغییر کرده است.

شفقنا در گفت‌وگوهایی جداگانه با نمایندگان چهار تشکل دانشجویی، تفاوت اهداف و عملکرد دانشجویان قبل و اوایل انقلاب با دانشجویان امروز و همچنین نقش دانشجویان در انقلاب اسلامی و نگاه دانشجویان امروز به انقلاب اسلامی را به بحث گذاشته است.

محمدامین مهدی‌پور، دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در این زمینه به شفقنا گفت: جنبش دانشجویی در اواخر دهه‌ی ۵۰ شمسی و قبل از پیروزی انقلاب، با توجه با افزایش و گستردگی فساد در حکومت پهلوی به این نتیجه‌ی قطعی رسیده بود که حاکمیت باید تغییر کند و افراد یا نحوه‌ی جدیدی از حکومت در ایران تعریف شود. در نتیجه دانشجویان با هر تفکر و اندیشه‌ای سعی در مبارزه با حاکمیت داشتند.

او ادامه داد: بعد از انقلاب اسلامی با توجه به تغییر و تحولات گسترده‌ای که ایجاد شده بود، هر کدام از تشکل‌هایی که چه در جامعه و چه در دانشگاه فعالیت می‌کردند، سعی بر این داشتند که تفکر خود را بر بقیه‌ی افکار غلبه دهند تا حاکمیت مدنظر آن‌ها در کشور ایجاد شود. به لطف رهبری قاطع امام خمینی، ملت ایران با انتخابی صریح و صحیح، جمهوری‌اسلامی را به عنوان نحوه‌ی حاکمیت خود انتخاب کردند.

رفع مشکلات و تسهیل پیشرفت کشور به اصلی‌ترین دغدغه‌ی جنبش دانشجویی تبدیل شده است

مهدی‌پور با بیان این که با توجه به گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی، دانشجویان فعلی به جد به پیشرفت ایران و ایرانی در تمامی عرصه‌های علمی، صنعتی، سیاسی، اقتصادی و عرصه‌های مختلف فکر می‌کنند، اظهار کرد: به همین دلیل در حال حاضر رفع مسایل و مشکلات و تسهیل پیشرفت کشور به اصلی‌ترین دغدغه‌ی جنبش دانشجویی کشور تبدیل شده است.

جنبش دانشجویی امروز در حال گفتمان‌سازی و مطالبه‌ی مسایل خویش است

او تصریح کرد: جنبش دانشجویی امروز به صورت تخصصی، کارشناسی‌شده و به‌روز در حال گفتمان‌سازی و مطالبه‌ی مسایل خویش است تا موانع مختلف که در راه پیشرفت کشور هستند را بردارد و از طرف دیگر در مقابل مفاسد اقتصادی (که یکی از عمده دغدغه‌های حال حاضر جنبش دانشجویی است) بایستد و کشور از لحاظ اقتصادی پیشرفت کند.

این فعال دانشجویی با اعتقاد بر این که جنبش دانشجویی و دانشجویان، نقش بسیار موثری در تحقق انقلاب اسلامی داشتند، گفت: در اواخر سال ۵۶ و به‌ویژه سال ۵۷، توده‌های مردم و قشر نخبگان به این نتیجه رسیده بود که حکومت پهلوی باید تغییر پیدا کند و بر این اساس همگی بسیج شده بودند که به نحو مختلفی این کار را انجام دهند و دانشجویان هم در دانشگاه، اقدامات مختلفی در این رابطه انجام می‌دادند.

قشر «نخبگانی و دانشجویی» و «توده‌ی مردم» دو بازویی بودند که انقلاب اسلامی را به پیروزی رساندند

او با بیان این که جنبش دانشجویی به اعتراضات مردمی پیوست و این دو سیل خروشان به هم متصل شدند، اظهار کرد: وقتی توده‌ی مردم و قشر نخبگان علیه حاکمیت پهلوی با هم همدست شدند، دیگر حکومت نتوانست مقابل این سیل خروشان بایستد. در نتیجه دانشجویان در تحقق انقلاب اسلامی، نقش بسیار موثری داشتند و قشر «نخبگانی و دانشجویی» و «توده‌ی مردم» مثل دو بازویی بودند که انقلاب اسلامی را به پیروزی رساندند.

مهدی‌پور در مورد نگاه دانشجویان امروز نسبت به انقلاب گفت: جنبش دانشجویی، تجربیات متعدد خود از ابتدای فعالیت در حاکمیت گذشته تا امروز و روزهای تلخ و شیرینش در دانشگاه‌ها را به خاطر سپرده است و دائم مرور می‌کند. با توجه به این تجربیات، در حال حاضر اصلی‌ترین دغدغه‌ی جنبش دانشجویی این است که مسایل و مشکلات در راه پیشرفت ایران را از میان بردارد و هرچه سریع‌تر نسبت به ارائه‌ی راهکار برای حل مشکلات کشور اقدام کند.

مفاسد اقتصادی از اصلی‌ترین نقاطی است که دانشجویان امروز به آن حساس هستند

او با بیان این که دانشجویان امروز ما بسیار دقیق، صریح و با قوت به مسایل مختلف ورود پیدا می‌کنند، اظهار کرد: یکی از اصلی‌ترین نقاطی که دانشجویان امروز به آن حساس هستند، بحث مفاسد اقتصادی است که پس از چهل سالگی و بلوغ انقلاب، آن را به شدت تقبیح می‌کنند، در مقابل آن ایستاده‌اند و با استفاده از راهکارهای مختلف به دنبال این هستند که با آن مقابله کنند.

اهداف دانشجویان تفاوت چندانی با اهداف انقلاب اسلامی ندارد

مهرداد پولادی، دبیر انجمن اسلامی دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران نیز در گفت‌وگویش با شفقنا اظهار کرد: اهداف دانشجویان تفاوت چندانی با اهداف انقلاب اسلامی ندارد زیرا شعارهایی که موتور محرکه‌ی جریان انقلاب بود، چیزی جز رعایت آزادی‌های عمومی و نیل به توسعه‌ی سیاسی نبودند. دقیقاً در آن زمان فریادهای آزادی‌خواهانه با این رویکرد بود که عدالت اجتماعی و امکان انتخاب آزادانه‌ی حکام، اهداف همه‌ی افراد دخیل در انقلاب است اما قطعا در روش دانشجویان چپ و مسلمان و سایر گروه‌ها اختلاف‌هایی شکل گرفته است.

تفاوت عملکرد گروه‌های دانشجویی در انتخاب روش برای دستیابی به اهداف انقلاب است

او تفاوت عملکرد گروه‌های دانشجویی را در انتخاب روش برای دستیابی به اهداف انقلاب خواند و افزود: امروز هم با این که جریان دانشجویی آنچنان دست بالا را در پیشبرد اهداف انقلاب ندارد، اما عمده‌ی تفاوت‌ها در انتخاب روش است. به نظر می‌رسد در دوگانه‌ی حاکمیت و مردم -به دلیل آنکه مردم از ابزار قدرتمندی برای دفاع از آزادی‌های سیاسی و عمومی برخوردار نیستند- همسان کردن این دو کفه باید بر عهده‌ی جریان دانشجویی باشد.

جریان دانشجویی برای دفاع از اهداف انقلاب باید خود را به سمت مردم سوق دهد

در کنار حاکمیت بودن جریان دانشجویی، منطقی به نظر نمی‌رسد

پولادی ادامه داد: به نوعی جریان دانشجویی برای دفاع از اهداف انقلاب باید خود را به سمت مردم سوق دهد تا با فریادهایش بتواند مسوولان و حکام را به پاسخگویی و حراست از اهداف انقلاب متمایل کند و طبیعتاً در کنار حاکمیت بودنش، از این بُعد که ابزارهای جامعه‌ی مدنی را ناکارآمدتر می‌کند، منطقی به نظر نمی‌رسد. امروز دفاع از اهداف و آرمان‌های انقلاب، چیزی جز بازگشت به مردم نیست و تنها خط‌کش دانشجویان، همسویی با همین آرمان‌ها و انتخاب روشی برای بهبود اوضاع است.

نقش دانشجویان در انقلاب اسلامی برخاسته از روحیه‌ی مطالبه‌گری آن‌ها بوده است

او با بیان این که نقش دانشجویان در انقلاب اسلامی برخاسته از روحیه‌ی مطالبه‌گری آن‌ها بوده است، گفت: همانگونه که شاید در آن زمان در انتخاب روشی، اشتباه هم می‌کردند، امروز هم نمی‌توان به دلیل انتخاب روش، آن‌ها را سرزنش کرد. در کنار مردم بودن آن‌ها را باید با این گزاره که بر هم‌رساننده‌ی کفه‌ای از ترازو هستند که سمت دیگرش به دلیل ابزارهای قهری، سنگین‌تر است، توجیه کرد.

دانشجوی امروز، همان آرمان‌های انقلاب را فریاد می‌زند

برخوردهای امنیتی و قضایی با دانشجویان محلی از اعراب نخواهد داشت

دبیر انجمن اسلامی دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران ادامه داد: بر این اساس دانشجوی امروز، همان آرمان‌های انقلاب را فریاد می‌زند؛ می‌گوید حق انتخاب حکام و حق دفاع از آزادی‌های عمومی را دارد. روشی را برای این امر انتخاب می‌کند که شاید روش مورد نظر قدرت سیاسی نباشد، اما هدفش قطعاً بهبود اوضاع است و می‌خواهد در سمت دیگر بگوید حاکمیت و مردم در یک تراز قرار بگیرد. حال در این برابری، هرکس قوه‌ی استدلالش قوی‌تر بود، پیروز می‌شود. چیزی که امروز به عنوان جامعه‌ی مدنی از آن یاد می‌شود، خواستی جز این ندارد بنابراین برخوردهای امنیتی و قضایی، محلی از اعراب نخواهد داشت چرا که او آرمان خود را فریاد می‌زند و خواهان فضای برابر برای قضاوت بین مردم و حاکمیت است.

آرمان‌های انقلاب جدا از خواست عمومی مردم نیست

او تصریح کرد: در آخر با توجه به آرمان‌های انقلاب که جدای از خواست عمومی مردم نیست، باید بیان داشت که اگر چه روش‌ها متفاوت است اما جریان دانشجویی باید مستقل و با تکیه بر آرمان‌های انقلاب تلاش کند تحقق توسعه‌ی سیاسی را در سطح گسترده‌تری رقم بزند.

دانشجویان در ۶۰ سال اخیر حتی در حال حاضر اهداف مقدسی داشته‌اند

اهداف دانشجویان در این چند دهه ذاتاً یکی است، اما روش مطالبه‌گری آن‌ها متفاوت است

محمد بیژنی‌فر، عضو شورای مرکزی اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویان هم با بیان این که دانشجویان در ۶۰ سال اخیر، چه قبل از انقلاب و چه اوایل انقلاب و حتی در حال حاضر، اهداف مقدسی داشته‌اند، اظهار کرد: از جمله این اهداف می‌توان به ظلم‌ستیزی و استکبارستیزی، آزادی‌خواهی و استقلال‌طلبی، کم کردن فاصله طبقاتی و برقراری عدالت به طور خاص اشاره کرد. خوشبختانه در این چند دهه، اهداف ذاتاً یکی بوده‌اند، اما روش مطالبه‌گری این اهداف یا روش رسیدن و فتح کردن قله‌های این اهداف متفاوت بوده است.

بزر‌گترین تفاوت دانشجویان دهه ۴۰ و ۵۰ با بعضی مجموعه‌های امروز آن است که آن‌ها اهل احتیاط در عمل نبودند

او ادامه داد: نکته‌ای در مورد تفاوت عملکرد دانشجویان دهه ۴۰ و ۵۰ با دانشجویان حال حاضر وجود دارد و از همین مبحث به نقش دانشجویان در انقلاب اسلامی خواهم پرداخت؛ بزر‌گترین تفاوت دانشجویان دهه ۴۰ و ۵۰ با بعضی مجموعه‌های امروز آن است که آن‌ها اهل احتیاط در عمل نبودند. برای مثال آن دانشجویان می‌بینند ظلم و ناعدالتی وجود دارد، پس در برابر ظالم و مستکبر داخلی سر خم نمی‌کنند. می‌دانند آرمانشان حق است و از هیچ کاری حتی جان دادن، دریغ نمی کنند یا نمونه‌ای دیگر، تسخیر لانه جاسوسی توسط دانشجویان است.

دانشجویان در دهه‌های آغازین انقلاب، تکلیف را فدای مصلحت نمی‌کردند

بیژنی‌فر تصریح کرد: مهمترین تفاوت بین دانشجویان دهه ی ۴۰ و ۵۰ با زمان حال می‌تواند این باشد که در دهه‌های آغازین انقلاب، تکلیف را فدای مصلحت نمی‌کردند.

او در پاسخ به این سوال که دانشجویان چه نقشی در انقلاب داشتند، گفت: جریان دانشجویی در همه‌ی دوران‌ها حکم موتور محرک جامعه و همچنین نقش به بلوغ فکری و سیاسی رساندن مردم را دارند؛ وظیفه‌ای که قبل از انقلاب با برگزاری مناظرات و جلسات دانشجویی یا پخش کردن اعلامیه‌ها و برگزاری تجمعات، آن را عملی می‌کنند.

همچنین علی پروهان، دبیر کل شورای صنفی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران در این زمینه به شفقنا گفت: می‌توان گفت اکثر اهداف، آرمان‌ها و عملکرد دانشجویانی که در آن برهه از زمان (قبل از انقلاب و اوایل انقلاب اسلامی) زندگی می‌کردند به جهت چالش‌هایی که داشتند -از جمله از دست دادن آزادی و همچنین دیکتاتوری‌یی که با آن روبه‌رو بودند- حول همان محور چالش‌ها خلاصه می‌شد؛ یعنی تمام تلاش خود را می‌کردند تا کشور را به حالتی برسانند که دموکراسی و مردم‌سالاری در آن حاکم باشد.

او تصریح کرد: بعد از انقلاب نیز این دانشجویان بر پایه‌ی همین اهداف بسیار مقدس و والا تلاش‌های خود را ادامه دادند و با این که می‌توانستند موقعیت‌های خوبی در دانشگاه‌های معتبری داشته باشند، از تمام این موقعیت‌های شخصی که برایشان پیش آمده بود، گذشتند و با ایثاری بسیار خاص برای اهدافشان تلاش کردند؛ حرکتی که واقعاً شایسته‌ی تقدیر است.

دانشجویان امروز با چالش‌های ریز و درشت مختلفی مواجه هستند

پروهان با ابراز تأسف از این که دانشجویان امروز با چالش‌های ریز و درشت مختلفی مواجه هستند و آماج حملات مختلف از هر سو قرار می‌گیرند، اظهار کرد: بنابراین کمی سخت است که بتوان گفت یک دانشجو چقدر می‌تواند اهداف و عملکرد خود را منسجم کند؛ البته برخی چالش‌های بزرگی که در آن دوران برای دانشجویان وجود داشت، امروز وجود ندارد و از این جهت وضعیت دانشجویان امروزی بسیار مثبت است.

او با تأکید بر این که دانشجویان با چالش‌های مختلفی مواجه هستند، گفت: در زمانی نیازها یکسری نیازهای حداقلی بود؛ موضوعاتی مانند آزادی که در کشور فراهم نمی‌شد و هیچ وقت نمی‌توانستیم داشته باشیم. در حالی که امروز نیازمندیم دانشجویان در این حوزه فعالیت کنند که امروز کشور با چه مشکلات و چالش‌هایی روبه‌رو است و بر همین اساس نیز اهداف خود را تعیین و فعالیت کنند.

به اندازه‌ی گذشته شور و هیجان برای رسیدن به اهداف در دانشجویان نیست

دبیر کل شورای صنفی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: امروز تا حدودی به این هدف رسیده‌ایم و بسیاری از جوانان و دانشجویان ما در حال انجام همین کار هستند. در عین حال به دلیل چالش‌ها و مشکلات موجود و این که متأسفانه دانشجو به جهت فضای جامعه، درگیر حواشی مختلفی است، نمی‌توان گفت به همان اندازه‌ که در ابتدای انقلاب، شور و هیجان برای این موضوع وجود داشت، در این دوره هم وجود دارد.

در دوره‌ی قبل از انقلاب و اوایل آن دانشجویان، خط مقدم جبهه بودند

او با اعتقاد بر این که در دوره‌ی قبل از انقلاب و اوایل آن واقعاً دانشجویان، خط مقدم جبهه بودند، گفت: فردی که در خط مقدم قرار می‌گیرد نیز عملاً هر جا که نیاز باشد، هرکاری که از دستش بربیاید را انجام می‌دهد. به طور مشخص دانشجو تمام تلاش خود را به کار می‌بست که گاهی با فدا کردن جان خود، گاهی با تظاهرات، گاهی با اطلاع‌‌رسانی به بقیه و وقتی دیگر نیز با کمک کردن به بقیه از هر مسیر ممکن در راستای تحقق اهداف انقلاب فعالیت کند.

دانشجویان واقعاً سربازان جبهه‌ی انقلاب اسلامی بودند

نگاه دانشجویان امروز نسبت به انقلاب اسلامی و اسلام هنوز نگاهی بسیار مثبت است

پروهان با تأکید بر این که دانشجویان واقعاً سربازان جبهه‌ی انقلاب اسلامی بودند، گفت: تمام تلاش دانشجویان آن دوره در جهت بهبود و به ثمر رساندن انقلاب اسلامی بود که خدا را شکر این طور شد. در زمان کنونی هم هنوز نگاه دانشجویان این دوره نسبت به انقلاب اسلامی و اسلام، نگاهی بسیار مثبت است. می‌توان گفت به معنای واقعی کلمه، تعاریف، اصول، قوانین و آرمان‌های تعریف‌شده از انقلاب اسلامی را همه‌ی دانشجویان پذیرفته‌اند و به آن علاقه دارند.

او ادامه داد: متأسفانه اتفاقی که افتاده این است که ما تا حدی از آن اهداف، آرمان‌ها و اصول فاصله گرفتیم و به همین جهت است که بعضی اوقات احساس می‌کنیم آن کیفیت و وابستگی لازم را در بعضی دانشجویان می‌بینیم که نتوانستند پذیرش کاملی نسبت به این مسایل داشته باشند.

پروهان تصریح کرد: مهمترین مطلبی که امروز می‌تواند بر نگاه دانشجویان امروزی به انقلاب اسلامی تأثیر مثبت بگذارد، این است که تحقق آنچه از آرمان‌های انقلاب تعریف شده و به صورت مشخص، قابل رسیدن نیز هستند را به عینه شاهد باشیم؛ آرمان‌هایی که می‌تواند در رسیدن به یک جامعه‌ی مدرن شکل گرفته بر اساس دموکراسی و مردم‌سالاری موثر باشد. انشاءالله در این صورت دید مثبتی که نسبت به انقلاب اسلامی در نسل‌های گذشته وجود داشته است و البته امروز هم وجود دارد، در نگاه دانشجویان امروزی تقویت شود و بهبود یابد.