نتایج مطالعه تحت عنوان A prospective study of tea drinking temperature and risk of esophageal squamous cell carcinoma که توسط دکتر فرهاد اسلامی، محقق پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، با همکاری تیمی از پژوهشگران ایرانی و بین المللی،انجام و 20 مارس 2019 در مجله بین المللی معتبر سرطان، منتشر شده از جمله مطالعات پیگیرانه حاصل از مطالعه بزرگ 22 ساله کوهورت (cohort/ همگن) گلستان (1376 تا کنون)، بزرگترین مطالعه کوهورت خاورمیانه و شمال آفریقا در ایران است.
این مطالعه به سرپرستی دکتر رضا ملک زاده، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس پژوهشکده گوارش و کبد این دانشگاه، با همکاری جمع بزرگی از محققان علوم پزشکی ایران و محققان بین المللی در تعدادی از معتبرترین مراکز تحقیقاتی جهان، در منطقه شمال شرق ایران با هدف شناسایی علل شیوع بالای سرطان در این منطقه به عنوان داغ ترین نقطه سرطان مری، روی بیش از 50 هزار نمونه شرکت کننده در مطالعه اجرا شد.
این مطالعه جدید که یافته های ارزشمندی را ارائه کرده است، نتیجه 10 سال پیگیری بیش از 50 هزار فرد 40 تا 75 سال شرکت کننده در مطالعه بزرگ کوهورت گلستان در بازه زمانی (2004 تا 2017) توسط دکتر فرهاد اسلامی و همکاران اوست که بر خلاف مطالعات قبلی، برای نخستین در جهان، با اندازه گیری دقیق دمای چای در درجات مختلف با روش های اعتبارسنجی، به شکل عینی، ارتباط نوشیدن چای داغ با بروز کارسینوم سلول سنگفرشی مری (ESCC) را اثبات کرده است. طی این دوره بررسی نمونه ها، 317 مورد جدید سرطان مری ثبت شده است.
بر اساس نتایج مطالعه، نوشیدن 700 میلی لیتر یا بیشتر از این مقدار چای ( تقریبا دو لیوان) در روز با دمای 60 درجه سانتیگراد و بالاتر در مقایسه با نوشیدن کمتر از 700 میلی لیتر چای در روز در دمای کمتر از 60 درجه سانتیگراد، خطر بروز سرطان مری را تا 90 درصد بیشتر افزایش می دهد.
نتایج این مطالعه به دلیل اهمیت یافته های جدید آن، بازتاب قابل توجهی در رسانه ها و سایت های علمی جهان داشته است.
اهمیت یافته های این مطالعه درحالی است که مطالعات قبلی - به جز سه مطالعه آینده نگر - همگی گذشته نگر بوده اند و ارتباط بین نوشیدن چای داغ و خطر بروز سرطان سلول سنگفرشی مری را با استفاده از اطلاعات ادراکی و ذهنی دریافتی از شرکت کنندگان گزارش کرده بودند. همچنین به دلیل محدودیت شواهد برای نتیجه گیری قطعی سرطانزایی نوشیدن چای داغ و متفاوت بودن تاثیر آن در دماهای مختلف، آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، مصرف نوشیدنی هایی با دمای بالای 65 درجه سانتیگراد را به عنوان «احتمالا سرطانزا» شناخته بود. اما یافته های دکتر فرهاد اسلامی و همکارانش برای نخستین بار، نتیجه نهایی این موضوع علمی را دقیق مشخص کرده است.
آب و چای تنها نوشیدنی های مصرفی مردم استان گلستان است؛ جایی که افراد آن عادت به نوشیدن چای بسیار داغ دارند.
پیش از این ، مطالعه بزرگ کوهورت گلستان نیز با مطالعه بر روی بیش از 50 هزار نفر از مردم این منطقه، مصرف نوشیدنی های داغ را نخستین عامل خطر برای سرطان مری اعلام کرده و این یافته مهم، با عنوان اثبات «تاثیر مصرف نوشیدنی های داغ بر ایجاد سرطان مری' به عنوان یکی از دستاوردهای مهم مطالعه بزرگ کوهورت گلستان، توسط آژانس بین المللی تحقیقات سرطان سازمان بهداشت جهانی ثبت جهانی شده است.
اکنون، پس از 10 سال پیگیری شرکت کنندگان مطالعه کوهورت (بین سال های 2004 تا 2017 )، فرهاد اسلامی در مطالعه خود، تاثیر مصرف چای داغ در بروز سرطان مری را با اندازه گیری دقیق دمای آن در درجات مختلف با روش های اعتبارسنجی اثبات کرده است.
متوسط مصرف روزانه چای سیاه و چای سبز در کل این مطالعه، به ترتیب 1174 و 42 میلی لیتر در روز بوده است.
در این پژوهش، وضعیت اجتماعی و اقتصادی بیش از 50 هزار فرد شرکت کننده همچون سطح سواد، داشتن اتومبیل شخصی، موتورسیکلت، تلویزیون سیاه و سفید، تلویزیون رنگی، یخچال فریزر، یخچال معمولی، جاروبرقی، ماشین لباسشویی، مصرف سیگار، مصرف ناس، تریاک و الکل در نظر گرفته شده است.
پژوهشگران در طول مصاحبه با شرکت کنندگان، چای را با دمای 75 درجه سانتیگراد سرو می کردند و سپس از شرکت کنندگان می خواستند با نوشیدن آن بگویند آیا دمای آن به دمای مورد علاقه شان برای نوشیدن چای نزدیک است یا نه؟ برای کسانی که دمای پایین تری را ترجیح می دادند، پژوهشگران اجازه می دادند دمای چای 5 درجه دیگر کاهش یابد.
نتایج این مطالعه نشان داد افرادی که کمتر از 700 میلی لیتر ( نزدیک دو لیوان) چای را با دمای بیش از 60 درجه سانتیگراد می نوشند در مقایسه با افرادی که چای را در دمای پایین تری مصرف می کنند شانس ابتلا به سرطان مری آنها دو برابر بیشتر است.
به گفته اسلامی، محقق پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، بسیاری از مردم، نوشیدن چای، قهوه و نوشیدنی گرم را دوست دارند اما چای داغ خطر بروز سرطان مری را به شدت افزایش می دهد.
پژوهشگر انجمن سرطان آمریکا (American Cancer Society) گفت: مردم باید توجه داشته باشند نوشیدنی های داغ را ولرم شده مصرف کنند.
نتایج این مطالعه نشان داد سالمندان، مردان، ساکنان مناطق روستایی، افراد سیگاری (افرادی که قبلا سیگاری بوده اند یا در حال حاضر سیگار می کشند)، غیرترکمن ها، افراد با سطح تحصیلات یا سطح مالی پایین تر و مصرف کنندگان ناس، مخدر و الکل، چای را در دمای بالاتری می نوشند.
همچنین طبق این یافته ها، افرادی که میزان بیشتری چای سیاه می نوشیدند، با احتمال بالاتری چای با دمای 65 درجه سانتیگراد یا بیشتر مصرف می کردند.
تمام متغیرهای مربوط به دمای چای که در این مطالعه در نظر گرفته شده بود، با خطر بروز کارسینومای سلول های سنگفرشی مری در ارتباط بود.
در مدل های کامل تنظیم شده، نسبت خطر (HR) (95% CI) برای نوشیدن چای با دمای 60 درجه سانتیگراد یا بیشتر در مقایسه با چای با دمای کمتر از 60 درجه سانتیگراد، 1.41 (1.81 - 1.10) گزارش شد؛ همچنین نسبت های خطر برای نوشیدن چای با دمای 60 تا 64 درجه سانتیگراد و 65 درجه سانتیگراد یا بیشتر، قابل مقایسه بودند.
نکته جالب آن که نوشیدن چای بسیار داغ از نظر خود فرد نیز در مقایسه با نوشیدن چای سرد یا ولرم، با خطر بروز کارسینومای سلول های سنگفرشی مری در ارتباط بود.
بر اساس این یافته ها، فاصله زمانی کمتر بین ریختن چای در ظرف تا نوشیدن آن، با خطر ابتلای بیشتری در ارتباط بود اگرچه به نظر می رسد فقط فواصل زمانی کمتر از 5 دقیقه گزارش شده توسط خود فرد با افزایش خطر بروز سرطان در ارتباط باشد.
یافته ها همچنین نشان دادند مصرف بیشتر چای سیاه، چای سبز و ترکیب چای سیاه و سبز نیز با خطر بروز کارسینومای سلول های سنگفرشی مری در ارتباط بودند.
مصرف نوشیدنی ها و چای داغ باعث نفوذپذیری بیشتر مواد سرطانزا به داخل مجرای مری شده و افزایش احتمال ابتلا به سرطان را به دنبال دارد.
مصرف نوشیدنی های داغ؛ از جمله چای در دمای 65 درجه سانتیگراد در امریکا و اروپا نیز رایج است اما در آمریکای جنوبی، ترکیه، ایران و روسیه بسیار معمول تر است.
بر اساس اعلام آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، سرطان مری هشتمین سرطان شایع در جهان است و سالانه 400 هزار مرگ بر اثر آسیب به مری به علل مختلف رخ می دهد.
5656