فقدان دیدگاه اقتصادی نسبت به فضای مجازی از چالش‌های کسب و کار نو است

سی و چهارمین نشست از سلسله نشست‌های نقد و اندیشه با موضوع «کارآفرینی در فضای مجازی جهش‌ها و چالش‌ها» با حضور اکبر هاشمی سردبیر هفته نامه شنبه، رضا قربانی مشاور مدیر مسئول عصر تراکنش و مائده گیوه چین سردبیر کلیک جام‌جم برگزار شد.

کارآفرینان در ایران هر روز از گور بلند می شوند

به گزارش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، اکبر هاشمی سردبیر هفته نامه شنبه در این نشست با بیان اینکه تمایلی برای فهرست کردن چالش های کارآفرینان در ایران ندارم، گفت: فیلم از گور برخاسته مثال خوبی برای بیان چالش های کارآفرینی در ایران است. ما هر روز از گور بلند می شویم ولی امیدواریم که شرایط بهتر شود.

وی افزود: امروزه ۹ نفر اول ثروتمندان جهان در حوزه فناوری فعالیت دارند و حذف شدنی نیستند.

هاشمی با تاکید بر اینکه مسئولان ما درکی از پلت فرم ندارند، گفت: قوانین حوزه تجارت ما قدیمی است و بنابر این قوانین قدیمی اگر شما از شرکت دیجی کالا شکایت داشته باشید، شکایت کیفری است و مدیرعامل باید پاسخگو باشد و الان اکثر فروشندگان اینترنتی ایران به قید کفالت آزاد هستند.

وی افزود: تا زمانی که نگاه دولت به این کسب و کارها عوض نشود ما این مشکلات را داریم و با بسته شدن یک سایت خرید ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر بیکار می شوند.

این فعال رسانه ای با یادآوری اینکه بحث اینترنت را باید از دو زاویه نگاه کرد، گفت: یکی از کلماتی که در این سال ها وارد ادبیات سیاسی ما شده است، کلمه ما «می توانیم» است که باید در مقابل آن «نمی توانیم» را هم در نظر داشته باشیم (البته نه به معنای ضعف) بلکه واقعیت های موجود و دست و پاگیر نمی گذارد که بتوانیم.

وی با بیان اینکه بسیاری از کشورها قصد دارند موتور جستجویی مانند گوگل بسازند ولی نمی توانند، تصریح کرد: گوگل سال ها قبل با سرمایه گذاری وسیع شروع به کار کرده است و با این شرایط اصلا صرفه اقتصادی برای هیچ کشوری وجود ندارد که بخواهد موتور جستجویی مانند گوگل بسازد.

سردبیر هفته نامه شنبه با اشاره به اینکه مدیران دو کشور را به عنوان نمونه در جهان پیدا کرده اند که دارای ترافیک داخلی بالا هستند، گفت: همین دو کشور آنان را ترغیب می کند که شبکه ملی را به عنوان مطالبه حاکمیت مطرح کنند که بیشتر دغدغه امنیتی دارد نه دغدغه اقتصادی برای کشور.

سردبیر شنبه تاکید کرد ترامپ در یکی از کتاب های خود گفته «ایران باید برای مذاکره با امریکا التماس کند و این با فشار تحریم ها ایجاد می شود» بر این اساس تمام کسانی که در چارچوب تحریم های ترامپ قدم بر می دارند باید محاکمه شوند.

وی گفت: باید یک کمیته امنیتی تشکیل شود تا ببینیم قطع اینترنت چند میلیون دلار به اقتصاد کشور خسارت و آسیب وارد کرد؟ و آیا قطع اینترنت در این برهه کار درستی بود یا خیر؟ این تصمیم به تحریم های ترامپ کمک و امید جوانان این کشور را ناامید کرد.

این فعال رسانه ای با تاکید بر اینکه قطع اینترنت هم به اقتصاد سنتی و مدرن کشور خسارت وارد کرد، اظهار کرد: بسیاری از صادر کنندگان و وارد کنندگان سنتی کشور با قطع اینترنت خسارت مالی زیادی را تجربه کردند.

وی افزود: مردم در کشور برای اولین بار تجربه زیست در کشور کره شمالی را تجربه کردند و این برای اتفاقات بعدی کشور بسیار خطرناک خواهد بود و کسب و کارها و اقتصادیون را ترسانده است.

هاشمی سردبیر هفته نامه شنبه با اشاره اینکه تجربه شرکت در نمایشگاه های بزرگی مانند «وب سامیت» که در سال‌های اخیر به بزرگترین گردهمایی کارآفرینان در اروپا بدل شده را به کشور منتقل می کنم، گفت: سال گذشته بعد از برگشتن از وب سامیت سریع کافه سرمایه را راه اندازی کردم که از آنجا ایده گرفته بودم.

وی افزود: در وب سامیت برای ورود به سالن سرمایه شما باید ۹۰۰ یورو پرداخت می کردید تا بتوانید با سرمایه گذار VC ملاقات کنید و از آنجا بود که متوجه شدم شبکه سازی بدون پرداخت پول امکان پذیر نیست و همین مبالغ باعث می شود که ایده پرداز تشویق شود تا برای ایده های بهتر تلاش کند و کتاب های بیشتری بخواند و به عبارتی باید هزینه کرد تا پیشرفت کنیم.

وی با اشاره به اینکه آرزو دارم، «یلدای کارآفرینی» به بزرگ ترین رویداد در منطقه تبدیل شود، افزود: جشنواره وب و موبایل هم با شعار ایران فقط تهران نیست پیشرفت خوبی داشته و توانسته در هفت شهر بزرگ این جشنواره را راه اندازی کند که کار بزرگی است و باید بدانیم که کارآفرینی از کنار هم بودن ما آفرینان شکل می گیرد.

هاشمی در مورد این دیدگاه افزود: تفاوتی که نمایشگاه های جهان با ما دارند در این است که آنها با دنیا در ارتباط هستند و به دلیل همین تفاوت است که اکوسیستم فناوری در ایران زایش ندارد.

وی افزود: به طور مثال هیچ فروشگاه اینترنتی در سطح دیجی کالا در کشور نداریم که بتواند حرف جدیدی برای ارائه داشته باشد. از سوی دیگر به قبل هم نمی توان بازگشت تا چنین فروشگاهی را ایجاد کرد.

سردبیر هفته نامه شنبه در پاسخ به سوالی در مورد چالش های طرح نوآفرین وزارت ارتباطات گفت: اول اینکه مسله ای که من در مورد آن نگران هستم این است که استارت آپ ها نیاید از ابتدا تبدیل به شرکت شوند تا از دولت کمک مالی بگیرند.

هاشمی افزود: دوم اینکه من به شدت مخالف حضور دولت در توزیع پول هستم، زیرا هر جا دولت پول توزیع کرده رانت و فساد ایجاد شده است.

وی با بیان اینکه استارت آپ یک بیزینس مدل است، افزود: اگر پول به استارت آپ ها تزریق شود، بیزینس مدل را تغییر می دهد زیرا فکر و ایده برای خلق منابع در آمدی را از این کسب و کارها می گیرد.

هاشمی ادامه داد: وظیفه دولت در این حیطه فقط ایجاد زیرساخت است. امکانات، هاست و سرور در اختیار این شرکت ها قرار دهد و اجازه بدهد که این نهال ها خودشان رشد کنند زیرا پخش پول رانت به وجود می آورد.

این فعال رسانه ای همچنین با اشاره به اینکه سهم ما در اینترنت کم است، گفت: من امروز نگران تولید و صنعت کشور هستم که بر روی اینترنت حضور ندارند و این تهدیدی است که کشور را محدود می کند.

هاشمی با تاکید بر اینکه باید توجه دولت را به افزایش سهم کشور از اینترنت جلب کرد، ادامه داد: وقتی تحریم ها تمام شود و ارتباط کشور با جهان برقرار شود، دیگر برای افزایش سهم از اینترنت جهانی دیر شده و باید از الان به فکر باشیم.

وی با بیان اینکه برای رشد به سرمایه گذار خارجی نیاز داریم ولی در شرایط فعلی سرمایه گذار خارجی نمی تواند وارد کشور شود، افزود: سرمایه گذار سنتی به دلیل اینکه قانون تجارت نمی داند وارد سرمایه گذاری در حوزه کسب و کارهای نو نمی شود.

سردبیر هفته نامه شنبه ادامه داد: باید یکی از استارت آپ های موفق مانند دیجی کالا وارد بورس شود تا سرمایه گذار موفقیت این شرکت را ببیند و در کسب و کارهای نو سرمایه گذاری کند.

فضای سایبری، برای دولت مفهوم فضای اقتصادی را ندارد

رضا قربانی مشاور مدیر مسئول عصر تراکنش هم با بیان اینکه در تعریف بدیهی ترین کلمات دچار مشکل هستیم، گفت: کلمه فضای سایبر در فارسی به معنی وب و اینترنت است ولی ما از وب و اینترنت به عنوان فضای مجازی یاد می کنیم. در صورتی که فضای مجازی غیر واقعی وجود ندارد و هم آنچه در فضای سایبر اتفاق می افتد هم واقعی است و ما باید بجای استفاده از فضای مجازی بگوییم فضای سایبر.

وی با تاکید بر اینکه جهان پنچ نسل ارتباط را پشت سر گذاشته است، افزود: دولت این فضا را به هر چیزی قبول دارد به جز فضای اقتصادی و کسب درآمد و با دخالت های که در آن می کند کسب وکارهای نو همین الان هم رو به نابودی هستند.

قربانی مشاور مدیر مسئول عصر تراکنش با اشاره به اینکه ما یک خطای شناختی با شبکه ملی اطلاعات داریم، گفت: هر پدیده ای دو لایه دارد، اول لایه کاربرد است و لایه دوم غیرکاربردی است و در این بین امنیت اطلاعات هم بسیار مهم است.

وی افزود: اینکه ما تصور می کنیم باید اینترنت خودمان را بسازیم تصور غلطی است و اینکه اینترنت را ببندیم و خودمان ایجاد کنیم عجیب است. شبکه ای مانند گوگل در طی سال های زیاد توسعه پیدا کرده است و باید بدانیم که قرار نیست در همه حوزه ها وارد شویم و چرخ را دوباره اختراع کنیم.

قربانی با اشاره به اینکه در زمان قطع اینترنت صرافی ها کار نمی کردند و زنجیره تامین که از خارج کشور می آمد، دچار رکود شد، گفت: در بورس دو نوع ضرر داریم؛ ضرر پایین آمدن قیمت سهام و ضرر سود از دست رفته و سودی که در دوره قطع اینترنت از دست رفت که قابل تصور نیست.

مشاور مدیر مسئول عصر تراکنش با بیان اینکه نسل دوم اینترنت پیام رسان ها هستند، تصریح کرد: در دوره قطع اینترنت ارتباطات و پیام رسان ها که فضاهای جدید خلق کرده اند، نابود شد.

وی افزود: در کشور ما هیچ شرکتی بزرگ نمی شود چون از این پدیده می ترسیم. امروز جهان وارد نسل پنجم اینترنت شده است ولی بانک مرکزی ما در حوزه بیت کوین و بلاکچین فقط یک بیانیه می دهد و از آن فاصله می گیرد و از آن عقب است.

قربانی تصریح کرد: حواسمان باشد قطع اینترنت چراغ سبزی به جهان بود که می توانند اینترنت جهانی را به روی ما قطع کنند و نشان داد ما در این حوزه آسیب پذیریم که بحثی فراتر از اقتصاد است.

این فعال رسانه ای با بیان اینکه قانون تجارتی که در مجلس به تصویب رسیده است، هیچ ارتباطی به فضای امروز کشور ندارد و فناوری در آن دیده نشده است، گفت: اینترنت برای بسیاری از کسب و کارها جزیی از زنجیره تامین است و در نهایت با این قانون سودی را که کشور می تواند در این فضا ها بدست بیاورد نابود می کنیم.

وی با بیان اینکه موسسات سنتی از بسته شدن اینترنت سود می برند، گفت: در ۱۰ روز قطعی اینترنت کشور تنها وزیر ارتباطات اعتراض کرد و بقیه وزرا هیچ واکنشی نداشتند. در صورتی که همه کشور از اینترنت استفاده می کنند ولی حاضر نشدند اعتراض و برای آن هزینه ای پرداخت کنند و این خطرناک است که انتظار داشته باشیم کسب و کارهای جدید هزینه اعتراض به این قطعی اینترنت را بدهند.

رضا قربانی با بیان اینکه، واقعیت این است که در مدارس آموزش هایی که داده می شود برای بچه هایی که در جهان ۲۰ سال آینده زندگی خواهند کرد، اصلا مناسب نیست افزود: در واقع کودکان زندگی در جهان آینده را نه در مدرسه که باید در بیرون بیاموزند.

وی ادامه داد:این اتفاق در دوران قبل هم وجود داشته و نتیجه این است که امروز تعداد معدودی در حوزه ما وجود دارند و همیشه هم همین افراد در رویدادها و نمایشگاه ها سخنرانی می کنند. آنچه به عنوان باند بازی می گویید، بیشتر قحط الرجالی است.

قربانی با بیان اینکه فاصله ما با تجربه های جهانی بسیار زیاد است، گفت: بسیاری از رویدادهای جهانی در این حوزه سال ها است که برگزار می شود و در این سال ها بزرگ و شناخته شده است.

وی ادامه داد: ما در ایران فضای توزیع نداریم، در جشنواره و رویدادهای جهانی به شرکت کنندگان غذا داده می شود ولی نه از طرف برگزار کننده بلکه تهیه غذا به مشاغل این حوزه سپرده شده که فعالیت استارت آپی آن را راه اندازی کرده اند.

قربانی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه ما در مدیریت دو مفهوم مدیریتی داریم، افزود: یک بخش «مدیریت دیجیتال دارایی» است که بخش سنتی کسب و کارها به دنبال آن است و یک مفهوم «مدیریت دارایی دیجیتال» است که قانون ندارد مثل مدل های ذهنی که دارایی دیجیتال من است.

مشاور مدیر مسئول عصر تراکنش با اعتقاد به اینکه باید شرایط حضور افراد و شرکت های خارجی در کشور فراهم شود، گفت: چه ایرادی دارد که مدیران خارجی قوی در کشور حضور داشته باشند و از تجربیات آنها استفاده شود.

وی با اشاره به اینکه برخی شرکت های ایرانی برای اینکه در دنیا شناخته شوند، خود را با ملیت دیگری معرفی می کنند. افزود: ما در کشور تجربه موفق حضور شرکت ایرانسل که یک شرکت آفریقایی است را داریم و این تجربه موفق باز هم می تواند تکرار شود و دولت بیمه و مالیات خود را دریافت کند.

قربانی ادامه داد: بانک مرکزی ایران با پدیده ماینینگ و بیت کوین برخورد عجیبی داشت، به جای اینکه از فردی که درآمد خلق می کند، مالیات بیشتری بگیرد پول برق را افزایش داد.

این فعال رسانه ای با بیان اینکه بسیاری از افرادی که در فضای آنلاین و غیر آنلاین کشور کار می کنند همین دیدگاه ها را دارند، تصریح کرد: بحث رمز دوم پویا یکی از این تصمیمات است که مشکلات زیادی برای کسب و کارها ایجاد می کند و تصمیماتی از این دست نشان می دهد که در محافل تصمیم گیر کشور اعتقادی به ایجاد فضای توزیع وجود ندارد.

وی افزود: تا در کشور مدیریت دیجیتال دارایی را به مدیریت دارایی دیجیتال تبدیل نکنیم اوضاع کشور همین است، زیرا کسانی که از این فضای سنتی سود می برند، دشمنان این فضا هستند.

استارت آپ ها نگران قطعی دوباره اینترنت هستند

مائده گیوه چین سردبیر کلیک روزنامه جام جم هم با بیان این که پس از قطع اینترنت بچه های استارت آپی بسیار ناامید شدند، گفت: بیشتر فعالان فضای استارت آپی کشور نگران این هستند که پس از این قطعی دوباره تکرار شود.

وی با بیان این که با قوانین قدیمی حاکم بر کشور بسیاری از این کسب و کارها چون از اتحادیه صنف مورد نظر خود مجوز دریافت نکرده اند فیلتر می شوند، افزود: راهی که کسب و کارها باید طی کنند اینقدر سخت و پر از چالش است که من می توانم ادعا کنم که این کسب و کارها از گور هم نمی توانند بلند شوند.

گیوه چین با بیان اینکه این چالش ها نشان می دهد که قوانین ما هنوز نتوانسته زیر ساخت ها را برای کسب و کارهای نو فراهم کند، اظهارد: بدون یک بستر آنلاین مطمئن نمی توان کسب و کار موفقی در کشور داشت.

سردبیر کلیک افزود: در زمان قطع اینترنت برای جستجوی یک مطلب ساده دچار مشکل بودیم و موتورهای جستجوی داخلی نیز بدون منابع و به عبارتی فلج هستند و کاری را پیش نمی بردند.

وی با بیان اینکه خسارت قطعی اینترنت توسط بسیاری از شرکت ها اعلام شده است، یادآور شد: این خسارات باعث شده که بسیاری از استارآپ ها به مهاجرت فکر کنند.

گیوه چین در پاسخ به سوالی در مورد مهم ترین چالش، استارت آپ ها گفت: وقتی کسب و کار نویی شروع به کار می کند، پایه گذاران امیدوار هستند که کسب و کار خود را گسترش بدهند و اولین کار هم معرفی کسب و کار در فروشگاه های خارجی است که به دلیل تحریم های کشور در حوزه بانکی مبادلات بسیار سخت و حتی غیر ممکن شده است و این اولین چالش برای توسعه کسب و کار است.

سردبیر کلیک با تاکید بر اینکه بستر آنلاین برای استارت آپ بسیار مهم است، ادامه داد: بدلیل کم بودن سرمایه این کسب و کارها برای معرفی خود به شبکه های اجتماعی و به دیجیتال مارکتینگ روی می آورند تا محصول خود را معرفی کنند.

وی افزود: پس تولید و معرفی محصول برای دریافت بازخورد مشتریان باز هم شبکه های اجتماعی بیشترین کمک را به استارت آپ ها می کند.

گیوه چین با بیان اینکه در جدیدترین نظرسنجی از کسب و کارهای نو در آمریکا، ۸۶ درصد بازاریابی دیجیتال را بسیار مهم اعلام کرده اند، تصریح کرد: وقتی هزینه جذب مشتری با استفاده از شبکه های اجتماعی پایین می آید در مبحث پشتیبانی نیز شبکه های اجتماعی به شما کمک می کنند.

وی با یادآوری حضور خود در نمایشگاه استانبول گفت: اولین موردی که در این نمایشگاه به چشم می آید تمرکز روی محتوا و معرفی استارت آپ و محصول بود.

وی افزود: در این نمایشگاه ها استارت آپ ها به دنبال رسانه ها بودند تا خود را معرفی کنند، در صورتی که در ایران برعکس است. استارت آپ ها از رسانه ها می ترسند و تصور می کنند رسانه قصد دارد انگشت روی نقاط ضعف آنها بگذارد و به قولی زیرآب آنها را بزند، در صورتی که هدف ما در کلیک ایجاد انگیزه در جوانان و معرفی کسب و کار آنها بود.

گیوه چین تفاوت دیگر نمایشگاه ها و رویدادهای خارجی با نمونه های داخلی را ایجاد فضایی برای معرفی کسب و کارهای کوچکتر دانست و گفت: مشکلی که در ایران داریم باند بازی است. همیشه عده ای خاص در همه رویدادها حضور دارند و فرصتی برای دیگرانی که تازه وارد این عرصه شده اند وجود ندارد. به همین دلیل خروجی ها قابل نیست و استارت آپ های کوچکتر هیچگاه دیده نمی شوند.

این فعال رسانه ای در ادامه به نقش دولت در اکوسیستم استارت آپی کشور اشاره کرد و اظهارداشت: دولت در این حوزه فقط، باید تسهیل گر باشد و زیر ساخت را فراهم کند و به ایجاد رفاه برای مردم متمرکز شود و اجازه بدهد تا استارت آپ ها برای بقا بجنگند و نتیجه بگیرند.