از درد لگن تا ناباروری

آیا اندومتریوز خطرناک است؟

اهمیت شناسایی زودهنگام و مدیریت درمان این بیماری باعث شد تا مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، کنفرانس یک روزه تشخیص، ارجاع و مدیریت درمان بیماران مبتلا به اندومتریوز را ویژه متخصصان زنان، زایمان و مامایی، بهداشت باروری، بیولوژی تولید مثل، بیهوشی و پرستاری بیهوشی برگزار کند.

دکتر عاطفه گرگین، متخصص زنان و زایمان و فلوشیب لاپاراسکوپی پیشرفته و اندومتریوز در این خصوص به سیناپرس گفت: هنگامی که بافت اندومتر( لایه داخل رحم) در جای دیگری به جزء رحم باشد، بیماری اندومتریوز(endometriosis) به وجود می آید؛ این بیماری اغلب در میان زنان جوان شایع تر است.

مدیر داخلی کلینیک اندومتریوز مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا اظهارداشت: لگن، شایع ترین ناحیه ای است که این بیماری آنجا را درگیر می کند و باعث ایجاد چسبندگی لگن و ضایعات عمومی در لگن می شود اما اعضای مختلفی از بدن مانند کلیه ها، روده ها، مثانه، لوله های ادراری، روده باریک، آپاندیس و حتی ریه ها را نیز می توانند درگیر این بیماری شوند.

به گفته وی، معمولا 10 درصد خانم هایی که در سنین باروری قرار دارند، می توانند درگیر این بیماری شوند؛ بیماری که می تواند منجر به ایجاد مشکلات دردهای لگنی و ناباروری در زنان شود.

وی تصریح کرد: هم اکنون در ایران مطالعه جامعه ای پیرامون میزان ابتلای زنان به اندومتریوز انجام نشده است اما طبق مطالعات جهانی معمولا 6 تا 10 درصد زنان سنین باروری، مبتلا به این بیماری می شوند که باید زود تشخیص داده شود زیرا تشخیص زودهنگام باعث پیشگیری از ایجاد بیماری شدیدتر شده و روند درمانی را آسان تر می کند.

علایم و نشانه های اندومتریوز کدامند؟

گرگین به علایم و نشانه های این بیماری اشاره کرد و گفت: طیف علایم این بیماری متفاوت و گسترده است. این علایم می تواند به صورت قاعدگی دردناک، درد مزمن لگن، درد حین مقاربت یا تخمک گذاری، درد حین دفع ادرار یا مدفوع و اختلالات قاعدگی بروز کند اما شایع‌ترین علامت این بیماری درد لگن و ناباروری است.

این جراح و متخصص زنان و زایمان بیان کرد: گاهی برخی از بیماران اصلا دردی ندارند و با بررسی علت ناباروری شان، متوجه ابتلا خود به اندومتریوز می شوند یعنی شدت علایم ارتباطی با شدت بیماری ندارد و ممکن است یک مریضی بیماری‌اش خیلی شدید باشد اما علایمش کم باشد یا اصلا علایمی نداشته باشد( یا برعکس).

وی خاطرنشان کرد: اکثر زنان جوان تصور می کنند دردهایشان طبیعی است و همه خانم ها باید درد دوران قاعدگی را داشته باشند، به همین علت به دنبال چاره ای برای مداوای دردشان نیستند. متاسفانه این مشکل در همه دنیا وجود دارد و تاخیر در تشخیص این بیماری در همه جهان گزارش شده است.

وی افزود: حتی ممکن است بیماری اندومتریوز در یک فرد به مدت 5 تا 10 سال تشخیص داده نشود و نهایتا با مراجعه بیمار به نزد متخصص های گوناگون، زمانی که بیماری اش شدت پیدا کرده است، تشخیص داده شود. به همین علت ضرورت دارد دختران و زنان جوانی که در سنین باروری قرار دارند و علایمی مانند دردهای لگنی در آنها مشاهده می شود حتما از نظر اندومتریوز تحت معاینه پزشک متخصص قرار بگیرند.

به گفته وی، اندومتریوز حتی ممکن است در دختران نوجوانی که در سن بلوغ قرار دارند یا حتی زنان یائسه نیز دیده بشود اما بیشترین میزان شیوع این بیماری مربوط به رده سنی 16 تا 40 ساله ( سن باروری) است.

آیا اندومتریوز خطرناک است؟

مدیر داخلی کلینیک اندومتریوز مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا در پاسخ به این سوال که آیا این بیماری خطرناک است؟ گفت: این بیماری خطر تهدید کننده ای برای ادامه زندگی فرد ندارد اما می تواند با ایجاد علایمی مانند ناباروری به روی کیفیت زندگی افراد تاثیر بگذارد.

وی درباره چگونگی تشخیص و شناسایی این بیماری گفت: در قدم اول برای تشخیص این بیماری نیازی به انجام آزمایش نیست. تنها با انجام مصاحبه و گرفتن شرح حال و معاینه فرد، تشخیص اولیه این بیماری امکانپذیر است. سپس می توان به منظور شناسایی ضایعات اندومتریوز با استفاده از سونوگرافی دقیق و هدفدار، بیماری را تشخیص داد. در مواردی که فرد مبتلا به کیست تخمدان یا سایر بیماری هاست برای بررسی عود بیماری یا میزان پیشرفت بیماری نیز می توان از آزمایش خون استفاده کرد.

گرگین به نحوه درمان این بیماری اشاره کرد و گفت: هم اکنون این بیماران با استفاده از دو شیوه دارویی و جراحی مداوا می شوند؛ همه بیماران مبتلا به اندومتریوز نیاز به جراحی ندارند. عمل جراحی به شدت بیماری و درگیری عضوها و اولویت های بیمار (مشکلاتی که ناباروری برای او ایجاد کرده است) و همچین وجود کیست های تخمدان، بستگی دارد.

وی خاطرنشان کرد: درمان های دارویی طیف های مختلفی مانند استفاده از مسکن ساده و قرص های ضد بارداری را شامل می شود. برای درمان های جراحی نیز حتما باید لاپاراسکوپی انجام بشود زیرا این بیماری اعضای مختلف بدن را درگیر کرده است. این جراحی باید به صورت تیمی و با حضور جراحان مختلف روده، ارولوژیست و .... در یک مرحله برای بیمار انجام شود. متاسفانه هم اکنون اکثر مراجعه کنندگان ما به کلینیک، چندین بار عمل جراحی شده اند، در حالی که ضایعات شان کامل برداشته نشده است و با عود بیماری، بار دیگر به نزد ما مراجعه می کنند.

وی درباره راه های پیشگیری این بیماری گفت: متاسفانه هم اکنون راهی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد زیرا علت اندومتریوز ناشناخته است اما این بیماری زمینه ژنتیکی دارد و یک سری ژن ها در بروز آن دخالت دارند به همین علت این بیماری می تواند تا زمان یائسگی و از کار افتادن تخمدان های بیمار، فعال بماند؛ این بیماری قابلیت عود پذیری را دارد.

این جراح و متخصص زنان و زایمان یادآور شد: هرچند هنوز علت این بیماری شناخته نشده است و ما قادر به تغییر ژنتیک بیماران نیستم اما این بیماران می توانند تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرند و به صورت دوره ای با پایش بیماری شان نسبت به سلامت کلیه ها و وضعیت بیماری شان مطلع شوند.

وی در پایان گفت: به تمامی والدین که صاحب دختران نوجوان هستند توصیه می کنم که تمامی دردهای قاعدگی دختران شان را نرمال تلقی نکنند. اگر قاعدگی آنها همراه با درد شدید باشد و آنها از انجام کارهای روزمره عاجز باشند مثلا قادر به رفتن به مدرسه و دانشگاه یا انجام کارها و فعالیت های معمولی شان نباشند، حتما باید به نزد پزشک متخصص مراجعه کنند. هرچه زودتر این بیماری شناسایی و درمان بشود، تبعات کمتری برای فرد به همراه خواهد داشت.

گزارش: فرزانه صدقی