گریه کردن در دوران بارداری، چرا؟

شواهد نشان داده میزان بروز افسردگی در خانم‌ها تقریبا ۲‌برابر آقایان است. پس لزوم شناخت خلق و خوی خانم‌ها و توجه به تغییرات هورمونی و اقدام به موقع اطرافیان می‌تواند تا حدود زیادی سطح سلامت روان خانم‌ها را بالا ببرد.امروزه بیشتر خانم‌ها بیش از پیش فشارهای روانی داخل و خارج خانه را تحمل می‌کنند و بیشتر ممکن است دچار افسردگی یا مشکلات روان‌شناختی شوند.البته فیزیولوژی بدن آنها نیز از نظر هورمونی، شرایط را برای بروز افسردگی و اختلال‌های خلقی مهیا می‌کند. شواهد نیز نشان داده میزان بروز افسردگی در خانم‌ها تقریبا ۲‌برابر آقایان است.پس لزوم شناخت خلق و خوی خانم‌ها و توجه به تغییرات هورمونی و اقدام به موقع اطرافیان می‌تواند تا حدود زیادی سطح سلامت روان خانم‌ها را بالا ببرد. برای توضیح بروز افسردگی در خانم‌ها باید از ۳ دیدگاه بیولوژیک، روان‌شناختی و اجتماعی به آن پرداخت.

افسردگی زنان از منظر بیولوژیک
وضعیت هورمونی در خانم‌ها به‌خصوص با تغییرهایی که قبل از قاعدگی ، بعد از زایمان و در حول و حوش یائسگی در بدنشان ایجاد می‌شود، احتمال بروز افسردگی را در آنها بیشتر می‌کند. به عبارتی، تغییرات هورمون‌ها نظیر ترشح استروژن و پروژسترون یا هورمون‌های اکسی‌توسین و پرولاکتین بر وضعیت روان‌شناختی خانم‌ها اثر می‌گذارد. به طوری که استروژن با اثر بر سروتونین و گیرنده‌های آن و تغییر ترشح اندورفین می‌تواند اثر کاهنده بر اختلال افسردگی داشته باشد. اکسی‌توسین و پرولاکتین نیز روی خلق اثر مثبت می‌گذارند و کاهش پروژسترون باعث اضطراب می‌شود.


افسردگی زنان از منظر روان‌شناختی
اختلال در روابط بین‌فردی، فشار افکار منفی و بروز درماندگی از دلایل روان‌شناختی‌ای هستند که عامل مهمی برای فراهم شدن زمینه افسردگی در خانم‌ها‌ محسوب می‌شوند.
افسردگی زنان از منظر اجتماعی
سومین ریشه افسردگی در خانم‌ها‌، علل اجتماعی است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به موقعیت اجتماعی، جایگاه شغلی و تبعیض‌هایی که نسبت به خانم‌ها در جامعه یا دنیا وجود دارد، اشاره کرد. به عبارتی با گسترش شیوه زندگی صنعتی، خانم‌ها علاوه بر نقش باروری، چند مسئولیت دیگر همچون حضور در محیط کار بیرون از منزل و نیز مدیریت امور منزل را به عهده گرفته‌اند و به مراتب نسبت به مردان حجم کار بیشتری را باید انجام دهند. فارغ از مسئولیت‌های کاری و مدیریت امور منزل، بارداری هم بار سنگینی است که طبیعت به عهده خانم‌ها گذاشته است. با توجه به نقش مهم خانم‌ها در خانواده و اجتماع و وظایف مهمی مثل بارداری و حفظ بقای بشر که به آنها محول شده است، افسردگی‌شان، هزینه بیشتری را متوجه خانواده و اجتماع خواهد کرد. بنابراین توجه به حالت‌های روانی خانم‌ها و پیشگیری و درمان به‌موقع افسردگی‌شان باعث ارتقای سطح بهداشت روانی خواهد شد. پیشگیری از افسردگی در خانم‌ها مهم است. می‌توان با روابط اجتماعی قوی، ایجاد جایگاه مناسب شغلی و مهم‌تر از همه، درک و همدلی با آنها از افسرده شدنشان جلوگیری کرد.

انواع رایج افسردگی در زنان
خانم‌ها به ۳ نوع افسردگی بیشتر مبتلا می‌شوند؛ افسردگی ناشی از نشانگان پیش از قاعدگی، افسردگی ناشی از بارداری و زایمان و افسردگی ناشی از یائسگی.
نشانگان پیش از قاعدگی و افسردگی
حدود ۱۰ درصد از خانم‌ها دچار اختلالات خلقی به نام نشانگان پیش از قاعدگی می‌شوند. این افراد در نیمه دوم دوره ماهیانه به‌دلیل تغییرات سطح هورمون‌ها، تغییرات خلقی پیدا می‌کنند. تغییرات خلقی به صورت گریه کردن زیاد، حساس شدن، بدبینی، اضطراب و افکار منفی نسبت به حال و گذشته است که عملکرد فرد را تحت‌تاثیر قرار می‎دهد. گاهی برخی از افراد تغییراتی را در تمرکز، انرژی و اضطراب تجربه می‌کنند. بعضی از خانم‌ها متوجه تغییرات خلقی ماهیانه هستند و به‌تدریج راه‌های مقابله با آن را آموخته‌اند، ولی بعضی از آنها اطلاعی از این موضوع ندارند و در این مواقع روابط بین‌فردی‌شان با دیگران یعنی نزدیکان و غریبه‌ها دچار تنش می‌شود. چنین حالت روانی‌ای را در خانم‌ها باید طبیعی فرض کرد و فقط وقتی علائم باعث اختلال در عملکرد فرد می‌شود، به درمان نیاز است. درمان توصیه‌های غیردارویی و دارویی است. توصیه به اینکه خانم‌ در این مدت تغذیه مناسبی داشته باشد، مایعات کافی دریافت و حتما ورزش کند. داروها نیز شامل ویتامین‌ها و مکمل‌هاست که به آرامش اعصاب کمک می‌کند.
بارداری و افسردگی
با تغییرات هورمونی که در دوران بارداری ایجاد می‌شود، بدن خانم‌ها تا حدی به کمک اکسی‌توسین و پرولاکتین در مقابل اختلالات روانی ایمن می‌شود مگر اینکه سابقه اختلالات روان‌پزشکی را از قبل داشته باشند. در این افراد احتمال دارد اختلالی که از قبل وجود داشته، تشدید شود. به همین دلیل اگر خانمی افسرده است، باید قبل از اقدام به بارداری، درمان شود چون ممکن است افسردگی در دوران بارداری به رشد جنین آسیب برساند.مهم‌تر از دوران بارداری، دوران پس از بارداری است که به علت کاهش سریع هورمون‌ها، احتمال افسردگی در خانم‌ها بالا می‌رود. نزدیک به ۷۰ درصد از خانم‌ها در روزهای اولیه بعد از زایمان حالت ملال را تجربه می‌کنند که به صورت گریه گهگاه و احساس غم تظاهر می‌کند ولی این حالت‌های روانی نشانه افسردگی نیستند و طی هفته اول پس از زایمان برطرف می‌شود اما ۱۰ درصد خانم‌ها دچار افسردگی اساسی می‌شوند که لازم است درمان شوند.

مهم ترین مطالب در این‌باره:

افسردگی دوران بارداری چیست؟
افسردگی دوران بارداری یا افسردگی قبل از زایمان، درست مانند افسردگی بالینی اختلالی خلقی است. اختلالات خلقی، بیماری‌های بیولوژیکی هستند که به‌خاطر تغییرات ایجادشده در مغز اتفاق می‌افتند. تغییرات هورمونی در طول بارداری می‌تواند بر مواد شیمیایی مغز که مستقیما با افسردگی و اضطراب مرتبط هستند، تأثیر بگذارد. این‌ها می‌توانند با شرایط دشوار زندگی تشدید شوند و به افسردگی دوران بارداری منجر گردند.
علائم افسردگی بارداری چیست؟
زنان مبتلا به افسردگی معمولا برخی از علائم زیر را به‌مدت ۲ هفته یا بیشتر تجربه می‌کنند:
- غم و اندوه مداوم
- دشواری یا عدم تمرکز
- خوابیدن به مقدار بسیار کم یا بسیار زیاد
- ازدست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که معمولا از آن‌ها لذت می‌بردند
- افکار تکرارشونده (نشخوار ذهنی) در مورد مرگ، خودکشی یا ناامیدی
- اضطراب
- احساس گناه یا بی‌ارزشی
- تغییر در عادات غذا خوردن

عوامل محرک افسردگی دوران بارداری کدام‌ها هستند؟
- مشکل در برقراری ارتباط با دیگران
- سابقه‌ی شخصی یا خانوادگی افسردگی
- درمان های ناباروری
- سابقه‌ی سقط جنین
- عوامل استرس زا در زندگی
- عوارض دوران بارداری
- سابقه‌ی سوء‌استفاده (خشونت علیه زنان) یا ضربه‌ی روحی
آیا افسردگی دوران بارداری می‌تواند به کودک آسیب برساند؟
افسردگی درمان‌نشده می‌تواند ریسک‌های بالقوه‌ی خطرناکی برای مادر و کودک به‌دنبال داشته باشد. افسردگی در‌مان‌نشده می‌تواند به تغذیه‌ی نامناسب، مصرف الکل، سیگار کشیدن و خودکشی منجر شود و این‌ها ممکن است باعث زایمان زودرس، تولد نوزاد کم‌وزن و مشکلات رشدی شوند. اغلب اوقات، زن افسرده قدرت یا میل کافی برای مراقبت مناسب از خود یا کودک درحالِ رشدش را ندارد.نوزادان متولدشده از مادران افسرده در مقایسه با آن‌هایی که از زنان معمولی متولد می‌شوند، فعالیت کمتری دارند، توجه‌ی کمتری از خود نشان دهند و مضطرب‌تر به‌نظر برسند. به‌همین‌دلیل کمک‌گرفتن به‌شکل صحیح برای مادر و کودک ضروری است.
درمان افسردگی در دوران بارداری چیست؟
اگر احساس می‌کنید که ممکن است به افسردگی دچار شده باشید، مهم‌ترین قدم آن است که به‌دنبال کمک بروید. درمورد علائم و مشکلات روحی‌تان با پزشک صحبت کنید. او بهترین‌ها را برای شما و نوزادتان می‌خواهد و ممکن است گزینه‌هایی را برای درمان شما پیشنهاد کند.
گزینه‌های درمان برای زنان باردار می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- گروه‌های حمایتی
- روان درمانی خصوصی
- دارو
- نوردرمانی


آیا می‌توان از داروهای ضد افسردگی در بارداری استفاده کرد؟
بحث‌های زیادی پیرامون ایمنی و اثرات طولانی‌مدت مصرف داروهای ضدافسردگی در دوران بارداری وجود دارد. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که بعضی از داروهای به‌کار رفته برای درمان افسردگی می‌توانند با بروز مشکلاتی در نوزادان تازه متولدشده مانند نقص‌های فیزیکی، مشکلات قلبی، فشار خون ریوی و وزن کم در هنگام تولد مرتبط باشند.ممکن است یک خانم مبتلا به افسردگی خفیف تا متوسط بتواند علائمش را با کمک گروه‌های حمایتی، روان‌درمانی و نوردرمانی کنترل کند، اما اگر یک زن باردار به افسردگی شدید مبتلا باشد، معمولا ترکیبی از روان‌درمانی و دارو توصیه می‌شود.زنان باید بدانند که تمام داروها از جفت عبور می‌کنند و وارد بدن نوزاد می‌شوند. هنوز کاملا مشخص نیست که کدام داروهای ضدافسردگی کاملا بی‌خطر هستند و کدام‌ها اثرات منفی روی جنین می‌گذارند.اما هنگام درمان افسردگی ماژور (عمده) باید خطرات و مزایا به‌دقت بررسی شوند. باید دقیقا مشخص شود که کدام دارو می‌تواند بیشترین کمک را ارائه دهد و درعین‌حال کمترین عوارض جانبی را برای کودک داشته باشد.اگر تشخیص داده شود که دارو بهترین درمان برای افسردگی شماست، تشکیل یک تیم درمان مشارکتی می‌تواند بهترین رویکرد ممکن باشد. این تیم شامل متخصص زنان‌وزایمان و روان‌پزشک شما خواهد بود.از هر دو پزشک در مورد بهترین درمان‌های ممکن برای خود و نوزادتان سؤال کنید. بررسی کنید که آیا به مصرف داروهای خاصی نیاز دارید یا نه و اگر این‌طور است، درمورد آن‌ها تحقیق کنید.اثرات بلندمدت آن‌ها چیست؟ آیا احتمال دارد نوزاد شما پس از تولد به علائم ترک دچار شود؟ آیا این داروها با مشکلات سلامتی در نوزاد تازه متولدشده یا تأخیرهای رشدی در آینده مرتبط هستند؟ همچنین همواره به‌یاد داشته باشید که شما باید احتمال مشکلات آتی را با مشکلاتی مقایسه کنید که می‌توانند در‌حال‌حاضر، در صورت درمان‌نشدن افسردگی‌تان اتفاق بیفتند.
راههای مقابله با افسردگی دوران بارداری
با بحث‌هایی که پیرامون استفاده از برخی داروهای ضدافسردگی در طول بارداری وجود دارد، بسیاری از زنان ترجیح می‌دهند راه‌های دیگری را برای کمک به درمان افسردگی امتحان کنند. همان‌طور که در بالا گفته شد، گروه‌های حمایتی، روان‌درمانی و نوردرمانی جایگزین‌های مناسبی برای استفاده از دارو در درمان افسردگی خفیف تا متوسط هستند. علاوه‌براین شاید لازم باشد درمورد بعضی از روش‌های طبیعی دیگر برای کمک به تسکین علائم افسردگی با پزشک‌تان صحبت کنید.


۱. ورزش
احتمالا درباره‌ی تاثیر ورزش بر افسردگی چیزهایی شنیده‌اید. یکی از فواید ورزش این است که به‌طور طبیعی، سطوح سروتونین (هورمون شادی) را افزایش و سطوح هورمون استرس (کورتیزول) را کاهش می‌دهد.

۲. استراحت کافی
کم خوابی تا حد زیادی بر توانایی ذهن و بدن برای مقابله با استرس و چالش‌های روزمره تأثیر می‌گذارد. یک برنامه‌ی خواب منظم داشته باشید؛ هر شب در ساعت مشخصی به رختخواب بروید و صبح‌ها در یک ساعت خاص از خواب بیدار شوید (تنظیم ساعت خواب).

۳. رژیم غذایی و مواد مغذی
مواد غذایی بسیاری با تغییرات خلقی، توانایی مدیریت استرس و وضوح ذهنی مرتبط دانسته شده‌اند. رژیم‌های غذایی سرشار از کافئین، قند، کربوهیدرات های فراوری‌شده، افزودنی‌های مصنوعی و پروتئین پایین همگی می‌توانند به مشکلات روحی و جسمی منجر شوند. به‌طور آگاهانه تصمیم بگیرید غذاهایی مصرف کنید که به شما کمک می‌کنند احساس بهتری داشته باشید.