آدم صبحید یا شب؟ معروفید به خروس یا جغد؟!

طی سال‌های اخیر پژوهش‌های روان‌شناسی جالبی درباره ریتم‌های شبانه روزی انسان‌ها صورت گرفته است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند، هر آدمی در ساعت خاصی از شبانه روز می‌تواند بیشترین بازدهی را داشته باشد. مثلا اگر دوست شما صبح‌ها بهتر درس می‌خواند دلیل نمی‌شود که شما هم مانند او صبح‌ها بازدهی بیشتری داشته باشید مگر اینکه شما هم آدم صبح باشید. به بیان دیگر، اینکه شما در چه ساعتی از شبانه روز سرحال‌تر هستید، می‌تواند چیزهای زیادی را درباره شخصیتتان نشان دهد.


تحقیقات اخیر نشان می‌دهند، اگر آدم صبح باشید مغزتان صبح هنگام بیشترین تحریک پذیری را دارد و اگر آدم عصر باشید مغزتان شب‌ها بیشتر فعالیت دارد و همین تفاوت می‌تواند ویژگی‌های شخصیتی خاصی را در شما شکل دهد.


سحرخیز‌ها باهوش ترند یا شب زنده دار‌ها؟
شما جزو کدام دسته از آدم‌ها هستید، آیا معمولا شب‌ها تا دیر وقت بیدار می‌مانید تا کار‌هایتان کامل تمام شود و با خیال راحت صبح بخوابید؟ یا ترجیح می‌دهید زود بخوابید تا صبح زود‌تر بیدار شوید و ادامه کار‌هایتان را انجام دهید؟ خیلی از ما آدم‌ها، آدم صبح هستیم، یعنی تمرکز و بازده کاری و حتی خلقمان در صبح بهتر از عصر است، بعضی‌‌هایمان هم البته عصر‌ها و شب‌ها به مراتب بهتریم. در سال‌های اخیر عده‌ای از محققان در دانشگاه «آلبرتا» کشف کرده‌اند، تفاوت‌های زیادی در کارکرد مغزی افراد سحرخیز و شب زنده دار وجود دارد. یکی از نکاتی که در این پژوهش‌های مورد بررسی قرار گرفته است، رابطه بین هوش و «آدم صبح یا عصر» بودن است.


ساعت اوج عملکرد مغز
متخصصان اعصاب و روان در این دانشگاه ۲ گروه از افراد را با هم مقایسه کرده‌اند، یک گروه افراد صبح که صبح‌ها زود از خواب بیدار می‌شوند و بیشترین بازدهی را در صبح‌ها دارند و گروه دیگر افراد عصر که شب‌ها بیشتر احساس سرزندگی می‌کنند. روی این ۲ گروه ۱۸ مطالعه اساسی صورت گرفت. همه این شرکت کننده‌ها در ۴ زمان از روز مورد آزمایش قرار گرفتند، یکی در ساعت ۹ صبح، یکی در ساعت یک بعد از ظهر، یکی ۵ بعد از ظهر و یکی ۹ شب. از تحقیقات این نتیجه به دست آمد که تحریک پذیری مغزی افراد صبح در طول روز به تدریج کاهش می‌یابد، در واقع آن‌ها صبح بیشترین تحریک پذیری را دارند و عصر و شب کمترین حد اما افراد عصر برعکس این حالت هستند، بیشترین فعالیت مغزی این افراد حدود ساعت ۹ شب است.


آدم‌های شب در طول روز قوی‌تر می‌شوند
دانشمندان به این نتیجه رسیدند که عملکرد نخاعی در طول روز در هر ۲ گروه افزایش می‌یابد ولی‌‌ همان طور که قبلا گفتیم تحریک پذیری مغزی در آدم‌های صبح در طول روز به تدریج کاهش می‌یابد ولی در آدم‌های شب افزایش می‌یابد. به عبارتی آدم‌های صبح در طول روز تحریک پذیری مغزشان کاهش یافته ولی عملکرد نخاعیشان افزایش می‌یابد، یعنی این ۲ حالت در جهت عکس هم حرکت می‌کنند، به همین دلیل اثر یکدیگر را متعادل کرده و افراد شب به تدریج توانایی و عملکردشان افزایش می‌یابد، چون عملکرد نخاعی و تحریک پذیری مغزی هر ۲ افزایش می‌یابند تا در ‌‌نهایت این افراد بیشترین کارایی را در شب پیدا می‌کنند.


قدرت بدنی متفاوت
فقط عملکرد ذهنی نیست که تحت تاثیر آدم صبح یا عصر بودن قرار می‌گیرد، عملکرد بدنی و ورزشی هم از این امر مستثنا نیست. در این مورد یک تحقیق جالب انجام شده است:
در این تحقیق بازیکنان لیگ بیس بال ایالات متحده به ۲ دسته که آدم صبح یا عصر بودند، تقسیم شدند. معلوم شد که عملکرد آن‌ها از لحاظ میزان موفقیت در پرتاب‌ها تحت تاثیر زمان مسابقه قرار می‌گیرد البته به سبب کم بودن تعداد کسانی که در تحقیق شرکت داده شده بودند، این تحقیق از لحاظ آماری چندان محسوب نشد.


آیا می‌توانید خود را تغییر دهید؟
بسیاری از تحقیقات نشان می‌دهند، بیش از ۵۰ درصد عادت‌های خوابی هر کسی ژنتیک است و در نتیجه یک آدم صبح نمی‌تواند به راحتی در خود عادت شب زنده داری را در خود به وجود بیاورد تا توانایی‌های خود را افزایش دهد البته شرایط محیطی و اجتماعی هم می‌تواند تاثیر بسیاری در عادت مربوط به خواب به وجود بیاورد. مثلا اگر فرد بچه کوچکی داشته باشد مجبور می‌شود به خاطر او صبح‌ها زود‌تر بیدار شود اما اگر آدم شب هستید و می‌خواهید صبح‌ها زود‌تر بیدار شوید چاره‌ای نیست جز اینکه شب‌ها زود‌تر به تختخواب بروید.


شب زنده دارهای غیر قابل اعتماد
براساس تحقیقاتی در سال ۲۰۰۸ که توسط روان‌شناس معروف «مارینا گیامنیترو» انجام شده است، معمولا کمتر می‌توان به آدم‌های شب اعتماد کرد. این افراد معمولا احساساتی‌تر هستند و خیلی شخصیت با ثباتی ندارند. معمولا این گونه افراد بیشتر مستعد معتاد شدن هستند و احتمال بیشتری هم دارند که دچار عادت‌های بد غذایی شوند. همچنین ممکن است که این افراد به سیگار روی بیاورند.


خروس‌ها درس خوان‌ترند
آدم‌های صبح یعنی؛ کسانی که عادت دارند صبح زود بیدار شوند. آن‌ها معمولا وظیفه‌شناستر و پیگیرترند و بیشتر می‌توانند در فعالیت‌های گروهی شرکت کنند و میزان همکاری و مشارکت بیشتری در کار‌ها دارند، آن‌ها همچنین در فعالیت‌های آکادمیک موفق ترند و درجات بهتری را می‌توانند کسب کنند. البته آن‌هایی که آدم عصر هستند، آدم‌های کنجکاوتری هستند که بیشتر در پی یافتن چیزهای تازه هستند.


جغد‌ها باهوشترند
در جریان یکی دیگر از تحقیقات، ۴۲۰ نفر که آدم صبح یا عصر بودند، با استفاده از تست‌های سنجش ضریب هوشی مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجه تحقیق جالب بود:

بر خلاف باور سنتی جامعه، آن‌هایی که در ساعات عصر، بهتر هستند ضریب هوشی بالاتری نسبت به آدم‌های صبح دارند! همین نتیجه منشأ بحث‌ها و تئوری‌هایی در مورد ماهیت توانایی‌های‌شناختی آدمی شده است. تحقیقات دیگری در دانشگاه اقتصاد لندن نشان می‌دهد، افرادی که آی کیوی پایین تری دارند بیشتر تمایل دارند کار‌هایشان را در طول روز انجام دهند.

صبح یا شب بودن چه تاثیری روی کار شما دارد؟
آدم‌های صبح برای رفتن به سرکار مشکلی ندارند چون صبح‌ها راحت بیدار می‌شوند و شب‌ها نیز برحسب شرایط بدنیشان زود به تختخواب می‌روند اما آدم‌های شب، صبح‌ها برای رفتن به سرکار خیلی سخت از خواب بیدار می‌شوند و شب‌ها بنا بر نوع شخصیتشان تازه سرحال می‌شوند و دیر به تختخواب می‌روند و خیلی کمتر می‌خوابند و در بیشتر طول روز خواب آلود به نظر می‌رسند. به همین دلیل همیشه آدم‌های صبح، هنگام کار صبحگاهی سرحال می‌بینیم ولی آدم‌های شب را تازه در پایان کار سرحال می‌شوند.(جنی)