رژیم غذایی در شیردهی و لیست خوراکی های ممنوع

نی نی بان: مادران شیرده احتیاج به مواد غذایی دارند اما در این دوره باید یک رژیم غذایی مناسب را انتخاب کنند. مهم نیست شما به چه غذاهایی علاقه دارید، آنچه برای کودکتان ضرر دارد را فراموش کنید. اگر کودکتان نق می‌زند، غذایش را بر می‌گرداند، جوش می‌زند یا گاز معده دارد، به نکات زیر توجه کنید.

قهوه
زمانی که قهوه می‌نوشید (نوشابه یا چای) مقداری از کافئین به شیر شما راه پیدا می‌کند و از آنجا که کودکان قادر نیستند کافئین را به سرعت بزرگسالان دفع کنند، ممکن است منجر به تحریک سیستم بدن، بی‌خوابی و پیچیدگی شود. راه حل؟ کافئین را از رژیم غذایی خود حذف کنید. حتی اگر خسته هستید قهوه ننوشید زیرا یک کودک بی‌خواب می‌تواند خستگی شما را بیشتر کند. حداقل سعی کنید قهوه را پس از شیر دادن بنوشید.

شکلات
اگر چه می‌دانیم شکلات ماده مورد علاقه شما است، اما مانند قهوه و نوشابه، این ماده نیز حاوی کافئین است. (28 گرم شکلات تلخ شامل 5 تا 35 میلی گرم کافئین است. یک فنجان قهوه به طور معمول 135 میلی گرم کافئین دارد.) اگر احساس کردید شکلات علت بی‌قراری کودکان است، برای چند روز آن را از رژیم غذایی خود حذف کنید تا تغییرات را در رفتار کودک خود مشاهده کنید.

مرکبات
ترکیباتی که در میوه‌ها و آب میوه‌های طبیعی وجود دارد ممکن است موجب اختلالات، بی‌قراری و حتی جوش‌هایی اطراف پوشک کودک ‌شوند. اگر مصرف نکردن آنها کارساز بود، سعی کنید از دیگر غذاهای حاوی ویتامین سی مانند عنبه استفاده کنید.

بروکلی
شاید مشاوران به شما بگویند این یک داستان قدیمی است که کلم بروکلی و گل کلم عامل بی‌قراری و نفخ کودکان است اما اگر از مادران شیرده بپرسید به شما خواهند گفت که این موضوع حقیقت دارد. آیا زمانی که در سالاد خود کلم بروکلی می‌ریزید، کودک شما دچار نفخ و بی‌قراری می‌شود؟ برای چند روز مصرف آن را متوقف کنید تا نتایج آن را ببینید. به جای این که کاملا آن را از رژیم غذایی خود حذف کنید، می‌توانید مصرف آن را محدود کنید برای مثال به جای آن که این سبزیجات را به صورت خام بخورید، آنها را بپزید تا از نفخ نیز جلوگیری کند.

غذاهای تند
ممکن است مادران شیرده مقدار کمی فلفل مصرف کنند و شاهد ساعت‌ها بی‌قراری کودکشان باشند. چگونه این ادویه جات را بدون آسیب به کودکمان در غذا بریزیم؟ به دنبال چاشنی‌هایی باشید که بدون حرارت به غذا طعم می‌دهند. به جای سس داغ، مقداری آب لیمو به مرغ خود بزنید.

سیر
این سیری که برای شما فوق‌العاده است، ممکن است برای کودکتان فوق‌لعاده نباشد. خوردن غذاهای سیردار اغلب طعم شیر مادر را تغییر می‌دهد. (بوی سیر تا 2 ساعت پس از مصرف می‌تواند به شیر مادر راه یابد.) بنابراین طبیعی است که کودکان به آن عکس‌العمل نشان دهند.
در ایتالیا، جایی که مصرف سیر رایج است، به مادران پیشنهاد شده که تا چند ماه اول شیردهی از خوردن سبزیجات خودداری کنند. اما در هند به مادران توصیه می‌شود تا جایی که می‌توانند سیر بخورند زیرا معتقدند که این روش باعث می‌شود کودکان با طعم این مواد مغذی آشنا شوند.

بادام
آیا شما یا شخص دیگری در خانواده‌تان به بادام آلرژی دارید؟ با احتیاط رژیم غذایی خود را مصرف کنید. با توجه به تحقیقات، اگر در خانواده خود سابقه آلرژی دارید، بهتر است در مصرف غذاهای خود مراقب باشید و از مصرف مواد آلرژی‌زا مانند بادام و آجیل‌های دیگر در طول شیردهی پرهیز کنید.
اگر شما بادام می‌خورید و احساس کردید که کودک شما به آن آلرژی دارد یا حساس است، باید نشانه‌هایی چون جوش، اگزما و خس خس در تنفس را مشاهده کنید.

مهمترین مطالب در این‌باره:
تغذیه دوران شیردهی گاهی باعث سردرگمی مادران می‌شود. مادران جوان مطمئن نیستند که کدام خوراکی‌ها مفید و کدام‌شان برای خود و فرزندشان مضرند. بسیاری از مادران نمی‌دانند که آیا غذاهایی که میل می‌کنند بر مقدار و کیفیت شیرشان اثر می‌گذارد یا خیر و این که آیا لازم است مواد غذایی خاصی را از رژیم غذایی خود حذف کنند تا فرزندشان دچار حساسیت یا ناراحتی‌های گوارشی نشود.

مواد غذایی ضروری برای افزایش شیر مادر
روش اصلی افزایش شیر مادر بسیار ساده است، هر چه نوزاد بیشر شیر بخورد، شیر سینه مادر نیز بیشتر می‌شود. مقدار مایعات یا کالری مصرفی مادر گاهی بر مقدار تولید شیر اثر می‌گذارد. به مادران توصیه می‌شود رژیم غذایی سالمی را در پیش بگیرند تا تولید شیر افزایش بیابد. غذاهای سرشار از پروتئین، غذاهای دریایی با جیوه پایین، انواع غلات کامل و میوه و سبزی باید در دوران شیردهی مصرف شود. خوردن غذاهای مختلف در دوران شیردهی طعم شیر سینه را تغییر می‌دهد و نوزاد را با مزه‌های مختلف آشنا می‌کند. به این ترتیب نوزاد راحت‌تر غذاهای جامد را در سنین بالاتر می‌پذیرد.

مایعات
بررسی ضرورت نوشیدن آب بیشتر در دوران شیردهی
در دوران شیردهی کافی است به اندازه‌ای آب بنوشید که تشنگیتان برطرف شود. نوشیدن آب فراوان یا تشنه ماندن تاثیری بر مقدار شیر ندارد. بدن از قابلیت خودتنظیمی برخوردار است و در صورت لزوم از ذخائر آبی موجود استفاده می‌کند تا فرایند تولید شیر مختل نشود. با این حال به خاطر داشته باشید که بدن در دوران شیردهی هورمون اکسی توسین آزاد می‌کند که باعث می‌شود احساس تشنگی کنید. بنابراین در این دوران همواره یک بطری نوشیدنی نزدیک خود نگه دارید.
اگر شک دارید که آیا مایعات کافی مصرف می‌کنید یا خیر، رنگ ادرارتان را بررسی کنید. کمرنگ بودن ادرار نشان دهنده مصرف مایعات کافی است. اما تیره رنگ یا بد بو بودن ادرار و همچنین احساس ضعف و بی‌حالی بیانگر از دست دادن آب بدن و ضرورت نوشیدن آب بیشتر است.
نوشیدن چای و قهوه در دوران شیردهی
توصیه ما به مادران این است که در دوران شیردهی در مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار زیاده‌روی نکنند و مصرف کافئین را به حد ۲۰۰ میلی‌‌گرم در روز برسانند که تقریباً معادل دو لیوان چای یا قهوه فوری یا یک لیوان قهوه دم شده در روز است.
هر چند مصرف بیش از 200 میلی‌گرم کافئین در روز به بدن آسیب نمی‌زند، اما باعث کلافگی یا بی‌قراری نوزاد یا سخت به خواب رفتنش می‌شود. بنابراین مصرف کافئین را کاهش دهید یا اگر می‌توانید نوشیدنی‌های کافئین‌دار را از رژیم غذایی خود حذف کنید. احتمال دارد نوزاد در اثر کاهش یا قطع مصرف کافئین آرام‌تر شود.

کالری
از اشتهای خود راهنمایی بگیرید و هر زمان احساس گرسنگی کردید، غذا میل کنید. چربی بدن در دوران بارداری افزایش می‌یابد، شیردهی فرصت مناسبی است تا ذخیره‌های چربی را بسوزانید. مقدار غذای لازم به وزن پیش از بارداری، به افزایش وزن این ۹ ماه و فعالیت مادر بستگی دارد.
شیردهی معمولاً اشتهای مادر را افزایش می‌دهد. بنابراین اگر میلی به غذا ندارید، این بی‌اشتهایی می‌تواند نشانه نیاز به حمایت عاطفی بیشتر باشد. بانوان دچار افسردگی پیش از زایمان گاهی اوقات دچار بی‌اشتهایی می‌شوند. چنانچه میلی به غذا نداشتید، به متخصص مراجعه کنید.

کاهش وزن در دوران شیردهی
از آنجایی که وزن اکثر مادران در دوران بارداری اندکی اضافه می‌شود، قدری لاغر شدن در دوران شیردهی به تناسب اندام کمک می‌کند. هفته‌ای ۵۰۰ گرم تا یک کیلوگرم وزن کم کردن تاثیری بر کیفیت شیر ندارد. البته لازم به گفتن نیست که در مقام مادر یک نوزاد نیاز به انرژی زیادی دارید. گرفتن رژیم‌های لاغری بلافاصله پس از زایمان روند بهبود را آهسته می‌کند و احساس خستگی مداوم را در پی دارد. بنابراین اقدام برای لاغری را تا زمان انجام آخرین معاینه پس از زایمان به تعویق بیاندازید.
رژیم غذایی سالم و ورزش منظم به تناسب اندام کمک می‌کند و در دوران شیردهی بسیار بهتر از رژیم‌های لاغری سختگیرانه با کالری پایین است. اگر تمایل دارید می‌توانید 6 تا 8 هفته بعد از زایمان برنامه ورزشی گسترده‌تری را برای خود تعریف کنید.

پرهیز غذایی در دوران شیردهی
خبر خوش این است که در دوران شیردهی می‌توانید هر غذایی را البته به اندازه بخورید. البته رد پای غذاها و نوشیدنی‌های مصرفی مادر در شیر سینه پیدا می‌شود و بر نوزاد اثر می‌گذارد. پروتئین موجود در شیر گاو برای بعضی نوزادان مناسب نیست و علائم زیر را ایجاد می‌کند:
- نفخ
- خارش و حساسیت پوست
- ورم کردن چشم، صورت یا لب‌ها
- سرفه یا خس خس کردن
- اسهال
- یبوست
- استفراغ یا رفلاکس
- کاهش اشتها
- اگزما
- تغییر مدفوع
- احساس کسالت و ناخوشی
اگر احتمال می‌دهید که لبنیات بر نوزادتان اثر می‌گذارد، لبنیات را پس از مشاوره با متخصص تغذیه و در صورت تشخیص ایشان به مدت یک هفته یا بیشتر از رژیم غذایی حذف کنید تا ببینید که آیا تغییری حاصل می‌شود یا خیر. چنانچه حساسیت نوزاد به شیر گاو تشخیص داده شود، متخصص تغذیه به مادر توصیه می‌کند تا لبنیات را به طور کامل از رژیم غذایی حذف کند. مادر در این شرایط باید مکمل‌های کلسیم و ویتامین D مصرف کند. شواهد زیادی در دست نیست که مصرف مواد غذایی خاصی در دوران شیردهی باعث قولنج (کولیک) نوزاد باشد. قولنج علل متعددی دارد که از آن جمله می‌توان به خوب نپیچیدن کودک یا حریصانه بلعیدن شیر و فرو دادن هوای زیاد اشاره کرد.

مصرف مکمل در دوران شیردهی
در دوران شیردهی به مادران توصیه می‌شود تا مکمل‌های روزانه‌ای حاوی ۱۰ میکروگرم ویتامین D مصرف کنند. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، ویتامین D را از راه شیر سینه دریافت می‌کنند، بنابراین مادر باید مقدار کافی از این ویتامین را در تغذیه خود بگنجاند. چنانچه در دوران بارداری مکمل حاوی ویتامین D مصرف کرده‌اید، می‌توانید مصرف آن را در دوران شیردهی نیز ادامه دهید.
اگر مادر مکمل ویتامین D را در دوران بارداری و پس از آن در دوران شیردهی به طور مداوم مصرف کرده باشد، ویتامین D کافی در ماه‌های نخست پس از تولد در بدن نوزاد وجود خواهد داشت. اما اگر مادر در 9 ماه بارداری ویتامین D مصرف نکرده باشد و خود به کودک شیر بدهد، لازم است هر روز قطره ویتامین D را پس از رسیدن نوزاد به یک ماهگی در دهان‌اش بچکاند. بدن با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب ویتامین D یعنی ویتامینی را تولید می‌کند که برای رشد دندان‌ها و استخوان بسیار مهم است.

مصرف داروهای گیاهی در دوران شیردهی
نوشیدن اکثر دمنوش‌های گیاهی در دوران شیردهی مجاز است. مصرف دمنوش‌های قابل تهیه از فروشگاه که حاوی موادی مانند رازیانه، بابونه و نعناع هستند و باید دم شوند، اشکالی را در دوران شیردهی ایجاد نمی‌کند.
البته داروهای گیاهی موضوع متفاوتی است و باید از مصرف آن‌ها در دوران شیردهی خودداری شود، چون اطلاعات کافی درباره تاثیر آنها بر شیر سینه در دست نیست.