گرفتاری عجیب اولین هتل اصفهان/مالک اجازه ورود مصالح مرمت را ندارد

به گزارش خبرنگار مهر، اردیبهشت سال ۱۳۱۱ صادق هدایت در بالکن هتل امریک بعد از سفر طولانی اش از تهران به اصفهان به نقل از خودش در کتاب «اصفهان؛ نصف جهان» یک دل سیر خوابید.«یکسر وارد مهمانخانه آمریک شدم و تلافی بی خوابی شب گذشته را درآوردم. طرف عصر بود که به قصد تماشای شهر اصفهان رفتم.» بالکن هتلی که هدایت چند روزی در آن اقامت داشته رو به خیابان چهارباغ پر از درختی بوده که یک گنبد فیروزه‌ای از وسط آن بیرون زده بود. گنبدی که متعلق به مدرسه چهارباغ است.

در چنین هتلی با نمای چنین بالکنی رو به خیابان چهارباغ، هدایت شهر اصفهان سال ۱۳۱۱ را در کتابش توصیف کرده است. اما آن هتل امریک اکنون مخروبه ای است که نه راهی برای ورود مصالح به ساختمانش باز است و نه میراث فرهنگی و نه شهرداری اصفهان دست روی مرمت آن می‌گذارند و نه متولیان شهری اجازه می‌دهند مالک اقدامی برای مرمتش کند.

خانه‌ای کنار هتل برای اقامت ارامنه

این هتل را یک فرد ارمنی حدود صد سال پیش ساخت. تونی هوانسیان نخستین عکاس اصفهان و مؤسس نخستین عکاسخانه اصفهان و نخستین واردکننده دوچرخه به این شهر بود. هتلی که سال‌ها به عنوان مرکز تئاتر اصفهان نیز فعالیت داشت و افراد مختلف سیاسی در آن رفت و آمد می‌کردند.

اتفاقات مهمی که در این بنای تاریخی ثبت شده در فهرست میراث ملی رخ داده به واسطه این بوده که «امریک» در واقع اولین مرکز اقامتی اصفهان بوده است در زمانی که حتی هتل عباسی نیز کاربری اقامتی نداشته اما این هتل توانسته مرکز مهمی در شهر قلمداد شود. این ساختمان تا قبل از انقلاب فعالیت می‌کرد اما بعد از انقلاب دیگر کسی در اتاق‌هایش اقامت نکرد.

رستورانی نیز در کنار این هتل بود که آن هم تا چند سال پیش فعالیت می‌کرد اما با مرگ صاحبش آن هم تعطیل شد. اکنون مغازه‌های اطرافش مانده و لابی هتل که آن هم برای کاربری تجاری تغییر کرده و منتظر خریدار است.

هوانسیان ساختمانی را در کنار هتل ایجاد کرده بود که ارامنه را در آن اسکان می‌داد این ساختمان زرد رنگ زیبا اما به حال و روز ساختمان هتل افتاده و آن هم روزگار خوشی ندارد سقف چوبی آن در حال ریزش است. کمدها و در و پنجره‌های آن فرسوده شده و یا موریانه خورده است. نخاله‌های ساختمانی به داخل اتاق‌ها ریخته و خطر ریزش سقف اتاق‌های طبقه اول و ریزش پله‌های فرسوده نیز وجود دارد.

هتل امریک یا هتل جهان در این مدت شاهد خرابی‌های زیادی بود. حتی باران‌های اخیر هم دست از سر آن برنداشت و بخشی از سقف ایوان را تخریب کرد.

این هتل در جایی رو به روی بازار هنر گیر کرده است. به واسطه اینکه چهارباغ به پیاده راه تبدیل شده، مالک اجازه ورود ماشین آلات سنگین و یا بتن ریز به داخل خیابان چهارباغ را برای مرمت و زیرسازی بنا ندارد. از طرفی پشت این هتل، بنای تاریخی دیگری است که نمی‌توان آن را تخریب و راهی برای ورود ماشین آلات باز کرد. آن طور که مشخص است مرمت این بنا به واسطه تعطیلی بلند مدت، آن قدر هزینه بر و طولانی هست که نتوان با نیروی انسانی مصالح را جا به جا کرد.

در این باره، مهدی فتحی نوه میرمحمد صادق مالک این هتل به خبرنگار مهر می‌گوید: ما به دنبال مجوز برای مرمت و هتل شدن این بنا هستیم اما نه خودشان کاری می‌کنند و نه اجازه می‌دهند که ما آن را مرمت کنیم. پولش را هم داریم. ما این هتل را ۲۰ سال پیش خریدیم و همان موقع آن را ثبت کرده بودند و دیگر اجازه هیچ تغییری به ما ندادند. ارزش ملک بالاست و هزینه مرمت نیز روز به روز گران‌تر می‌شود. از طرفی بازگشت سرمایه ندارد چون برای اینجا می‌توان تنها صد اتاق ایجاد کرد که جوابگوی هزینه‌های ما نخواهد بود.

با این وجود اما هنوز بسیاری از زیبایی‌های خود را حفظ کرده است، طاق و ستون‌هایی با معماری زیبا، اتاق‌هایی که هر کدام سرویس بهداشتی و کمدهای دیواری چوبی دارند، کاغذ دیواری‌های مدرن، در و پنجره‌های نقش دار چوبی و تزئینات داخل اتاق‌ها همگی نشان می‌دهد که این هتل یک هتل درجه یک در آن زمان بوده است و اگر مرمت شود، می‌تواند به یک هتل بوتیک در این دوره تبدیل شود.

نمایی که هدایت از بالکن هتل شاهدش بود

اما همین عدم رسیدگی به آن هم می‌تواند بنا را به کلی از بین ببرد. چون چندی پیش هم شهرداری و آتش نشانی اصفهان به مالک گفته بودند که ایوان را خراب کند چون در حال ریزش است و برای عابران خیابان چهارباغ خطرناک است. بنابراین ذره ذره این میراث تاریخی شهر از بین می‌رود تا دیگر نشانی از اولین هتل اصفهان نباشد.