دلیل علمی که ما می‌ خوابیم

آناهیتا مستاجران ۱۳ فروردین ۱۳۹۸ ۱۳:۳۰ 1

به نظر می‌رسد وقتی می‌ خوابیم ، مغز و بدن‌مان هیچ کاری انجام نمی‌دهند. شاید خوابیدن را یک امر بیهوده و غیرضروری بدانیم و بگوییم ما یک سوم از تمام طول زندگی‌مان را می‌خوابیم و عمرمان را کاملا بی فایده هدر می‌دهیم چون فکر می‌کنیم در زمان خواب، هیچ عملی انجام نمی‌دهیم که فایده‌ای برای زندگی و کار و تحصیل‌مان داشته باشد. اما این طرزفکر کاملا اشتباه است. در این مقاله سعی داریم به عملیاتی که مغز در هنگام خواب انجام می‌دهد، نگاهی داشته باشیم آنگاه متوجه خواهیم شد که وقتی می‌ خوابیم ، مغز ما نه تنها بسیار پرکار است، بلکه در پرکارترین زمان خود به سر می‌برد.

چرا ما می خوابیم ؟

دکتر متیو واکر Matthew Walker، پرفسور و نویسنده‌‌ای که ببیشتر از بیست سال بر روی علکرد مغز در هنگان خواب بررسی و تحقیق کرده‌است، دانسته‌های علمی خود را در کتابش به نام چرا ما می ‌خوابیم شرح داده است. او متوجه شد که در طول یک خواب کامل ، مغز ما وارد بین سه تا فازمختلف در گردش است. فاز خواب عمیق، فاز خواب سطحی و فاز .REM مغز در هر ۹۰ دقیقه، بین این سه تا فاز در رفت و آمد است. این سه فاز شبیه به هم نیستند و این چرخه‌ی خواب نیز همیشه یکسان و به ترتیب نیست. اما اصولا ترتیبش به این صورت است که وقتی می‌ خوابیم در ابتدا، وارد مرحله‌ی خواب عمیق می‌شویم. اگر به هر دلیلی از زمان خوابیدن خود کم کنیم، در واقع چرخه‌ی طبیعی مغز در هنگام خواب را مخدوش کرده‌ایم.

۱_ فاز خواب عمیق

می‌توان خواب عمیق را شبیه به اداره‌ی پست در نظر گرفت. در طول روز این اداره‌ی پست مشغول بسته بندی بسته‌های پستی است. قسمتی که اینکار را در مغز انجام می‌دهد هیپوکامپوس مغز نام دارد. یک مکان موقت بسته بندی در مغز است. این بسته‌ها شامل ذره ذره داده‌ها و دانش‌های جدیدی است که شما در طول روز آنها را به دست آورده‌اید یا یادگرفته‌اید. مثلا نام یک شخص یا کار جدید و غیره… هنگامی‌که می‌خوابیم و مغز وارد فاز خواب عمیق می‌شود، مغز به سرعت تمام این بسته‌های اطلاعاتی جدید را از قسمت هیپوکامپوس مغز، به قسمتهای دیگر مغز منتقل می‌کند. شبیه به مامورین پست که بسته‌های پستی را از اداره‌ی پست به خانه‌های مختلف می‌‌رسانند. اما اگر از میزان خوابتان کم کنید درواقع از انتقال این بسته‌های اطلاعاتی جلوگیری کرده‌اید. ظرفیت هیپیوکامپوس مغز برای ورود داده‌های جدید کمتر و کمتر شده و نمی‌تواند داده‌های دیگر را به درستی بایگانی کنند در نتیجه از بین می‌روند و ما دچار ناتوانی در یادگیری و ضعف حافظه می‌شویم.

۲_ فاز خواب سطحی

در هنگام خواب سطحی، عملیات پاکیزه سازی کامل هیپوکامپوس مغز صورت می‌گیرد. شبیه به اینکه یک رفتگر در اداره‌ی پست، بعد از اینکه بسته‌های پستی منتقل شدند، شروع کند به جارو کردن آت و آشغالهای اضافه‌ای که روی زمین ریخته شده‌اند. همانطور که گفتیم ظرفیت هیپوکامپوس مغز محدود است و نمی‌تواند بعد از ۱۶ ساعت بیداری و جمع آوری تمام اطلاعات در طی روز، همه‌ی آنها را نگهداری کند. بنابراین در هنگام خواب سطحی، عملیات پاکیزه سازی و جارو کردن این قسمت از مغز باید و باید صورت بگیرد تا مغز ما برای روز بعد، جا داشته باشد. به همین دلیل است که وقتی خسته هستید و خوابتان می‌‌آید میزان تمرکزتان خیلی کم می‌شود و مثلا اگر مشغول مطالعه باشید مجبورید یک پاراگراف را چندین بار بخوانید تا متوجه شوید. دکتر واکر در این زمینه تحقیقاتی انجام داد. او دو گروه از دانش آموزان را انتخاب کرد. گروه اول خواب کافی نرفتند و گروه دوم به میزان کافی خوابیدند. روز بعد به هر دو گروه از دانش آموزان یکسری درس‌های مشابهی داد تا مطالعه کنند.سپس به آنها اجازه داد که دو شب بعد را به طور کامل بخوابند. پس از این سه روز، او هر دو گروه از دانش آموزان را تست کرد تا ببیند چه میزان از آنچه که یادگرفته بودند را به خاطر می‌آورند. آنهایی که روز اول، کمتر خوابیده بودند ۴۰ درصد کمتر از گروه دوم ‌توانستند آنچه را یادگرفته بودند به خاطر آورند.

۳_ فار خواب REM ( زمانیکه خواب می‌بینیم)

مرحله‌ی آخر خواب، مرحله ایست که ما در آن خواب می‌بینیم و به REM معروف است. فرض کنید شما آدمی‌ هستید که بر حسب تجربه متوجه شده‌اید به مقدار ۷ ساعت در شبانه روز احتیاج به خواب دارید. آخرین مرحله‌ی خواب شما مرحله‌ی REM است و اگر به جای هفت ساعت، پنج ساعت بخوابید، مرحله‌ی آخر را از دست خواهید داد. در فاز REM ، حرکات چشم که از زیر پلک مشخص است به طرز خیلی سریعی دیده می‌شود. به نظر می‌‌آید شخص بیدار است و دارد بازی درمی‌آورد. اما اگر به بقیه‌ی قسمتهای بدن شخص نگاه کنید کاملا بیحرکت است دقیقا حالت فلج کامل . برای اینکه بفهمیم وقتی می‌خوابیم و مغز در مرحله‌ی REM یعنی خواب دیدن قرار می‌گیرد، چه اتفاقی در آن رخ می‌دهد می‌توان مثال دیگری را استفاده کرد: فرض کنید مغز شما یک ماشین تایپ است. این ماشین تایپ در زمان خواب عمیق، تمام آنچه را در آن روز قبلا تایپ کرده ‌است در زمان خواب عمیق، بایگانی میکند و در زمان خواب سطحی نیز کاغذ پاره‌ها را جارو میکند. اما در زمان فاز REM بایستی نوشته‌ها را در جای مناسب خودش قرار دهد و به اصطلاح بایگانی ‌کند.در این هنگام مغز شروع می‌کند به چیدمان صحیح نوشته‌ها طوریکه نوشته‌های مربوط به هم در قفسه‌های یکسانی قرار بگیرند. به علاوه مغز شروع میکند به ادیت کردن و ویرایش مجدد این نوشته‌ها. درست مثل یک ویراستار. در طی این پروسه است که یکسری قصه‌های جدید، به طور اتوماتیک توسط مغز ساخته می‌شود. قصه‌هایی که تا حد ممکن برای شما قابل فهم و درک است. این قصه‌ها، همان خوابهایی است که شما می‌‌بینید. این خوابها ساخته و پرداخته مغز در هنگام فاز REM است و بر اساس اطلاعات و عواطفی است که قبلا وارد مغز شده است. علت اینکه مغز در مرحله‌ی REM این قصه ها را می‌سازد این است که مغز شروع می‌کند به تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعاتی که در طول روز به آن وارد شده است. اما ممکن است این داده‎ها فقط مربوط همان روز نباشد و باقی مانده‌ای از روزها و سالهای قبل باشند. در نتیجه یکسری داده‌های قدیمی و جدید، به هم پیوند می‌خورند و از پیوند اینها، یکسری قصه‌های جدیدتر ایجاد می‌شود که در اغلب موارد هم خیلی عجیب غریب است و اصلا آنچیزی نیست که شما در هنگام بیداری به آن فکر کرده‌اید بلکه یک قصه‌ی کاملا متفاوت و جدید است. در واقع این یک نوع عمل خلاقانه‌ مغز است. به بیانی دیگر ، در مرحله‌ی REM، مغز در اوج خلاقیت است. برای همین است که خیلی ها می‌گویند وقتی می خوابیم بسیاری از ایده‌های خلاقانه به ذهنمان رسیده است. این ایده‌های خلاقانه، ‌ در هنگام خواب و بدون هیچ تلاشی به فکر بسیاری از افرادی که کارهای خلاقانه انجام می‌دهند، می‌رسد. مثلا برای یک نویسنده ممکن است ایده‌ی فصل بعدی کتابش در زمان خواب دیدن (فاز REM) به ذهنش برسد. یا یک فرد کارآفرین، ممکن است با یک فکر بکر و یک استراتژی جدید تجاری از خواب بیدار شود. یا شاید برای یک دانشمند نیز حل یک مسئله‌ی سخت در هنگام خواب دیدن رخ دهد. گاهی نیز یک آهنگساز نیز با یک ملودی جدید از خواب بیدار می‌شود. لازم به ذکر است که مرحله‌ی REM نه تنها مربوط به خلاقیت مغزی است، بلکه عواطف مختلف را نیز در بر می‌گیرد. حتما گاهی شده با یک کابوس از خواب بیدار شوید، این به دلیل عملکرد خود به خودی عاطفی مغز در مرحله‌ی REM است. عمیق‌ترین و قوی‌ترین احساساتی نیز که از کودکی همراه با ما بوده است نیز ممکن است در مرحله‌ی REM به طور بی‌نظیر و خلاقانها‌ی به احساسات کنونی ما ربط داده شود و یک خاطره‌ی کودکی را بارها و بارها در زمان بزرگسالی به طرق و اشکال مختلف، در خواب ببینیم.

سلامتی ذهنی و جسمی با خواب

دقت داشته باشید هر سه مرحله‌ی خواب، برای سلامتی مغز و بدن مفید و لازم است. اگر شما به هر دلیلی، کمبود خواب داشته باشید و یکی از این سه مرحله را از دست بدهید، منجر به کم شدن حافظه، کم شدن میزان یادگیری و عملکردهای شناختی مغز می‌شود. بدون داشتن یک خواب کافی، غیر ممکن است که بتوانیم بهترینِ خودمان باشیم. به عبارتی دیگر، خواب کافی برای رشد و پیشرفت شخصیتی لازم است. بنابراین سعی کنید بسته به نیاز بدنتان، بین ۷ تا ۹ ساعت در شبانه روز بخوابید تا به اهدافی که در زمان بیداری مد نظر دارید برسید. این مسئله به خصوص برای دانش آموزان و دانشجویان بسیار مهم است.

ترجمه اختصاصی مجله قرمز

منبع: Productivity Game

کپی شد

دسته ها: دانستنی های علمی علمی

برچسب ها: انواع خواب دیدن تعبیر خواب خواب REM خواب دیدن خواب سطحی خواب عمیق خوابیدن خوابیدن زیاد خوابیدن کم دلیل علمی خواب علت خواب دیدن چرا می خوابیم چرا میخوابیم؟