ممکن است اقیانوس های فرازمینی برای حیات، ایده‌آل‌تر از اقیانوس‌های زمینی باشند!

تحقیقاتی که اخیرا در دانشگاه شیکاگو صورت گرفت، مشخص کرد که ممکن است اقیانوس های فرازمینی برای حیات، به مراتب مناسب‌تر از اقیانوس‌های کره زمین باشند!

تا جایی که علم بشر می‌داند، کره زمین تنها منطقه‌ای از سرتاسر کیهان است که در آن به طور قطعی، حیات شکل گرفته است. اما با این حال، اکثر دانشمندان معتقدند که بسیار بعید است در این کیهان عظیم که مملو از سیارات و منظومه‌های شمسی گوناگون است، حیات تنها در یک نقطه شکل گرفته باشد. همانطور که قطعا می‌دانید، حیات در کره زمین از اقیانوس‌های زمین آغاز شد. یک تیم تحقیقاتی دقیقا با توجه به همین موضوع، سعی کرد شرایط موجود در اقیانوس‌های کره زمین را با شرایط احتمالی در اقیانوس های فرازمینی مقایسه کند. جالب است بدانید که این تیم تحقیقاتی به این نتیجه رسید که نه تنها اقیانوس‌های زمین، ایده‌آل‌ترین مکان برای شکل‌گیری حیات نبودند و نیستند، بلکه به احتمال بسیار زیاد، اقیانوس های فرازمینی بسیاری در سرتاسر کیهان وجود دارند که نسبت به اقیانوس‌های زمین، شرایطی به مراتب ایده‌آل‌تر برای شکل‌گیری حیات دارند!

ایده‌آل بودن شرایط زندگی در اقیانوس های فرازمینی!

به عقیده بسیاری از دانشمندان، علت شکل‌گیری حیات در سیاره زمین، وجود یک چرخه بنام خیزش آب (UpWelling) یا با نام علمی‌تر آن، جریانات فراچاهنده، در اقیانوس‌های زمین است. این چرخه زمانی آغاز می‌شود که باد، با سطح اقیانوس تماس برقرار می‌کند. این تماس، منجر به شکل‌گیری جریانی عظیم می‌شود که درنهایت، آب‌های غنی از مواد مغذی که در کف دریا وجود دارند را به سطح دریا می‌آورد. اینجا است که پلانکتون‌های فتوسنتزی (Photosynthetic Plankton) وارد کار می‌شوند! این پلانکتون‌ها، از مواد مغزی داخل آب‌ها تغذیه می‌کنند و بخاطر فتوسنتزی بودنشان، ترکیباتی ایجاد می‌کنند که درنهایت، تبدیل به غذای جاندارانی بزرگتر از خودشان می‌شود. آن جاندارهای بزرگتر از پلانکتون‌ها هم در نهایت، تبدیل به وعده‌های غذایی برای موجوداتی بزرگتر از خودشان می‌شوند. این چرخه انقدر ادامه پیدا می‌کند تا درنهایت یک زنجیره غذایی کامل خلق شود.

در اثر مرگ و تجزیه هرکدام از اعضای این زنجیره غذایی، مواد مغذی تازه‌ای بوجود می‌آید که در کف اقیانوس ته‌نشین می‌شوند. حال ممکن است همین مواد مغذی، دوباره طی یک جریان فراچاهنده دیگر، به سطح آب بیایند، موجب تغذیه جانداران موجود در سطح اقیانوس بشوند و دوباره همه چیز را از اول شروع کنند. بسیاری از دانشمندان معتقدند که همین چرخه اقیانوسی، موجب شکل‌گیری تمام جانداران سیاره زمین شده است؛ چه آن‌هایی که هنوز هم زنده‌اند و چه آن‌هایی که میلیون‌ها سال است منقرض شده‌اند.

به عقیده خانم استفانی اولسِن (Stephanie Olson) که یک زمین‌شناس از دانشگاه شیکاگو است، اگر در اقیانوس های فرازمینی چرخه خیزش آب یا همان جریان‌های فراچاهنده بیشتری نسبت به اقیانوس‌های زمینی وجود داشته باشد، آنگاه می‌توان گفت که شرایط شکل‌گیری حیات در این اقیانوس‌ها، به مراتب ایده‌آل‌تر از اقیانوس‌ها کره زمین است.

خانم اولسن و تیم تحقیقاتی او برای درک بهتر اینکه چگونه جریانان فراچاهنده کارآمدتر، می‌توانند منجر به ایجاد شرایطی ایده‌آل‌تر برای شکل‌گیری حیات شوند، از ناسا (NASA) کمک گرفتند. آن‌ها یکی از شبیه‌سازهای بسیار قدرتمند ناسا به نام ROCKE-3D را مورد استفاده قرار دادند تا مشخص کنند که اتمسفر و فاکتورهای ژئوفیزیکی (Geophysical) سیارات مختلف، چه تاثیری ممکن است بر چرخه‌های اقیانوسی و مخصوصا همین چرخه خیزش آب بگذارد. متنی که در ادامه مشاهده می‌کنید، ترجمه شده مطالبی است که در همین راستا، خود خانم اولسن در کنگره ژئوشیمی گولداِشمیت (Goldschmidt Geochemistry Congress) واقع در شهر بارسلونا از کشور اسپانیا، بیان کردند:

ما به این نتیجه رسیدیم که غلظت بیشتر اتمسفر یک سیاره، چرخه‌های کندتر و وجود قاره‌ها (در اینجا منظور از قاره، بیشتر مفهوم کلی آن، یعنی خشکی‌های عظیم موجود در اقیانوس‌ها است)، همه و همه باعث بیشتر رخ دادن جریانات فراچاهنده می‌شوند. به همین دلیل معتقدیم که کره زمین، احتمالا ایده‌آل‌ترین مکان برای شکل‌گیری حیات، نبوده و نیست! حیات در سیاراتی که جریانات فراچاهنده بیشتری دارند، به مراتب راحت‌تر از کره زمین شکل می‌گیرد و جانداران در این سیاره‌ها، زندگی بسیار ساده‌تری نسبت به جانداران کره زمین دارند!

ذکر این نکته هم بسیار ضروری است که خانم اولسن و تیم او، صرفا روی سیارات فرضی تحقیق کردند و هیچکدام از سیاراتی که تاکنون بشر موفق به کشف آن‌ها شده را به صورت اختصاصی مورد بررسی قرار ندادند. اما در هرصورت این کشف تیم تحقیقاتی دانشگاه شیکاگو می‌تواند به برنامه‌های ناسا برای یافتن حیات در کیهان، کمک شایانی کند.

اگر ناسا بتواند علاوه‌بر بررسی میزان غلظت اتمسفر سیارات که همین حالا هم آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد، سرعت کامل شدن چرخه‌های موجود در این سیارات را هم بررسی کند، ممکن است بسیار زودتر از چیزی که انتظارش را داریم، حیات فرازمینی، یا بهتر بگوییم، حیات در اقیانوس های فرازمینی را کشف کند!