ماموریت‌های رنگین مستاجر جدید خانه شماره 10

به گزارش خبرنگار ایمنا، در ۲۳ژوئیه ۲۰۱۹، آلکساندر بوریس دو ففل جانسون، این مرد رنگارنگ مو بور چشم آبی در انتخابات درونی حزب محافظه ‌کار در رقابت با جرمی هانت وزیر خارجه انگلیس توانست با ۹۲ هزار رای از ۱۶۰ هزار رای و با کسب۷۴ درصد آرا از حزب محافظه کار انگلیس به خانه شماره ۱۰ در خیابان داونینگ در منطقه زیبا و مشهور وست مینستر لندن راه یابد، دستیابی بوریس جانسون به مقام نخست وزیری انگلیس با توجه به شخصیت و اظهار نظرهای جنجالی اش در مقام وزیر امور خارجه این کشور، بحث و تحلیل های زیادی را مطرح کرده است؛ وی دارای دیدگاه‌های بسیار تند می‌باشد و به ترامپ انگلیس مشهور است. بوریس جانسون در نظراتش با دونالد ترامپ همراه و همسو است و اولین کسی که انتخاب او به نخست وزیری را تبریک گفت، دونالد ترامپ بود. در همین راستا ضمن گفت‌وگویی تحلیلی با مرتضی مکی کارشناس مسائل اروپا، روی کار آمدن بوریس جانسون را که این روزها از منظرهای مختلف سیاسی پیرامون آن بحث می شود، مورد واکاوی و بررسی قرار دادیم که در ادامه می خوانید:

آیا روی کار آمدن بوریس جانسون یک زلزله در سیاست داخلی و خارجی انگلستان است؟

در ابتدا باید دید بوریس جانسون، که در رسانه ها از وی به عنوان یک سیاستمدار با دامنه ریشتر قوی یاد می شود، چقدر می تواند در سیاست داخلی و خارجی انگلیس تاثیر گذار باشد و آیا تصمیمات وی به نفع آینده انگلستان است یا خیر؟ ترامپ در ستایش از بوریس جانسون وی را مرد فوق العاده‌ای می داند، اما آیا او آنقدر قدرتمند است که بتواند تحولاتی را در سیاست داخلی و خارجی انگلیس به وجود آورد؟ و آیا جانسون دارای چنین جایگاه و شخصیتی کاریزماتیک است که این مطالبات جدی را برای تحول در سیاست داخلی و خارجی انگلیس حاکم کند؟

باید متذکر شد که مهمترین ماموریت بوریس جانسون خارج کردن انگلیس از اتحادیه اروپاست؛ کاری که خانم ترزا می در طی سه سال گذشته نتوانست انجام دهد و اختلافات در حزب محافظه کار منجر به شکاف داخلی و سرانجام کناره گیری وی از مقامش شد.

توانایی بوریس جانسون برای ایجاد تغییرات شفاف در سیاست داخلی وخارجی انگلیس را چگونه ارزیابی می کنید؟

با توجه به موقعیت حزب محافظه کار و مجلس عوام در مخالفت های جدی و گسترده نسبت به بوریس جانسون، اگر وی بتواند برگزیت را به تحقق برساند، ابهام وتردید ها را نسبت به خودش رفع خواهد کرد، درحالی که پارلمان انگلیس مدعی است هرگونه تصمیم گیری در مورد آینده این کشور باید از طریق مصوبه این پارلمان باشد، مرد شماره یک سیاست انگلیس ساکن محله وست منیستر لندن اعلام کرده است در ۳۰ اکتبر با توافق و یا بدون توافق پارلمان، از اتحادیه اروپا خارج خواهد شد، درحالی که خانم ترزا می، با تلاش در سه دوره رای گیری در مورد توافق خروج از اتحادیه اروپا نتوانست رضایت نمایندگان را به دست بیاورد و از مقام خود کناره گیری کرد.

سیاست خارجه امروز انگلستان با تنگناهای جدی روبروست. شاید بوریس جانسون بتواند با لحن و ادبیات سیاسی خاص خود، همراهی و همسویی ترامپ را بدست آورد ولی در عرصه سیاست خارجی و به ویژه در منطقه خلیج فارس نمی تواند کاری از پیش ببرد چرا که دستش چندان باز نیست که بخواهد به دیدگاه‌ها و شعارهایی که در مورد خلیج فارس و برجام داده است تحقق بخشد، او سیاستمداری است که به تنهایی نمی تواند برای سیاست انگلیس تصمیم گیری کند هر چند پیشنهاد بوریس جانسون و دولت انگلیس برای ائتلاف و تشکیل گارد و اسکورت نفتکش‌ها تاکنون نتوانسته همراهی را بدست بیاورد چون این کشور به تنهایی دارای توانایی و قدرتی نیست که این تصمیم را عملی کند، در حالی که شرکای اروپایی انگلیس هم از این سیاست بوریس جانسون حمایت نکردند، البته باید متذکر شد که آمریکا با آن پشتوانه سیاسی، اقتصادی و نظامی در منطقه خلیج فارس با یک بن بست جدی روبروست پس به طور قطع بوریس جانسون نمی تواند در سیاست خارجی انگلیس تغییراتی در حد اظهار نظرهای همراهی و همسویی با ترامپ در واحد عملی و اجرایی را بدست بیاورد ولی اینکه آیا وی باعث تغییرات زیادی در سیاست خارجی انگلیس شود و بیشتر از دوره خانم ترزا می تغییراتی را ایجاد کند، در هاله ای از ابهام است. باید دید چقدر گمانه زنی رسانه ها در زلزله بودن تغییرات وی درسیاست داخلی و خارجی صادق است.

علت اصرار انگلیس برای خروج از اتحادیه اروپا چیست؟

با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور انگلیس که یک جزیره در کنار قاره اروپاست، موضوع خروج این کشور از اتحادیه اروپا یک موضوع تاریخی و قدیمی و از آرمان‌های مشترک مردم انگلیس بوده است. همواره مردم این کشور خود را بالاتر و برتر از سایر اقوام اروپایی می‌دانند و این موضوع در ذهن مردم انگلیس و جریان حزب محافظه کار و حامیان این حزب وجود دارد؛ وقتی که انگلیس به اتحادیه اروپا پیوست با دشواری‌های بسیار زیادی رو به رو شد چرا که این کشور نظراتی شبیه سایر کشورهای اتحادیه اروپایی ندارد. در دوره‌ای که انگلیس از اعضای اتحادیه اروپا بوده همواره جزو اعضای ناسازگار این اتحادیه بوده است؛ مارشال دوگل فرانسوی یکی از مخالفان سرسخت ورود انگلیس به اتحادیه اروپا بود که بعد از درگذشت وی، انگلیس پس از سه باردرخواست به عضویت این اتحادیه درآمد، انگلیس نه تنها به پیمان شینگن، پیمان پول واحد اروپایی و بسیاری از موافقتنامه های درون ترویکا نپیوست، بلکه به خاطر مواضع متفاوتش از سایر کشورهای اروپایی دیدگاه فرا آتلانتیکی را دنبال می کند و این موضوع ماندن و خروج از اتحادیه اروپا برای انگلیس یک بحث قدیمی و چالشی است.

در سال ۲۰۱۶ پس از اینکه جریان راست افراطی حزب استقلال انگلیس تغییر در قوانین مهاجرتی را مطرح کرد، اتحادیه اروپا با چنین درخواستی مخالفت و از آن زمان موضوع خارج شدن انگلیس از اتحادیه اروپا برای مردم این کشور زمزمه شد؛ دیوید کمرون که خود از حامیان ماندن انگلیس در اتحادیه اروپا بود، پذیرفت که برای ماندن و یا رفتن انگلیس در اتحادیه اروپایی این طرح به همه پرسی گذاشته شود، ولی دیوید کمرون فکر نمی کرد اکثریت مردم انگلیس خواهان جدایی این کشور از اتحادیه اروپا باشند و بر خلاف نظر وی ۵۲ درصد مردم در این همه پرسی به خروج انگلیس از اتحادیه اروپا رای مثبت دادند و خواستار خروج کشورشان از اتحادیه اروپا شدند، دیوید کمرون از مقام خود استعفا داد و خانم ترزا می جانشین وی شد؛ اکنون این بحث قدیمی انگلیس برای ماندن و یا خارج شدن از اتحادیه اروپا شرایط را برای این کشور سخت تر کرده است چرا که خروج این کشور از اتحادیه اروپا دارای تبعات اقتصادی زیادی برای انگلیس خواهد بود، درحالی که با توجه به شرایط امروز انگلیس، با ماندن این کشور در اتحادیه اروپا هرگز این کشور جایگاه گذشته خود را نخواهد داشت و اثرگذاری در تصمیمات و در روند تحولات فعالیت های اروپایی را که می‌توانست داشته باشد، تضعیف کرده است.

با نخست وزیری جانسون، آیا می توان امیدوار بود که نفتکش‌های ایرانی و انگلیسی به خانه هایشان برسند؟

باید گفت که سیاست دولت انگلیس در توقیف نفتکش ایرانی درتنگه جبل‌الطارق یکی از سیاست‌های متناقض این کشور است و معلوم شد که توقیف نفتکش ایرانی تحت فشار و نفوذ جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا اتفاق افتاده است، گرچه انگلیس موضوع نفوذ و فشار جان بولتون را رد می‌کند، ولی کاملا آشکار است که آمریکایی ها در منطقه خلیج فارس انگلیسیها را سپر بلای خودشان کرده‌اند زمانی که انگلیس اقدام به چنین کاری کرد و دولت ایران هم متقابلا در خلیج فارس نفتکش انگلیسی را توقیف کرد، شاید هرگز به گره خوردن سرنوشت نفتکش‌ها به همدیگر فکر نمی کرد.

لحن تند و مواضعی که بوریس جانسون علیه ایران دارد و حملات تندی که به «جرمی کوربین» رهبر حزب کارگر انگلیس و یک سوسیال دموکرات چپ دارد، که وی را طرفدار روحانیون ایران خطاب کرده و او را به خاطر همراهی و همسویی با ایران نکوهش کرده، بر خلاف نظر رسانه ها چندان قابل استناد و تحلیل نیست چراکه نمی‌توان به خاطر این لحن و ادبیات، وی را تهدید جدی برای ایران پنداشت زیرا بسیار بعید است که او بتواند با این لحن و ادبیات غیر متعارف، تهدیدهایش را علیه ایران اجرایی کند و نقش متفاوتی از انگلیس نسبت به سایر قدرت‌های اروپایی در منطقه خلیج فارس برعهده بگیرد؛ پس به احتمال زیاد راه حل سیاسی گفت‌وگو و دیپلماسی بیشتر برای آزادی نفتکش‌ها لازم است و احتمالا موضوع نفتکش‌ها در طی هفته های آینده حل وفصل و نفتکش‌ها به خانه هایشان باز می گردند، گرچه قدرتهای اروپایی حرکت ایران در توقیف نفتکش انگلیسی را محکوم کردند ولی تاکید آنها بر حفظ برجام و همراه نبودن با سیاست های انگلیس است و این در حالی است که اگر انگلیس هم بخواهد در اردوگاه اروپایی‌ها باقی بماند و هم برای حفظ برجام بکوشد، نمی تواند همزمان این دونقش مهم را برعهده بگیرد که هم بر حفظ برجام بکوشد و هم در سیاست‌های ضدایرانی نامتعارف و متناقض ترامپ همراهی و همسویی داشته باشد. حداقل این مسئله قدرت چانه زنی و رایزنی انگلیس درمنطقه را کاهش و راه حل گفت‌وگو را از انگلیس خواهد گرفت، در حالی که ژست سیاسی این کشور مدام به دنبال گفت‌وگو و آوردن ایران بر سرمیز مذاکره است.

علت اینکه از جانسون به عنوان یک شخص دارای کاریزمای متفاوت یاد می شود، چیست؟

شخصیت جانسون از نظر تیپولوژی با سایر چهره های سیاستمدار خوش تیپ و خوش لباس انگلیسی بسیار متفاوت است. وی بر عکس تونی بلر، دیوید کمرون و خانم ترزا می که همیشه آراسته و شیک پوش در ملاء عام و جلوی دوربین‌ها ظاهر می شدند، چنین ویژگی نداشته و شاید این صفات وی را از سایر سیاستمداران متمایز کرده است؛ اما بوریس جانسون در سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶ شهردار شهر لندن بوده که یکی از شهرداران بسیار موفق و دوست داشتنی برای انگلیسی ها بوده است و این نشان می دهد که بوریس جانسون دارای جایگاه ویژه‌ای به خاطر خدمات و سوابق کاری در نزد مردم لندن و انگلیس است. طرز عجیب پوشش او در مکان های رسمی از دید رسانه‌ها پنهان نمانده است و همواره تلاش آن‌ها این بوده که از نوع لباس پوشیدن بوریس جانسون و کارهای عجیبش سوژه سازی کنند.

گفت ‌وگو از آناهید بیدکانی بختیاروند- خبرنگار سرویس سیاسی ایمنا