نشست تاشکند؛ تلاش سران آسیای مرکزی برای تقویت همگرایی منطقه‌ای

به گزارش روز دوشنبه "ازبکستان‌دیلی"، ‌ شوکت میرضیایف رییس‌جمهوری ازبکستان، سورنبای ژینبکوف رییس جمهوری قرقیزستان، امامعلی رحمان رییس‌جمهوری تاجیکستان، قربان‌قلی بردی‌محمداف ریییس‌جمهوری ترکمنستان و نورسلطان نظربایف رئیس شورای امنیت و اولین رئیس جمهور قزاقستان و رئیس حزب حاکم این کشور در چهارچوب "دومین نشست مشورتی سران آسیای مرکزی" دراین نشست در تاشکند شرکت کردند.

آسیای مرکزی یا آسیای میانه بخش پهناوری از قاره آسیاست که هیچ مرزی با آب‌های آزاد جهان ندارد. ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، افغانستان و مغولستان از جمله کشورهای این حیطه جغرافیایی هستند.

مجمع سرمایه گذاری آسیای میانه

سران کشورهای آسیای مرکزی دراین نشست که روز جمعه گذشته برگزاری شد، توافق کردند که تماس‌ها و تبادلات فعال در سطح منطقه‌ای را حفظ کنند و بطور منظم طرح‌ها و ابتکارات مشترکی در زمینه علوم، آموزش، گردشگری، فرهنگ و ورزش اجرا کنند.

میرضیایف رییس‌جمهوری ازبکستان در این نشست با تاکید بر تعمیق روابط تجاری و اقتصادی و سرمایه‌گذاری بین کشورهای منطقه، ‌ پیشنهاد راه‌اندازی "مجمع سرمایه‌گذاری آسیای میانه" و "برپایی نشست سالانه روسای اتاق‌های بازرگانی و صنایع" این کشورها در شهر تاشکند را مطرح کرد.

میرضیایف همچنین این نشست را "نشان دهنده خواست قلبی کشورها و مردمان منطقه برای تقویت دوستی و حسن همجواری و اقدام مشترک برای حل مشکلات مشترک در منطقه" دانست.

رئیس جمهور ازبکستان از سران منطقه خواست که با اصول کلیدی تعامل از جمله در مورد تبادلات انسانی، سرمایه، کالا و خدمات و همچنین مبادلات فرهنگی – انسانی در منطقه موافقت کنند.

وی خاطرنشان کرد که شرایط متغیر جهانی و تشدید تهدیدات امنیتی موجب تاثیر منفی بر توسعه باثبات شده و لزوم تقویت بیش از پیش مشارکت‌ها بر اساس اعتماد متقابل و هماهنگی تلاش‌ها را پررنگ‌تر ساخته است.

رئیس جمهوری ازبکستان توجهات شرکت‌کنندگان را به مساله مهم توافق بر سر یک "دیدگاه مشترک برای همکاری چندجانبه در آسیای مرکزی" جلب کرد و طرح‌های دیگری را نیز مطرح کرد.

تقویت پیوندهای حمل‌ونقلی و فعال کردن ظرفیت بالقوه ترانزیت در منطقه، و همچنین توسعه همکاری‌ها در بخش انرژی از دیگر موضوعات مطرح شده در سخنرانی رئیس جمهور ازبکستان بود. تحقق ظرفیت‌های بخش گردشگری نیز مورد توجه قرار گرفت و رئیس جمهور ازبکستان لزوم ایجاد یک "برند یا نشان ویژه" گردشگری برای منطقه را مورد توجه قرار داد و پیشنهاد برگزاری یک کنفرانس بین‌المللی گردشگری با عنوان "مسافرت در آسیای مرکزی" را مطرح کرد.

مبادلات تجاری بین ازبکستان و کشورهای دیگر آسیای میانه در سالهای اخیر بیش از دو برابر شده و تعداد پروژه‌های مشترک نیز چهار برابر شده است. در همین ارتباط، ازبکستان در سال ۲۰۱۸ میزبان اولین مجمع اقتصادی آسیای مرکزی و همچنین اولین نشست کارگروه همکاری‌های منطقه‌ای در سطح نخست‌وزیران کشورهای منطقه بود.

رئیس جمهور ازبکستان گفت: توسعه همکاری‌های ما در منطقه یک فرایند بدون بازگشت است و بر اساس یک انتخاب محکم سیاسی استوار است و ریشه‌های عمیق تاریخی دارد و مغایر با منافع هیچ کشوری نیست.

وی افزود: در همین حال، ‌ ما در کنار تقویت همبستگی و وحدت، به ایجاد یک منطقه باثبات و پایدار هم کمک می‌کنیم که معنایش این است که آسیای مرکزی یک شریک بین‌المللی امیدوارکننده و قابل پیش‌بینی خواهد بود.

همایش سالانه نوروز

رئیس جمهور ازبکستان همچنین پیشنهاد ایجاد جایزه‌ای در آسیای مرکزی برای دستاوردهای مهم در زمینه‌های علمی و فرهنگی و هنری را مطرح کرد و تاکید کرد:‌ برگزاری سالانه همایش فرهنگی آسیای مرکزی در آستانه جشن نوروز حائز اهمیت است و موجب نزدیکی بیشتر مردم خواهد شد.

میرضیایف همچنین در راستای تضمین امنیت و ثبات منطقه‌ای به عنوان یکی از اولویت‌های مهم منطقه، از ایجاد سازکارهای لازم برای تعاملات عملیاتی نیروهای انتظامی برای برخورد با تهدیدها حمایت کرد.

رئیس جمهور ازبکستان از توسعه رویکردهای مشترک برای حل مشکلات مربوط به آب بر اساس منافع بلندمدت مشترک دفاع کرد و در بخش دیگری از اظهاراتش نیز بر اهمیت هماهنگی تلاشهای منطقه با هدف ارتقای صلح و احیای اقتصادی در افغانستان تاکید کرد.

وی گفت: افغانستان بخش مهمی از منطقه ما است و به علاوه کمک به این کشور برای پا گذاشتن استوار در مسیر صلح و توسعه متضمن منافع کشورها ما است. از نظر ما پایبندی به اصول کلیدی برای حل و فصل مسائل سیاسی ضروری است و در درجه اول کنار گذاشتن خشونت و برقراری آتش‌بس و آمادگی برای گفتگو و سازش در افغانستان ضروری است.

میرضیایف تاکید کرد ایجاد رویکردهای هماهنگ برای اجرای زیرساخت‌های مردمی و پروژه‌های اجتماعی در افغانستان و وارد کردن فعالانه این کشور در روابط تجاری و اقتصادی منطقه‌ای بسیار مهم است.

در نشست تاشکند بنا به پیشنهاد رئیس جمهور ترکمنستان، ‌سران کشورهای منطقه نورسلطان نظربایف اولین رئیس جمهوری قزاقستان را به عنوان رئیس افتخاری "نشست مشورتی سران آسیای مرکزی" انتخاب کردند.

در پایان اجلاس تاشکند سران کشورهای آسیای مرکزی یک بیانیه مشترک و همچنین ضوابط برگزاری "نشست‌های مشورتی" را تصویب کردند. نشست بعدی سران آسیای مرکزی در سال ۲۰۲۰ میلادی در قرقیزستان برگزار خواهد شد.

سران منطقه آسیای مرکزی در حاشیه نشست تاشکند در اقدامی نمادین به نشانه دوستی این کشورها در "دره میهمانان افتخاری" اقدام به کاشت درخت کردند. آنان همچنین بر سر مزار اسلام کریم‌اف رئیس جمهوری فقید ازبکستان حاضر شده و ادای احترام کردند.

به گزارش ایرنا، ‌ در مدت نزدیک به سه دهه از استقلال کشورهای آسیای مرکزی این منطقه همواره به عنوان آوردگاه رقابت و تضاد قدرت‌های بزرگ مطرح بوده است. اما در سالهای اخیر نسیم تغییر وزیدن گرفته و روند همکاری‌های منطقه‌ای و منطقه‌گرایی تقویت شده است. مناقشه‌های این کشورها در زمینه تعیین خطوط مرزی و استفاده از منابع آبی تا حد زیادی حل و فصل شده و در ماه مارس ۲۰۱۸ سران کشورها به دعوت رئیس جمهور ازبکستان در شهر نورسلطان قزاقستان (آستانه سابق) دیدار کردند. در ماه ژوئن همان سال نیز مجمع عمومی سازمان ملل متحد قطعنامه ارائه شده توسط کشورهای منطقه آسیای مرکزی برای حمایت از تقویت همکاری منطقه‌ای را تصویب کرد.

مسائلی از قبیل لزوم ارتباطات قاره‌ای بین اروپا و آسیا از مسیر آسیای میانه، تغییرات سیاسی سالهای اخیر در ازبکستان و قزاقستان و همچنین افزایش اهمیت افغانستان از دیدگاه کشورهای منطقه برای ارتباط این کشورها با جنوب آسیا، از عوامل تقویت همکاری‌های منطقه‌ای در سال‌های اخیر مطرح شده است.