شبکههای اجتماعی دقیقاً چه تأثیری بر نوجوانان میگذارند؟
فشار در دسترس بودن شبانهروزی در شبکههای اجتماعی برای نوجوانان امروز، تبدیل به یک چالش بسیار واقعی و ملموس شده است. درک و وابستگی نوجوانان نسبت به شبکههای اجتماعی، و همچنین میزان استفاده آنها از شبکههای اجتماعی بسیار بیشتر از بزرگسالان است. در واقع برای اکثریت قریب به اتفاق نوجوانان، شبکههای اجتماعی جزئی از زندگی روزانه شدهاند.
نحوه واکنش مغز نوجوانان نسبت به شبکههای اجتماعی
برای بسیاری از نوجوانان، شبکههای اجتماعی میتوانند اعتیادآور باشند. در پژوهشی که توسط محققان UCLA انجام شده است، مشخص شد که کارکرد "پسند یا لایک" در شبکههای اجتماعی مناطق خاصی از مغز نوجوان را فعال می کند و میتواند باعث شود آنها بیشتر از شبکههای اجتماعی استفاده کنند.
طی این مطالعه، محققان از یک اسکنر fMRI برای تصویربرداری از مغز 32 نوجوان، و یک شبکه اجتماعی ساختگی که شبیهسازیشده اینستاگرام بود استفاده کردند.
به عنوان نتیجه، اسکن مغز نشان داد که در واکنش به لایک شدن (به ویژه زمانی که تعداد لایک بالا باشد)، بخشی از مغز نوجوانان که مربوط به درک پاداش است، به شدت فعال میشود. علاوه بر این، محققان میگویند که این منطقه پاداش مغز در طول سالهای نوجوانانی بسیار حساس است و همین امر میتواند دلیلی برای اعتیاد نوجوانان به شبکههای اجتماعی شود.
در بخش دیگری از تحقیق، محققان به بررسی ارتباط بین شبکههای اجتماعی و نفوذ همسالان پرداختند. به شرکت کنندگان در این مطالعه، عکسهای مختلفی نشان داده شد و مشخص شد که نوع تصویر و محتوای آن هیچ تاثیری بر تعداد لایکهای نوجوانان ندارد. در عوض، نوجوانان بدون توجه به محتوا، به احتمال زیاد عکسی را لایک میکنند که بین همسن و سالان آنان محبوبتر است. محققان معتقدند این رفتار نشان میدهد که همسالان میتوانند در شبکههای اجتماعی تأثیر زیادی (چه مثبت و چه منفی) بر یکدیگر داشته باشند.
شبکههای اجتماعی چه تأثیری بر سلامت روانی نوجوانان می گذارد؟
بی تردید شبکههای اجتماعی به صورت بالقوه میتواند نقش مهمی در گسترش روابط اجتماعی نوجوانان و کمک به آنها برای یادگیری برخی مهارتها ایفا کنند. اما تأثیرات عمده و معنادار این شبکهها روی ذهن و روان جوانان چیست؟ اکثر پژوهشها نشان میدهد که برخی از این تأثیرات میتواند بسیار جدی باشند. در ادامه شایعترین مسائل مرتبط با سلامت روان نوجوانان که میتواند ناشی از استفاده بیش از حد از شبکههای اجتماعی باشد را مرور میکنیم.
افسردگی
محققان به تازگی دریافتهان که بین افسردگی و استفاده از شبکههای اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد. در حالی که آنها هنوز رابطه علت و معلولی میان شبکههای اجتماعی و افسردگی را کشف نکردهاند، اما دریافتهاند که استفاده از شبکههای اجتماعی میتواند با تشدید علائم افسردگی، به ویژه کاهش فعالیتهای اجتماعی و احساس طردشدگی همراه باشد. علاوه بر این، مطالعات بیشتری نشان دادهاند که استفاده طولانیمدت از شبکههای اجتماعی ممکن است با علائم و نشانههای افسردگی و همچنین عزت نفس پایین، به ویژه در کودکان مرتبط باشد.
اضطراب
نوجوانان اغلب از نظر احساسی روی صفحات مجازی خود در شبکههای اجتماعی سرمایهگذاری میکنند. آنها احساس میکنند که برای سریع پاسخ دادن و آنلاین بودن و همچنین برای پست کردن عکسهای عالی و نوشتههای بینقص تحت فشار هستند که این امر میتواند موجب اضطراب زیادی شود. برخی مطالعات نشان دادهاند که هرچه حلقه اجتماعی نوجوانان در این شبکهها بزرگتر باشد، احساس اضطراب و رقابت بیشتری میکنند.
همچنین زمان و تلاشی که نوجوانان برای رعایت قواعد و خردهفرهنگهای هر یک از پلتفرمها صرف میکنند، قابلتوجه است که در نتیجه این امر باعث افزایش فشار و اضطراب بر نوجوانان میشود. علاوه بر این رفتارهایی مانند قلدری سایبری و احساساتی مانند تحقیرشدگی در بین نوجوانان، به ویژه دختران در شبکههای اجتماعی بسیار رایج است.
کمخوابی
خواب کافی برای نوجوانان بسیار مفید و مهم است، اما گاهی اوقات نوجوانان به قدری زمان خود را در شبکههای اجتماعی صرف میکنند که فرصت ارزشمند خوابیدن را از خود میگیرند. کمخوابی میتواند منجر به تغییر خلق و خو، افت در نمرات تحصیلی، پرخوری عصبی، تضعیف سیستم ایمنی بدن، تحریکپذیری شود و همچنین مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب، و اختلال کمتوجهی را تشدید کند.
حسادت
حسادت و رشکورزی در مورد آنچه که شخص دیگری دارد یا تجربه کرده است، میتواند ذهن نوجوانان را بسیار درگیر کند. از آنجا افراد در شبکههای اجتماعی تمایل دارد تنها اتفاقات و داشتههای مثبت خود را با دیگران به اشتراک بگذارند، مخاطبان تصور میکنند که زندگی آنها غبطه خواهند خورد. این در حالی است که ممکن است فردی که در شبکههای اجتماعی بسیار خوشبخت به نظر میرسد در زندگی واقعی خود مشکلات بیشتری نسبت به افراد عادی داشته باشد. نوجوانان بدون دقت به این موضوع، زندگی خود را با زندگی آنلاین و مجازی دیگران مقایسه میکنند و در نتیجه دچار حسادت خواهند شد.
مسائل ارتباطی
شبکههای اجتماعی راه خوبی را برای برقراری ارتباط با دوستان و خانواده فراهم میکنند، اما ارتباطات در این پلتفرمها با ارتباط واقعی و چهره به چهره یکسان نیست. برای مثال در بسیاری از مواقع شما نمیتوانید حالات چهره فرد مقابل را ببینید و یا لحن صدای او را تشخیص دهید. در نتیجه، بسیار طبیعی است که افراد در مورد روابط خود با دیگران دچار سوء تفاهم شوند.
مترجم: فرید ناهید