روایتی واقعی از «چند می‌گیری گریه کنی؟»

چند سال پیش بود که فیلمی با عنوان «چند می‌گیری گریه کنی؟» در سینما به نمایش گذاشته شد که در آن به تجمل‌گرایی در مراسم ترحیم و افرادی که از این راه پول درمی‌آورند، پرداخته شده بود.

روزنامه آفتاب یزد نوشت: «شاید نویسنده این فیلم هیچ وقت تصور نمی‌کرد که امروز و بعد از گذشت چند سال از زمانی که فیلمش روی پرده سینما به نمایش گذاشته شد، جامعه تا این حد به مضمون این فیلم نزدیک شود؛ اشرافی شدن و تجمل‌گرایی بخشی از جامعه، این روز‌ها سبب شده تا مراسم‌ها از شکل سنتی خودشان خارج شده و شیوه نوینی را در پیش بگیرند. در این بین مراسم ترحیم هم از قافله جا نمانده و به شکل‌های نوین و پرزرق و برق در برخی مساجد و مجالس بر گزار می‌شود.

حلوابار، گل‌آرایی سنگ قبر، شمع‌آرایی مسجد، میز یادبود، اجرای موسیقی و پخش کلیپ یادبود در مراسم‌های ترحیم از جمله تجملاتی هستند که به مراسم ترحیم اضافه شده‌اند. این نوع مراسم اشرافی اگرچه با هزینه‌های زیادی همراه است، اما موضوع حائز اهمیت این است که یادآوری می‌کنند مراسم ترحیم سنتی با همه آئین‌ها و فرهنگ‌های خودش رو به زوال است و نیازمند الگویی نوین در همان چارچوب است که در خلاء این الگو، جوانان نسل جدید به سمت فرهنگ‌های غربی می‌روند تا بتوانند امروزی‌تر مراسم سوگواری خودشان را برگزار کنند.

تجملات در مراسم ترحیم

اگر مسیرتان به یکی از مراسم‌های ترحیم بالای شهر بخورد، تغییر شکل در نحوه برگزاری مراسم ترحیم و لوکس و اشرافی شدن آن را خواهید دید. بدون شک با یک میز یادبود رو به رو خواهید شد که با گل‌ها و شمع‌های زیاد به زیبایی تزئین شده است روی آن هم انواع و اقسام عکس‌های شخص مرحوم خودنمایی می‌کند. گوشه دیگری از خانه با بار حلوا رو به رو می‌شوید. میزی که انواع و اقسام حلوا‌ها در طعم‌ها و مزه‌های مختلف، خرما و شیرینی‌های مناسب مراسم ترحیم و چای و آبمیوه روی آن خودنمایی می‌کند.

صدای موسیقی جانگدازی هم از گوشه دیگر سالن به گوش می‌رسد و خواننده‌ای در حال خواندن موسیقی پر سوز و گدازی در سوگ عزیز از دست رفته است. بعد از گذشت مدتی هم کلیپی از عزیز از دست رفته پخش می‌شود که به آن کلیپ یاد بود می‌گویند و نشان دهنده عکس‌ها و فیلم‌هایی از لحظات خوش زندگی مرحوم است. تزئین سنگ قبر و گل‌آرایی آن هم جزو همین برنامه‌های لاکچری است که به مراسمات ترحیم اضافه شده، اما در این بین موضوع دیگری هم مد شده است که البته جای امیدواری دارد و آن هم پرداخت هزینه تاج‌های گل به خیریه‌ها و ارسال بنر یا تاج گل مصنوعی به جای آن است که قابلیت چند بار استفاده دارد.

ترویج مراسم لاکچری ترحیم در فضای مجازی

کافی است برای ارائه خدمات در مراسم ترحیم کمی در فضای مجازی جستجو کنید آن وقت است که با سایت‌هایی مواجه می‌شوید که کارشان ارائه خدمات لاکچری در مراسم ترحیم است. در یکی از این سایت‌ها نوشته شده «خدمات مختلفی در حوزه مجالس ختم مورد نیاز است که ما در سایت... گردآوری کرده‌ایم تا شما به راحتی بتوانید به این خدمات دسترسی داشته باشید. مانند: نیروی خدماتی، ظروف کرایه، کرایه صندلی، اجاره حجله، سفارش اعلامیه ترحیم، تهیه غذا، سنگ مزار، سفارش اعلامیه، کارت تشکر، پک میوه، مداح با نی و دف، حلوا خرما، گل‌آرایی، رزرو مسجد، کرایه اتوبوس و اجاره اتوبوس، رزرو تالار نزدیک بهشت زهرا، مداح و واعظ، تاج گل، تالار پذیرایی، پذیرایی چای و نسکافه، کلیپ یادبود، گوسفند زنده، ادای دین متوفی، آمبولانس، چاپ کتب و ادعیه»

گروه موسیقی با ساز‌های عرفانی

در قسمتی از این سایت که در رابطه با اجرای موسیقی در مراسم ترحیم است آمده: «گروه موسیقی... با سابقه‌ای طولانی و توانایی بالا با گردآوری برترین نوازندگان و اساتید به نام موسیقی به خصوص ساز‌های عرفانی نی و دف، تار، سه‌تار، سنتور و خوانندگان موسیقی سنتی ایران زمین اجرای مراسم ترحیم و یادبود را عهده‌دار می‌شود.

با توجه به سلایق متعدد جهت اجرای مراسم ترحیم، گروه موسیقی ترحیم در جهت اجرای برنامه عرفانی گام برمی‌دارد؛ لذا با حفظ احترام به جایگاه رفیع پدیدآورندگان اثر‌های ماندگار و ترانه‌های ماندگار موسیقی اصیل ایرانی، نسبت به سلیقه شما در انتخاب چپدمان سازها، بهترین و ماندگارترین آثار فاخر موسیقی اصیل ایران زمین را در مراسم ترحیم و یادبود اجرا می‌نماییم.»

میز یادبود با جلوه‌ای خاص

در قسمت دیگری که مربوط به ارائه خدمات میز یادبود است آمده: «طراحی میز یادبود و ترحیم برای اجرای مراسم ترحیم جلوه خاصی به مراسم ترحیم می‌دهد. یاد خاطرات، زنده نگه داشتن خاطرات و پر کردن جای خالی عزیزان با گل‌های زیبا و قاب عکس خاطرات در میز یادبود جلوه‌ای از احترام عزیز از دست رفته را نمایش می‌دهد.

تیم فنی و هنری با سلیقه‌ای مثال زدنی و هنری زیبا اقدام به طراحی میز یادبود و ترحیم و تزئین میز ترحیم می‌نماید. در زیر نمونه‌ای از میز‌های یادبود و ترحیم در مراسم‌های مختلف را ملاحظه می‌فرمایید.» بعد هم عکس‌هایی از میز‌های یادبود به انتشار گذاشته که هر یک با چیدمانی خاص به نمایش گذاشته شده‌اند.

ورق زدن آلبوم خاطرات با کلیپ یادبود

تا پیش از این پخش کلیپ را تنها در جشن‌های عروسی شاهد بودیم، اما این روز‌ها ساخت و پخش کلیپ به مراسم ترحیم هم راه پیدا کرده است و شاهدیم که در برخی از مراسم‌های ترحیم کلیپی به نام کلیپ یادبود از شخص متوفی پخش می‌شود.

در سایت یاد شده در خصوص این کلیپ‌های یادبود نوشته شده: «ورق زدن آلبوم خاطرات برای لحظاتی آدم را به گذشته می‌برد، به روز‌هایی که چه خوب و چه بد، چه به شیرینی و چه به تلخی سپری شده‌اند و حالا نگاه انداختن به آن برای کسانی که قرابتی با آن دارند همچون نگاه کردن به صفحه سفید و نقره‌ای سینما است که به جای دیدن فیلم دیگران فیلم زندگی خود را نگاه می‌کند. از تلخی‌های زندگی هر فرد از دست دادن عزیزانی است که در طول زندگی از دست داده‌اند و یاد آن‌هایی که چهره در نقاب خاک کشیده‌اند. دیدن تصاویر عزیزانی که دیگر در بین ما نیستند می‌تواند یادآور خاطرات با هم بودن باشد. تیم فنی اقدام به ساخت مستند زندگینامه عزیزان از دست رفته و همین طور کلیپ یادبود می‌نماید. ساخت با بالاترین کیفیت زیر نظر کارگردانان حرفه‌ای ساخت مستند و همینطور تدوین گران حرفه‌ای عرصه فیلمسازی انجام می‌گیرد. پس از ساخت مستند و کلیپ ترحیم و یادبود می‌توانید جهت پخش در هنگام برگزاری مراسم یادبود و ترحیم استفاده نمایید و همینطور می‌توانید به عنوان یادگاری در اختیار بازماندگان و دوستان قرار گیرد.»

به غیر از این موارد برای بخش‌های دیگر مثل پذیرایی و گل آرایی و تزئین سنگ قبر هم توضیحاتی ارائه شده است، اما سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا این مراسم که پیش از این به صورت کاملا ساده برگزار می‌شد به این سمت و سو کشده شده و از طرف دیگر از آن جایی که تغییر در طی سال‌های متمادی ناگزیر است، چرا تغییرات به سمت تجمل گرایی پیش رفته و چرا الگو‌هایی در خصوص تغییرات نداریم و جامعه در طول این تغییرات به سمت تجمل‌گرایی و اشرافی پیش می‌رود؟»