سوالاتی که بیماران «افسردگی عمده» باید از روان‌ شناس خود بپرسند

میگنا: هنگامی که صحبت از درمان می شود، سوالات بسیاری در ذهن بیمار به وجود می آید و چون درک جامعی از بیماری خود ندارد، نمی تواند سوالات خود را به درستی از رواندرمانگر خود بپرسد. یکی بهترین روش ها برای درمان بیماری های روانشناختی، تعامل بین بیمار و رواندرمانگر است که روند بهبود را سرعت می بخشد. برای شروع این روند می توان سوالاتی اساسی از رواندرمانگر خود پرسید که بسیار کمک کننده هستند. سوالاتی به قرار زیر:

۱. چرا احساس افسردگی می کنم؟
علت های ایجادکننده اختلال های خلقی به طور کامل شناخته شده نیستند و یک عامل به تنهایی نمی تواند اختلال های خلقی در فرد ایجاد کند. به همین دلیل مجموعه ای از عوامل مختلف را با هم به عنوان فاکتور های بروز این بیماری ها در نظر می گیرند. در این میان عده ای عوامل عصبی زیستی مانند تنطیم کننده های عصبی، هورمون ها، ژنتیک و… را در نظر می گیرند و عده‌ای از روانشناس نقش عوامل محیطی (روانی اجتماعی) را پر رنگ تر می بینند. در میان این عوامل، به نظر می رسد قوی ترین فاکتور برای رشد این اختلال ها نبود تعادل شیمیایی در مغز است. بنابراین قدم اول در درمان افسردگی این است که شما و رواندرمانگر ارزیابی جامعی از عوامل ایجادکننده داشته باشید. یعنی عوامل مختلفی که باعث وضعیت افسردگی شما شده اند مانند عوامل عصبی زیستی یا عواملی دیگر مانند تفکرات شما، اعتقادات، روابط بین فردی و دیگر عوامل بررسی شوند و به بخشی از روند درمان شما تبدیل بشوند.


۲. روان درمانی من به چه صورت خواهد بود؟
این سوال بسیار سوال مهمی است زیرا روش های مختلفی برای رواندرمانی وجود دارد که برای هر شخص متفاوت است. روش هایی مانند.
۱.درمان شناختی – رفتاری
(Cognitive- behavioral therapy)
۲.درمان پذیرش و تعهد
(Acceptance and commitment)
۳.درمان شناختی بر اساس ذهن آگاهی
(Mindfulness Based cognitive)
و غیره. با درمانگر خود در مورد رویکرد مورد استفاده برای درمان خود صحبت کنید. روند تعاملی محکم بین بیمار و درمانگر به نتیجه ی درمان بسیار کمک می کند.


۳. آیا روش روان درمانگر با دیگر درمان های من تداخل ایجاد نمی کند؟
اگر از قبل داروی ضدافسردگی مصرف می کنید یا در حال مصرف دارویی دیگری هستید که پزشک شما تجویز کرده است. باید رواندرمانگر شما از آن مطلع باشد و یا در مورد درمان با پزشک معالج شما تماس برقرار کند تا مشکلی در روند درمان به وجود نیاید.

۴. آیا افسردگی من ارثی است؟
شواهد قوی وجود دارد که افسردگی می تواند ژنتیکی باشد. روانپزشکان و روان شناسان غالبا از سوابق خانوادگی برای بررسی این مشکل کمک می‌گیرند.


۵. به خانواده و اطرافیان خود در مورد بیماری ام چه بگوییم؟
افسردگی از طرق مختلف می تواند اطرافیان ما را تحت تاثیر قرار دهد. اگر تغییر مهمی در روحیه شما ایجاد شده باشد، ممکن است نسبت به دیگران و رفتار آنها تحریک پذیر شوید. همچنین ممکن است شیوه زندگی روزانه شما دچار تغییر شود. شاید شما دیگر از وقت گذراندن در کنار خانواده خود لذت نبرید. اگر این گونه باشد، بهتر است به خانواده در مورد شرایط خود توصیح دهید و از آنها کمک بخواهید.

اگر در محیط کار دچار مشکل شدید یا حتی توانایی کارکردن شما کاهش پیدا کرده، بهتر است با کارفرمای خود گفتگو کنید و یا در صورت نیاز مرخصی بگیرید. اطرافیان در روند درمان می توانند بسیار کمک کننده باشند، در بعضی موارد رابطه زناشویی افراد افسرده دچار مشکل می شود که ممکن درمانگر شما زوج درمانی را نیز پیشنهاد کند. پرسش این سوال از درمانگر بسیار کمک کننده خواهد بود در روابط بیمار با اطرافیانش.


۶. در مواقع ضروری چه کاری باید انجام دهم؟
کسانی که افسرده اند، معمولا از خود، دیگران یا شرایط موجود برداشتی منفی دارند. در این شرایط فرد احساس می کند که شرایط از آنچه هست بهتر نخواهد شد و کسی نیز نمی تواند به وی کمک کند و ممکن تصمیم به خودکشی بگیرد. روان‌درمان گران می توانند با توجه به خصوصیات شخصیت بیمار روش هایی را برای جلوگیری از خودکشی به بیمار بگویند تا در مواقع ضروری از این روش استفاده کنند مانند جایگزینی افکار مثبت به جای افکار منفی، نوشتن لیست کسانی که با خودکشی کردن به زندگی آنها آسیب می‌زنید و دیگر روش هایی که روان‌درمان گران به بیماران توصیه می کنند.


۷. چه کار های دیگری برای کمک به درمانم می توانم انجام بدهم؟
روان درمانی پایه ای است برای شروع تغییر و بازگشت فرد افسرده به سمت سلامتی. اما باید در نظر داشت روند اصلی درمان در خارج از اتاق روان‌درمانگر و در زندگی واقعی فرد بیمار رخ می دهد و شامل تغییراتی است که شخص بیمار در رویه زندگی خود ایجاد می‌کند. تحقیقات نشان می دهد برای موفقیت در درمان بسیار مهم است که فرد بیمار عادات غذایی سالم، الگوی خواب و سایر رفتار ها مانند ورزش، مطالعه و اجتناب از مصرف الکل… را در برنامه درمانی خود جای دهد.


۸.چرا احساس بهتری پیدا نکرده ام؟
اگر احساس می‌کنید روان‌درمانی برای شما کارایی نداشته، باید این قضیه را به روان‌درمانگر خود بگویید زیرا باعث ناامیدی و قطع درمان می شود. بسیار مهم است که تغییرات خود را از جلسات اول روان‌درمانی ارزیابی کنید. یک روان‌درمانگر خوب به طور منظم پیشرفت درمانی بیمار را ارزیابی می کند.
پرسش از روان‌درمانگر بسیار به درمان کمک خواهد کرد ولی مهم ترین نکته در جلسات روان‌درمانی این است که فضایی باز، راحت و مشارکتی بین روان‌درمانگر و بیمار وجود داشته باشد.


**مرجان آقاصادقی
*کارشناس ارشد روانشناسی