پاسخ هاشمی رفسنجانی به اصرار خلخالی برای نخست وزیر شدن:من خودم قبولت ندارم

عبدالمجید معادیخواه، دبیرکل بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی، خاطره‌ای را درباره تمایل صادق خلخالی برای نخست‌وزیری و پاسخ اکبر هاشمی‌رفسنجانی به او روایت کرده است: «روزی که امام می‌خواست حکم نخست‌وزیری آقای بازرگان را بدهد، من و آقای‌ هاشمی در زیرزمین مدرسه علوی می‌رفتیم که چیزی به نام ناهار! بخوریم. آقای خلخالی مقابلمان سبز شد و به آقای‌ هاشمی گفت چرا حاضر نیستی من نخست‌وزیر شوم. ایشان هم با لبخندشان گفتند متخصصان حاضر نیستند با شما کار کنند. پس از چند لحظه چانه‌زنی آقای خلخالی گفت تو قبول کن، همه‌چیز حل می‌شود. آقای‌ هاشمی هم گفت من خودم قبولت ندارم».
حجت‌الاسلام دعایی، سفیر ایران در عراق در سال‌های اول انقلاب، درباره خلخالی گفته است: «در اول انقلاب بسیاری از افراد از وضعیت زندان‌ها و دادگاه‌ها ناراضی بودند و می‌گفتند چرا دادگاه‌ها قاطعیت ندارند و انقلابی عمل نمی‌کنند. برخی از آنها این مسئله را با آقای طالقانی در میان گذاشتند که ایشان برآشفتند و بسیار از آنها انتقاد کردند و گفتند چرا این‌طور حرف می‌زنید، چرا فلانی اعدام شد، یا فلان کس زندانی شده است؟ آنها به آیت‌الله طالقانی گفتند که این کارها به حکم حاکم شرع انجام شده است و آقای طالقانی پرسید کدام حاکم شرع؟ آنها گفتند آقای خلخالی. مرحوم طالقانی خندید و گفت من آقای خلخالی را می‌شناسم؛ ایشان عادل است ولی متعادل نیست».
شاید از همین رو بود که شهید بهشتی به گفته فرشاد مؤمنی یکی از نخستین اقداماتش برکناری خلخالی بود: «شهید بهشتی وقتی مسئولیت قوه قضائیه را بر عهده گرفت، یکی از اولین اقداماتش برکناری آقای خلخالی بود و همین باعث شد خلخالی در مجلس، موضع‌گیری‌های تندی علیه شهید بهشتی داشته باشد و شاید هم بتوان گفت به گونه‌ای انفعالی، در زمره فراکسیون مخالفان حزب جمهوری اسلامی طرفداران بنی‌صدر درآمد؛ بدون اینکه ضرورتا باوری به صلاحیت بنی‌صدر داشته باشند. ارزیابی ما در آن زمان این بود که مخالفت‌های خلخالی با شهید بهشتی، واکنشی بود نسبت به برخورد قاطع و بدون تعارف شهید بهشتی با تخلفاتی که در قوه قضائیه رخ داده بود».
با این حال مسیح مهاجری مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی اعتقاد دارد اقدامات خلخالی در آن زمان درست بود: «من دو نکته در مورد آقای خلخالی می‌گویم؛ نخست اینکه آقای خلخالی آن زمان لازم بود کارهایی انجام دهد و بعضی کارهایش خیلی درست و مفید بود. مثلا اعدام چند نفر از سران رژیم مثل ژنرال‌هایشان اگر نبود، بعدها گرفتار داستانی شبیه داستان عبدالفتاح السیسی در مصر می‌شدیم. می‌دانید که او جزء ژنرال‌های ارتش مصر بود که در زمان آقای مبارک هم مشغول بود و بعد خودش را در دولت اخوان‌المسلمین جا زد و وزیر دفاع دولت آقای محمد مرسی شد و بعد علیه محمد مرسی کودتا کرد و همان بساط قبل را سر کار آورد. اگر بعضی کارهای آقای خلخالی نبود، ما هم گرفتار مشابه این وضع می‌شدیم. پس از این بابت باید آقای خلخالی را تأیید کنیم که کارش درست است. من در کار قضاوت نبودم و ممکن است در جاهایی هم اشتباه کرده باشد که آن هم برای خودش بحث دیگری است. بنابراین مثل خیلی‌های دیگر که نمی‌توانیم چیزی را مطلق تأیید کنیم، اینجا هم همین‌طور است. انسان، انسان است و اشتباه هم دارد».

17302