آیا کنترل نکردن خشم چگونه مغز را کوچک می‌کند؟

میگنا: به گزارش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر علیرضا ظهیرالدین با اشاره به این‌که عصبانیت در تمامی موجوداتی که مغز دارند دیده می‌شود، اظهار کرد: خشم یکی از احساسات سالم و طبیعی و غرایض مشترک بین انسان و حیوان است و به‌خودی‌خود یک مشکل محسوب نمی‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه گفت: هر وقت موجودی احساس کند که تمامیت وجودی یا شخصیتی‌اش در حال خطر است، حس دفاعی که ممکن است توأم باخشم باشد فعال می‌شود.


تکرار رفتار خشونت‌آمیز بیماری است
وی افزود: زمانی که خشم به مرحله‌ای برسد که فرد کنترل رفتار خود را از دست بدهد، مستلزم ریشه‌یابی است تا علت خشم و مشکل را دریافته و درصدد رفع آن برآید.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بابیان این‌که تکرار رفتار خشونت‌آمیز و غیر قابل‌کنترل بیماری است، ادامه داد: خشونت مداوم، نیاز به درمان دارد، این درمان ممکن است دارویی باشد و یا مشکل فرد با مشاوره و روان‌درمانی مرتفع شود.
وی با اشاره به این‌که خشم نوعی رفتار واکنشی است، گفت: در حالت کلی خشم در دو بخش مختلف به‌عنوان عاملی آسیب‌زننده و عاملی درونی در فرد بروز پیدا می‌کند.

به گفته این روان‌پزشک: خشم مدیریت‌شده همواره می‌تواند امکان دفاع را برای فرد به وجود آورد، به‌طوری‌که انسان با تکیه‌بر این حس از مالکیت‌های خود حفظ و حراست کند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بابیان این موضوع که خشم کنترل‌نشده، علاوه بر آسیب رساندن به سایر افراد می‌تواند خود فرد را نیز دچار آسیب کند، خاطرنشان کرد: اگر مدیریت خشم آموزش داده نشود باعث تخریب سلول‌های مغز می‌شود و توانمندی فرد را کاهش می‌دهد، به شکلی که کاملاً مرکز حافظه ضعیف و در درازمدت مغز این افراد کوچک می‌شود.


فقر آهن، افت قند خون، گرسنگی و کم‌خوابی افراد را خشمگین می‌کند
وی کاهش مصرف برخی از پروتئین‌ها و ویتامین‌ها را مسئول رفتارهای عصبی و خشونت‌آمیز دانست و گفت: به‌طورکلی در مغز ما بیش از ۳۰ نوع ماده هورمونی ترشح می‌شود که مجموع این مواد که متشکل از روی، آهن، مس و هورمون‌های مختلف است عملکرد مغز را مدیریت می‌کنند. به‌طور مثال "آهن" یکی از مواد معدنی مؤثر در سلامت جسمی و روحی انسان است و کم‌خونی ناشی از فقر آهن، اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها از جمله مغز را مختل خواهد کرد و در نهایت ممکن است به بروز رفتارهای تکانشی و عصبی منجر شود.

رئیس مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه بابیان این‌که برای کاهش پرخاشگری در جامعه باید چگونگی کنترل خشم خود را یاد بگیریم، افزود: یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش خشم حین عصبانیت، پرداختن آموزش مهارت کنترل خشم به جامعه است.

ظهیرالدین با اشاره به این‌که مدیریت خشم زیربنای گسترده و عمیقی دارد؛ دور بودن از عامل خطر، حذف و یا کنترل آن را به‌تمامی افراد توصیه کرد.

این استاد دانشگاه با تأکید بر این‌که کنترل نکردن خشم و عصبانیت نتایج جبران‌ناپذیر برای فرد و جامعه در پی دارد، خاطرنشان کرد: اگر احساس خشم به هر دلیلی کنترل نشود، اثرات مخربی در مغز ایجاد خواهد کرد زیرا ماده‌ای که در مغز برای دفاع ترشح می‌شود معمولاً دوپامین و نورفین است و ترشح زیاد این ماده سمی می‌تواند خطرناک باشد و به مغز آسیب وارد کند.

وی همچنین ابتلاء به بیماری‌هایی نظیر افسردگی، مانیا یا سایر بیماری‌های روانی را عاملی برای بروز رفتارهای تهاجمی و پرخاشگری دانست.

رئیس مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه؛ گرسنگی، افت قند خون، کم‌خوابی، استرس‌های ناشی از اخبار منفی را از دیگر عوامل بروز رفتارهای پرخاشگرانه دانست و گفت: کمبود قند خون به‌مراتب می‌تواند خیلی زودتر فرد را عصبی کند یا مثلاً گرسنگی آستانه تحمل فرد را کاهش داده و موجبات بروز رفتارهای پرخاشگرانه را ممکن می‌سازد.


اثرات مخرب مواد رنگی در مغز کودکان
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه ارتباط تغذیه با خشم و پرخاشگری کودکان را مورد توجه قرار داد و بیان داشت: هرگز نباید از تأثیر تغذیه نامناسب و نادرست بر ایجاد یا تشدید خشم و پرخاشگری کودکان غافل شد، مواد غذایی رنگی مثل پاستیل، ژله و کاکائو می‌تواند مغز را تحریک و کودک را به عصبانیت و یا حتی اضطراب دچار کند.

وی ضمن بررسی علل خشونت و پرخاشگری در کودکان گفت: یکی از دلایل بسیار مهم پرخاشگری در کودکان یادگیری است، یعنی کودکانی که الگوهای رفتاری پرخاشگرانه داشته‌اند، همانند الگوهای خود رفتار می‌کنند و چنانچه پدر یا مادری خلق‌وخویی عصبانی و پرخاشگر داشته باشند، مسلماً فرزندشان نیز پرخاشگر خواهد شد.

رئیس مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه ادامه داد: تماشای فیلم‌های کارتونی که در تحمل کودکان نیست، محرومیت از روابط عاطفی پد رو مادر، در معرض صحنه‌های خشمگین بودن نیز می‌تواند باعث عصبی شدن کودکان شود.
وی به افرادی که احساس می‌کنند، از مدیریت و کنترل خشم خود ناتوان هستند توصیه کرد که حتماً در این رابطه به پزشک روان‌پزشک مراجعه کنند.

ظهیرالدین با بیان این‌که در زمان احساس خشم گزینه‌های مختلفی برای مقابله با آن وجود دارد، گفت: برای مدیریت خشم بهترین کار این است که ابتدا محل را ترک کنیم، تغییرات محیطی مثل کم کردن نور ایجاد کنیم یا این‌که فرد عصبانی تا حد ممکن موقعیت خود را تغییر دهد.

وی با اشاره به اینکه از مهم‌ترین مهارت‌های کنترل خشم می‌توان به بسط دادن گفت‌وگو در جامعه و آموزش اشاره کرد، گفت: گفت‌وگو نیازمند پذیرش تفاوت‌های یکدیگر، احترام و حفظ حریم و مرزهای انسانی در جامعه است.