نقد فیلم قصر شیرین کاری از رضا میرکریمی

قصر شیرین فیلمی از کارگردان بنام و مطرح سینما رضا میرکریمی است که پاییز امسال ساخته شده و در جشنواره فیلم فجر حضور داشت. داستان فیلم در راه و جاده روایت می‌شود و این اولین بار نیست که میرکریمی داستانی را در سفر و جاده روایت می‌کند. میرکریمی فیلم خیلی دور خیلی نزدیک را نیز در خلال یک سفر روایت کرده است. در ادامه با نقد فیلم قصر شیرین با نت نوشت همراه باشید.

نقد فیلم قصر شیرین از رضا میرکریمی

در نقد فیلم قصر شیرین باید گفت که این بار نیز میرکریمی با دستمایه قرار دادن سفر و ساختن فیلمی به اصطلاح جاده ای، مسئله ای عمیق را به چالش کشیده است. جالب اینجاست که در فیلم خیلی دور خیلی نزدیک نیز مانند فیلم قصر شیرین رابطه‌ی پدر و فرزندی به تصویر کشیده می‌شد که مادری در آن حضور نداشت. قصر شیرین وقتی شروع می‌شود که یک بحران بوجود آمده و نظمی به هم خورده است.

مخاطب این فیلم در ابتدا با تصاویری از یک مرد پریشان روبرو می‌شود که بیقرار است و عجله دارد. این تصویری آشنا از حامد بهداد است که مخاطب سینمای ایران بارها شخصیتی به این شکل را از او دیده است. حال مخاطب منتظر است ببیند که داستان از چه قرار است. پس از دیالوگ‌های مقدماتی بین خواهر شیرین و جلال (حامد بهداد) مشخص می‌شود که او از همسرش جدا شده اما در شناسنامه هنوز زن و شوهر هستند، این زن اکنون در بیمارستان است و به نظر می‌رسد امیدی به زنده بودنش هم نیست.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم روزهای نارنجی کاری از آرش لاهوتی؛ زنی تنها با تاجی از پرتقال

جلال از آغاز فیلم چیزهایی را پنهان می‌کند اما مشخص نیست که دقیقا می‌خواهد که اطلاعات و رازهایش را از خانواده‌ی همسرش پنهان کند و یا مخاطب فیلم را در نا آگاهی نگه دارد. در نقد فیلم قصر شیرین چیزی که کاملا عیان است این است که فیلمساز قصد دارد انسانی مستاصل را نشان دهد که این استیصال دلایل بسیاری دارد. اما فیلمساز برای این دغدغه اش که نیاز به واکاوی بسیار نقش جلال داشته خیلی تمرکز نکرده است. در مواجهه با فیلم بیشتر از واکاوی روانی شخصیت اصلی، مصائب او و دردسرهایش نشان داده می‌شوند.

جلال شخصیتی درونگرا و تودار است که عاصی است. او گذشته ای دارد که از آن فراری است ولی خودش هنوز نتوانسته آن را به طور کامل رها کند. زندگی جدید او حالش را عوض نکرده است و به نظر نمی رسد که از آن راضی باشد. در نهایت در مواجهه با شخصیت جلال ممکن است بیننده به این نتیجه برسد که او بیش از هر چیز از خودش کلافه است.

اما در ادامه‌ی نقد فیلم قصر شیرین گفتنی است که این فیلم بدون آن که ما بدانیم فیلمساز قصد داشته یا نه، تصویری از فرهنگ و جامعه‌ی مردسالار ایرانی ارائه می‌دهد. شیرین حضور ندارد اما مردهای زندگی او حضور دارند و تعریفی از زندگی او البته به کمک روایت‌های فرزندانش به مخاطب می‌دهند. شیرین زنی است که به مدت سه سال دو فرزند کوچک خود را با تنگدستی و به سختی بزرگ کرده است. او در تمام این مدت برای بچه‌ها از پدری گفته است که گرچه دور است اما به فکر آن هاست. اما این موضوع واقعیت نداشته است.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم قسم از محسن تنابنده؛ بیا هم قسم شویم

بیشتر بخوانید: نقد فیلم دلم میخواد ساخته‌ی بهمن فرمان آرا؛ نسل سوخته

از خلال صحبت‌های سارا دختر کوچک شیرین مشخص می‌شود که شیرین زنی با حوصله بوده که بازی‌ها و داستان‌های خاصی با بچه هایش داشته و تمام تلاش خود را در جهت سلامت روان آن‌ها کرده است. در مقابل او جلال (حامد بهداد) را می‌بینیم که از ابتدای فیلم در حال فرار است. فرار از طلبکار، فرار از خانواده همسر و فرار از فرزندانش. جلال گرچه شخصیتی مستاصل است اما بیشتر شخصیتی بی مسئولیت است که همه چیز را در زندگی نصفه کاره می‌گذارد. او زندگی اش با سرین و فرزندانش را نیمه کاره رها کرده و رفته و تا آنجایی که فیلم روایت می‌کند برای این کار دلیل موجهی ندارد.

نکته‌ی جالب این است که اکنون که برای کشیدن دستگاه‌ها برای زنده ماندن و یا مردن او اجازه می‌خواهند از همین مردی اجازه می‌خواهند که سه سال است بدون هیچ پشتوانه‌ی مادی و معنوی او را با فرزندانش ترک کرده و رفته است. او اجازه داشته برود و علی رغم تمام کاستی هایی که برای زندگی اولش گذاشته است، زندگی جدیدی برای خود بسازد. اما شیرین محکوم به ادامه دادن همان زندگی بوده است و در تمام مدت تلاش کرده که چهره‌ی او را نیز نزد فرزندانش خدشه دار نکند. حال علاوه بر آن که زنده بودن و مردن شیرین و اهدای عضوی از بدنش دست او است، سرنوشت دو بچه و همسر جدیدش نیز در دستان این شخصیت بلاتکلیف و بی مسئولیت است.

در نقد فیلم قصر شیرین باید اذعان داشت که میرکریمی علی رغم تمام اعتقادات شخصی و ایدئولوژی که دارد در قصر شیرین توانسته دغدغه‌های بزرگی از جامعه‌ی ایرانی را مطرح کند که همین موضوع توانسته جایگاه فیلم را از یک فیلم خانوادگی متداول بالاتر ببرد. در آخر نکته یی که حائز اهمیت است این است که جلال ابتدای سفر با جلال انتهای سفر بسیار متفاوت است و این سیر تدریجی در شخصیت او شاید به بهترین شکل اتفاق افتاده است.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم متری شیش و نیم کاری از سعید روستایی؛ مرثیه ای برای ساقی اعظم