مبلمان شهری، نیاز گمشده شهروندان

در خیابانی دیگر مردی میانسال در شلوغی ساعات ظهر که ادارات تعطیل می شوند بر لبه بلوار وسط خیابان نشسته و پیداست که به سختی تعادل خود را بر آن لبه حفظ کرده است و این سختی را از ساندویچی که از دستش به زمین می افتد و او در حالت خم شده تکه هایش را روی زمین جمع می کند می توان حس کرد.

بلوار بهشت یکی از خیابان های معروف در بروجرد است که عصرهای روزهای تعطیل و شب های تابستان دورهمی های خانوادگی همراه با کودکان در این بلوار برپا می شود، خودروهایی پارک شده در کنار خیابان و ترددهایی که افراد برای استقرار در محل مورد نظرشان در وسط بلوار ناگزیر از آن هستند.

بازی های کودکان اعم از دوچرخه سواری و توپ بازی که ذاتا پرتحرک هستند و نیاز به فضایی بازتر و امن تر دارند نیز در همین فضای محدود انجام می شود.

دربرخی خیابان ها که شهروندان تردد دارند، گاه نبود جایی که با درنگی اندک بتواند خستگی را از تن به در کنند افراد را ناگزیر به نشستن بر لبه بلوارهای وسط خیابان و پلکان و هر چیز سکو مانندی می کند.

عابرین باید اولویت مدیریت شهری باشند

اگر مدیریت شهری و رعایت استانداردهای لازم در این زمینه به عنوان یک ضرورت و اولویت مورد توجه قرار گیرد می توان امیدوار بود که شهر بخشی از استرس ها و اضطراب ها را کاهش دهد و حتی در حالتی ایده ل تر می تواند به ایجاد فضا و محیطی خلاق که پاسخ دهنده نیازهای روحی و فرهنگی شهروندان باشد، منتج شود.

در عین حال باید یادآور شد؛ قطعا چنین ایده آلی در شرایطی که شهروندان یا به دلیل کاستی های فرهنگی یا به دلیل نبود مبلمان مناسب شهری ناگزیر به نشستن بر لبه های نامتعادل بلوار و در مجاورت شتاب اتومبیل ها هستند محقق نخواهد شد.

زیباسازی به کلیه اقدامات آگاهانه ای گفته می شود که توسط شهرداری ها برای ارتقای کیفیت محیط شهری صورت پذیرفته و شهر را برای زندگی ساکنانش مناسب تر می سازد.

هدف زیبا سازی فراهم آوردن محیطی است که همه شهروندان در آن احساس لذت و آرامش کنند.

براساس اصول شهرسازی مبلمان شهری باید با در نظر گرفتن رفتارهای اجتماعی و فرهنگی شهر مورد نظر طراحی و نصب شود و اگر این عناصر بتوانند لبخند و احساس آرامش را به لب مرم بیاورند می توان گفت عملکردی موفق داشته اند.

شهر اتومبیل محور، شتاب و التهاب را به دنبال دارد

آنچه واضح است این است که طراحی ساختار شهری آنجا که انسان محور نباشد، خود به تنهایی شتاب و استرس و نگرانی را انتقال می دهد حال هر کدام از شهروندان نیز که برای خود دغدغه و مشکلات و نگرانی هایی دارند بدون اینکه برای مواجه با چنین ساختاری آماده شده باشند می توانند برای همدیگر خطر آفرین باشند بنابراین باید شرایطی را فراهم کرد که در ساختار شهری القا کننده آرامش و درنگ باشد.

بنا بر گفته دکتر اصغر مهاجری جامعه شناس و استاد دانشگاه در شهری که ساختار حمل و نقل آن به درستی طراحی نشده و این ضعف در همه جایش از نصب تابلو گرفته تا یابان و آسفالت و شریان های ارتباطی اش هویدا است پس می توان گفت این شهر کاملا براساس اصول شهر سازی ساخته نشده است.

وی می گوید: از جمله خصیصه های شهرنشینی، مکث، آرامش و لذت بردن از شهر است در حالیکه مدیران شهری ما اتومبیل محورند و شهر را به سمت سواره محوری پیش رانده اند و انسان محور که همین سواره محوری تنش و التهاب را به دنبال دارد.

این استاد دانشگاه و جامعه شناس گفت: از نظر روانی نیز فضای روانی جامعه ما فضایی تب آلود، احساسی، شتابان و نگران است؛ و شهرها به گونه ای طراحی نشده است که فضایی متعادل و آرام و روان باشد.

مبلمان شهری باید احساس تعلق در مردم هر شهر ایجاد کند

سمیه کریمی روانشناس بالینی در این خصوص در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: مبلمان شهری مجموعه امکاناتی است که زیر نظر مدیریت شهری با هدف استفاده عموم و با هدف رفاه آسایش آنها ایجاد می شود اما نکته مهم در مورد طراحی همین امکانات و فضاها به منظور رفاه حال شهروندان این است که متناسب با باورها، اعتقادات، تاریخ و فرهنگ همان شهر باشد.

وی افزود: به عبارتی بکارگیری شیوه ها و الگوهای طراحی و مبلمان شهری متناسب با پیشرفته ترین شهرها و کشورهای جهان در شهری کوچک باعث می شود که شهروندان آن شهر احساس تعلق به آن شهر نداشته باشند و بنوعی احساس غربت کنند.

این روانشناس بالینی بیان کرد: در عین حال اگر در طراحی مبلمان شهری بی نهایت از الگوهای سنتی استفاده شود نیز به همان نسبت شهروندان احساس می کنند به شرایط فعلی تعلق ندارند و در مجموع در رعایت شیوه ها و الگوهای مورد نظر در مبلمان شهری باید تعادلی که تامین کننده احساس آرامش در شهروندان ایجاد کند، رعایت شود.

کریمی اضافه کرد: امروزه یکی از عواملی که بدون شک در آرامش روحی افراد اثرگذار است مساله مبلمان شهری متناسب با باورها و فرهنگ همان شهر خواهد بود، بطوریکه از نظر دیداری بتوان در آن شخصیت های برجسته آن شهر را هم در طراحی های مبلمان شهری مورد توجه قرار داد تا مردم آن شهر احساس تعلق خاطر بیشتری به شهر خود داشته باشند.

این روانشناس بالینی با اشاره به زندگی های صنعتی و پر استرس امروزه ادامه داد: اگر بتوان با پیاده سازی شیوه های مطلوب مبلمان شهری افراد را به استفاده از این مکان ها تشویق کرد علاوه بر اینکه بخشی از استرس های شهروندان کاسته می شود، علاقه به استفاده همیشگی از اتومبیل هم کمتر و شهروندان ترجیح می دهند پیاده روی کنند و در مکان هایی که تحت عنوان مبلمان شهری برای رفاه شهروندان ایجاد شده، لذت ببرند.

مبلمان شهری نیاز شهروندان

مبلمان شهری دقیقا آن نیاز گمشده شهروندان در هر نقطه از شهر است که باید مورد توجه قرار گیرد. نگاه لوکس، فانتزی و غیرضروری دانستن آن دیگر در دنیای مدرن و شهرهای پرهیاهو و همراه با ازدحام شهرها نگاهی منسوخ شده بلکه به عنوان یک نیاز اساسی باید مورد توجه قرار گیرد.

با ایجاد ایستگاه های مطالعه، استراحت و توقفگاه های کوتاه در خیابان ها و اماکن و معابر عمومی در عین حالی که مقدمه ای برای ایجاد پاتوق های فرهنگی و مطالعه در شهرها می تواند باشد در ایجاد آرامش شهروندان هم اثرگذار است.

از منظری دیگر فارغ از نیاز ضروری یک شهروند به نشستن در مکانی آرام در شهر، زیبایی، پویایی و رنگ در شهر باید به گونه ای در کنار هم قرار گیرند که شخص با گذر از کوچه و خیابان های شهر احساس آرامش و درنگ و لذت بردن از انچه که در عبارت صحیح تری مبلمان شهری گفته می شود پیدا کند.

شهری که وقعی (اعتنایی) بر عابرین پیاده نمی دهد و در پیاده سازی مبلمان شهری توجه ای به این نیاز شهروندان نمی کند قطعا شهری مضطرب، شتاب محور و اتومبیل محور است که در این چرخه آن کسی که آسیب می بیند انسان و همان شهروندان هستند چرا که آهن و لاستیکی که اتومبیل نام دارد آسیبی نخواهد دید.

۱۹۲۰/۷۲۷۳