زایمان بدون درد، کمر سزارین را شکست

درد از همان ابتدای خلقت با بشر بوده است و انسان ها همیشه سعی داشته‌اند به طرق گوناگون با آن مبارزه کنند. یکی از شدیدترین این دردها درد زایمان است این روزها با زیاد شدن سزارین به رغم همه عوارضی که به دنبال دارد اغلب خانمها تنها برای رهایی از درد زایمان این روش را به صورت انتخابی جایگزین زایمان طبیعی می کنند. اما انتخاب سومی نیز وجود دارد زایمان طبیعی آن هم بدون درد.

در اغلب کشورهای پیشرفته امریکایی و اروپایی بیش از ۳ دهه است که به دلیل خطر بی هوشی جراحی و عوارض عمل سزارین روش زایمان بدون درد متداول شده است.

در واقع پزشکان و متخصصان معتقدند با تکنیک های جدید و بدون عوارضی که برای انجام زایمان بدون درد در اختیار است دیگر هیچ خانم بارداری نباید هنگام زایمان درد شدید آن را متحمل شود این روش همچنین از افزایش تعداد سزارین هایی که به دلیل ترس از درد زایمان انجام می شوند به تعداد چشمگیری کاسته است.

در کشور ما نیز در سالهای اخیر این روش در برخی از مراکز به عنوان یکی از شیوه های نوین زایمان به کار می رود به گفته دکتر مریم مکانیک متخصص زنان و زایمان و مدیر گروه بخش زنان بیمارستان شهید فیاض بخش به دلیل افزایش میزان سزارین های غیر ضروری و انتخابی و عوارض ناشی از آن وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی با صدور بخشنامه ای انجام روش زایمان بدون درد را در کلیه مراکز درمانی و زایشگاه های دولتی و دانشگاهی ترویج کرده است.

به عبارت دیگر استفاده از این شیوه زایمان یکی از روشهایی است که در آینده ای نه چندان دور در کشور ما نیز جایگزین مناسبی باری پیشگیری از عوارض ناشی از سزارین ها و دردهای زایمان طبیعی خواهد بود. با شناخت کامل این روش به طور قطع انتخاب اول زنان برای زایمان به شمار می رود.

نگرانی که نباید وجود داشته باشد

نگرش اغلب افراد نسبت به زایمان بدون درد یک نگرش توام با ترس و دلهره یابه تصور برخی ترس از فلج شدن به دلیل تزریق در مایع نخاعی است. دکتر مکانیک در این زمینه می گوید در چارچوب بی هوشی میزان دارویی که در زایمان بی درد استفاده می کنیم بسیار کمتر از میزان دارویی است که برای سزارین به کار می رود و احتمال ایجاد عوارض وابسته به بی هوشی در سزارین خیلی بیشتر از زایمان بدون درد است.

او تصریح می کند که اگر این روش کاملا کنترل شده باشد و توسط افراد با تجربه انجام شود هیچ خطری برای بیمار نخواهد داشت ضمن آن که برای جنین نیز کاملا بی خطر است.

دکتر سیاورش سلیمانپور متخصص بیهوشی نیز انجام این روش را به دلیل کاستن از عوارض روی مادر و نوزاد و همچنین هزینه های کمتر آن به بانوان باردار توصیه می کند این در حالی است که بیماران به دلیل ناآشنا بودن با این روش ظریف و بدون خظر هنوز از انجام آن وحشت دارند.

انتخاب با شماست

به طور کلی سزارین که در واقع درمانی برای زایمان های مشکل و خطرآفرین محسوب می شود امروزه به علل مختلف در جوامع گوناگون و بویژه در شهرها رواج زیادی یافته است. دوره درد و ناتوانی طولانی مدت مادران عوارض داروهای بیهوشی در نوزادان این مادران و نیز امکان پارگی در رحم در زایمان های بعدی از معایب سزارین به شمار می آیند.

از سوی دیگر پزشکان معتقدند سزارین تنها در موارد عدم امکان انجام زایمان طبیعی یا مواردی که سلامت و زندگی مادر، جنین یا هر دوی آنها در خطر است به عنوان روش زایمان نجات بخش است.

سزارین عوارضی دارد که زایمان طبیعی ندارد. از آن جمله عفونت لگنی پس از سزارین تقریبا ۳۰ برابر بیش از زایمان طبیعی است و شخصی که یک بار سزارین شده باشد به احتمال زیاد دیگر قادر به زایمان طبیعی نخواهد بود و باید عمل جراحی مجددی را متحمل شود به همه اینها باید هزینه های سنگین سزارین را نیز اضافه کرد.

متخصصان زنان و زایمان معتقدند خطر زایمان سزارین بسیار بیش از زایمان طبیعی است و از این رو سزارین نباید اولین انتخاب باشد مگر به تشخیص پزشک متخصص هم اکنون درکشورهای پیشرفته نیز روز به روز از میزان سزارین ها کاسته و روش زایمان طبیعی با شیوه زایمان بدون درد جایگزین آن شده است.

روش های متداول

روشهای متفاوتی چون روشهای غیر دارویی و دارویی برای کاهش درد زایمان در یک زایمان طبیعی به کار می روند.

متداول ترین روش غیر دارویی یا روش لاماز عبارت است از آماده سازی روانی بیمار حداقل از ۶ هفته قبل از زایمان در این روش با آموزش صحیح نحوه تنفس و تمرکز زیاد احساس درد کاهش می یابد ویا مهار می شود.

اساس آن بر این واقعیت است که اضطراب و نا آشنایی با مراحل زایمان درد را تشدید می کند و از این رو حمایت روانی از بیمار درد را کاهش خواهد داد روشهای دارویی نیز شامل استفاده از داروهای هوشبری تزریقی گازهای هوشبری و بی حسی اپیدورال است که در بی حسی اپیدورال بی حسی تقریبا کامل ایجاد می شود و روی جنین نیز اثر نا مطلوبی نخواهد داشت که البته انجام این روش نیاز به تجربه و مهارت دارد.

شیوه زایمان بدون درد

در این روش متخصصان بیهوشی در مرحله پایین آوردن و خروج جنین از رحم و در آغاز مرحله فعال زایمان شروع به انجام مراحل بی دردی بیمار می کنند که این بی دردی می تواند به روشهای مختلف روان درمانی و هیپنوتیزم با روشهای غیر تهاجمی مثل استفاده از ترکیب گازهای بیهوشی با میزان کم یا تزریق داروهای مسکن انجام شود که بسته به شرایط مرکز درمانی و نیز تجربه و علاقه افرادی که این کار را انجام می دهند و یا انتخاب بیمار روشهای مختلفی برای ایجاد بی دردی انتخاب می شود. دکتر مکانیک می افزاید: زایمان بدون درد کاملا علمی و یک کار تیمی است که باید مدتها از زایمان در این ارتباط با بیمار کار شده باشد تا بیمار از لحاظ انجام زایمان آمادگی کامل را داشته باشد از این رو در این تیم پزشکی متخصصان زنان و زایمان متخصصان بیهوشی و نیز روان پزشکان باید حضور داشته باشند.

زایمان بدون درد هم فواید و مضراتی دارد.

فواید زایمان بدون درد

۱ - بی دردی در تمام دوره زایمان می تواند ایجاد شود.

۲ - متخصص بیهوشی می تواند با مقدار نوع و قدرت دارو اثرات بی دردی را کنترل کند.

۳ - مادر در طول زایمان کاملا بیدار و هوشیار است و در حین انقباضات رحم و گشاد شدن دهانه رحم استراحت می کند و می تواند هنگام خروج نوزاد انرژی کافی ذخیره کند.

۴ - اگر نیاز به سزارین باشد براحتی از طریق کانترداروی بیشتری تزریق می شود و مار برای سزارین آماده می شود بدون آن که نیازی به بیهوشی باشد.

مضرات زایمان بدون درد

۱ - اپیدورال می تواند دفعات و شدت انقباضات رحم را کاهش دهد که در این مواقع با مصرف داروی اکسی توسین انقباضات را می توان تقویت کرد بعضی موارد چون بی دردی آسایش و راحتی ایجاد می کند زایمان ممکن است حقیقتا سریع شود.

۲ - کاهش حس مادر ممکن است خروج جنین را سخت تر کند در این مواردکمتر کردن مقدار دارو در مرحله نهایی زایمان مادر می تواند برای خروج جنین بهتر همکاری کند.

۳ - در بعضی موارد ممکن است کاهش درد به صورت ناهماهنگ باشد. ( در یک سمت بدن کمتر و در سمت دیگر بدن بیشتر باشد)

۴ - لرز هم شایع است هر چند در زایمان طبیعی بدون استفاده از روشهای بی حسی و بیهوشی نیز به طور شایع وجود دارد.

۵ - در موارد نادر مصرف برخی داروها ممکن است روی عضلات قفسه سینه اثر بگذارند و تنفس سخت تر شود که اکسیژن به مادر داده می شود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
علت درد زایمان چیست ؟ آیا روشی برای کاهش درد زایمان طبیعی وجود دارد ؟ آیا درد زایمان در همه افراد به یک میزان می باشد ؟ با ما در ادامه همراه باشید تا به طور مفصل به این موضوع بپردازیم.

درد زایمان چگونه است؟
در زایمان دو اصطلاح درد و رنج داریم . این دو با هم تفاوت دارد . درد باعث احساس رنجش فرد می شود . دردی که در نتیجه انقباضات رحم ایجاد می شود باعث احساس رنجش فرد می شود.
در صورتی که نتوانید درد را کاهش دهید می توانید با اقداماتی از احساس رنجش خود بکاهید.

علت درد زایمان چیست؟
در واقع درد با شروع لیبر که با انقباضات رحم همراه می باشد ، درد شروع می شود . در اواخر لیبر که نزدیک به زایمان است و نیاز به خروج جنین است درد به حداکثر خود می رسد.
در واقع درد به دلیل انقباضات شروع می شود و در اواخر به دلیل کششی که جنین روی واژن یا روی دهانه رحم ایجاد می کند احساس می شود.

آیا همه افراد به یک میزان درد زایمان دارند؟
درد زایمان در هر فردی متفاوت است . حتی در یک فرد در هر بارداری متفاوت است . اما شایع ترین علتهای آن به شرح ذیل می باشد :
یکی از علتهای درد زایمان می تواند به علت اندازه جنین باشد.
وضعیت قرار گرفتن جنین در رحم
روش های کاهش درد زایمان
درصورتی که قصد زایمان طبیعی دارید بهتر است با پزشک متخصصی که تحت نظر او هستید صحبت کنید.
اینکه چه روشی برای شما مناسب تر است را باپزشکتان درمیان بگذارید. به طور کلی دو روش برای کاهش درد زایمان وجود دارد:

روش های خانگی
روش هایی که خودتان می توانید انجام دهید تا درد کمتری در زایمان تجربه کنید شامل موارد ذیل است :
نزدیک زمان زایمان راه بروید اتاق شما باید فضایی داشته باشد تا بتوانید به راحتی راه بروید.
در هنگام زایمان وضعیت خود را تغییر دهید تا درد کمتری داشته باشید . وضعیت دراز کشیدن ثابت نباشید و وضعیت خود را تغییر دهید.
به همین دلیل فضایی را برای زایمان انتخاب کنید که این فضا را برای شما فراهم کند.
سعی کنید نفس های خوبی بکشید . نفس های عمیق می تواند درد زایمان را کاهش دهد.
شخصی را همراه خود داشته باشید تا به شما دلگرمی بدهد و قسمت پایینی کمر شما را ماساژ بدهد.
کیسه آب یخ و گرم برای کاهش درد مفید می باشد.
با پزشک خود صحبت کنید و توصیه های او را به دقت انجام دهید.
به موسیقی آرامبخش گوش دهید.
در استخر یا وان گرم که آب تا شکم شما بیاید، قرار بگیرید که البته این وان مشخصاتی دارد که حتما درباره آن از پزشک خود راهنمایی بگیرید.

روش دارویی
روشی که زایمان طبیعی از طریق دارو انجام می شود . چند دارو برای کاهش درد در حین زایمان وجود دارد که به چند صورت می باشد:
اسپاینال
اپیدورال
داروهای مخدر
زایمان طبیعی بدون درد با اپیدورال
اپیدورال ماده بی حسی است که ناحیه تحتانی کمر را بی حس می کند در نتیجه زایمان بدون درد خواهید داشت .
بعد از تزریق این ماده بی حسی شما باید در تخت بمانید و قادر به راه رفتن و تغییر وضعیت خوابیدن نیستید . نگران نباشید بعد از زایمان مشکل برطرف می شود.

آیا زایمان بدون درد عوارض دارد؟
در این حالت ممکن است فشار خون شما کاهش پیدا کند و ممکن است بعد از چندین ساعت دچار تب بشوید . که پزشک برای از بین بردن آن داروی آنتی بیوتیک تجویز می کند.
ممکن است دچار سردرد شوید که طبیعی است و بعد از چند ساعت برطرف می شود.
برخی از خانم ها از درد کمر بعد از تزریق اپیدورال و اسپاینال شکایت می کنند که ممکن است تا چند روز ادامه داشته باشد . این درد بعد از چند روز برطرف می شود و جای نگرانی نیست.
برخی از داروهایی که حالت مخدر دارند می تواند باعث حالت تهوع شود که طبیعی است.
در برخی موارد این داروها باعث خواب آلودگی نوزاد شما بعد از زایمان می شود.
این داروها در برخی موارد باعث طولانی تر شدن پروسه زایمان می شود . همچنین باعث شود مادر به سختی نفس بکشد.
احتمال عفونت در محل تزریق که با داروهای آنتی بیوتیک برطرف می شود.

زایمان بدون درد با هیپنوتیزم
مطالعات انجام شده در زمینه هیپنوتراپی زایمانی، تفاوت‌هایی را در زمینه ارزیابی اثر ضد درد هیپنوتیزم در طول زایمان همچنین اختلاف در روش‌های هیپنوتیزم و شدت مداخله نشان داد...
استفاده از روش‌های کنترل ذهن در زایمان تاریخچه طولانی دارد. اشکال مختلف القا متمرکزکننده در جوامع مصری و چینی استفاده می‌شد و هسته اصلی مولفه‌های هیپنوتیزم اغلب شامل تمرکز، توجه و جذب و پاسخ‌دهی به القا توصیف شده است.
در متن زایمان، القائات ممکن است روی افزایش احساس ایمنی، ریلکسیشن و آسودگی و همینطور افزایش احساس بی‌دردی مانند بی‌حس شدن متمرکز باشد.

دو روش عمده جهت مداخلات هیپنوتیزمی وجود دارد. هیپنوتراپی با استفاده از یک هیپنوتراپ و خودهیپنوتیزمی که هیپنوتراپ به مادر می‌آموزد چگونه خلسه هیپنوتیزمی را به‌صورت طبیعی بو‌جود آورده و کنترل بیشتری بر درد زایمانی داشته باشد...
با استفاده از خودهیپنوتیزمی، زنان و همراهانشان با احساس آرامش و تمرکز می‌توانند به‌صورت موثری وارد تجربه زایمان شوند. مرور تحقیقات متعدد بیانگر این است که هیپنوتیزم موجب کاهش اضطراب و درد در حین زایمان می‌شود.