مردم زیمبابوه، قربانی تغییرات اقلیمی

این کشور که زمانی مستعمره انگلیس بود و بعد از استقلال از آن در سال 1980 برای سال ها نتوانست به دلایل مختلف از جمله سوء مدیریت از چنگال پنهان قدرت های استعماری رهایی یابد، امروز به رغم برخورداری از ذخایر غنی طلا و الماس با مشکلات جدید و خاص محیط های انسانی و حیوانی رو به رو شده است که این بار ریشه آنها نه صرفا در مدیریت دولت ، بلکه در مدیریت غلط بر جهان است.

ماه گذشته بود که ایرنا در گزارشی از شیوع خشکسالی گسترده در کشور زیمبابوه، از نابودی زیستگاه‌های طبیعی و تلف شدن بیش از هزار جانور ریز و درشت از جمله 200 راس فیل براثر کمبود مواد غذایی در این کشور خبر داده بود، به گونه ای که این خشکسالی حیات انسانی را نیز در این کشور در معرض خطر قرار داده است.

این خشکسالی که برخی تحلیلگران و رسانه های بین المللی و منطقه ای آن را طی یک دهه اخیر بی سابقه توصیف می کنند بر اثر تغییرات زیست محیطی ناشی از افزایش گازهای گلخانه ای است، زندگی انسانی ، اقتصاد این کشور و کشورهای همسایه را در معرض خطر جدی قرار داده است.

ادامه همین خشکسالی ناشی از تغییرات اقلیمی در سطح جهان بود که "هیلال الور" گزارشگر ویژه سازمان ملل را وا داشت تا ماه گذشته با انجام یک سفر 11 روزه به این کشور و انجام تحقیقات میدانی در آن به این نتیجه برسد که جامعه انسانی این کشور در کنار زیستگاه های گیاهی و جانوری در معرض خطر قرار دارند.

وی هفته گذشته در گزارشی به سازمان ملل ، ضمن هشدار نسبت به وضعیت انسانی این کشور، مشخصا اعلام کرد که این کشور آفریقایی در آستانه ابتلای جدید به پدیده جدیدی به نام "گرسنگی ساخته دست انسان" قرار دارد، به گونه‌ای که چند میلیون از مردم این کشور با ناامنی غذایی روبرو هستند و از هر 10 نوزاد و کودک نوپا یک نفر تغذیه کافی ندارد.

خانم الور در این گزارش تصریح کرد که "ترک تحصیل، ازدواج زودهنگام، خشونت خانگی، تن‌فروشی و بهره‌کشی جنسی در این کشور رو به افزایش است. زنان و حتی کودکان برای حل مشکلات خود به روش‌هایی پناه می‌برند که اساسی‌ترین حقوق انسانی آنها را نقض می‌کند".

گزارشگر ویژه سازمان ملل از تاخیر رشد و کمبود وزن بیشتر کودکان این کشور خبر داد و نوشت که این دسته از کودکان به دلیل آنکه نمی توانند از مادران خود شیر و تغذیه کافی دریافت کنند، شدیدا دچار سوء تغذیه هستند.

وی افزود: "بیشتر کودکانی که من دیدم تأخیر رشد و کمبود وزن داشتند. بیش از 60 درصد جمعیت کشوری که روزگاری به عنوان منبع غذای آفریقا دیده می‌شد، اکنون با ناامنی غذایی روبروست و به دلیل تورم شدید بیشتر خانوارها نمی‌توانند غذای کافی برای تأمین نیازهای اساسی خود تأمین کنند".

خانم الور همچنین از عدم دسترسی صدها هزار انسان در مناطق شهری این کشور به آب سالم خبر داد و متوجه شد که حتی در صورت وجود غذا، به دلیل تورم بالا، که در حال حاضر 490 درصد است، برخی از مردم از عهده خرید آن بر نمی‌آیند.

طبق یافته‌های او، آب ‌وهوای ناپایدار، مشکلات اقتصادی و سوء مدیریت زمین از سوی دولت نیز به این مشکلات دامن زده است، به همین دلیل یک مقام دولتی که خواست نامش فاش نشود، به خانم الور گفته بود که "امروزه امنیت غذا در زیمبابوه برابر با امنیت ملی است".
البته قبل از گزارش هفته گذشته خانم الور به سازمان ملل، سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) نیز در ماه اوت (مرداد) گذشته گزارش داده بود که دو میلون نفر در این کشور با خطر گرسنگی شدید روبرو هستند.

روزنامه دولتی "هرالد" این کشور در 21 آبان در گزارشی به نقل از برخی مقامات این کشور اعلام کرده بود که کمبود مواد غذایی و آب در این کشور حتی موجب درگیری‌هایی میان انسان و حیات وحش این کشور شده است، چرا که حیوانات در جستجوی منابع آب و غذا از پارک‌ها به اراضی عمومی می‌گریزند.

یادوری می شود که مردم این کشور به رغم دست و پنجه نرم کردن با بحران زیست محیطی از تحریم های اقتصادی غرب به ویژه دولت آمریکا و استعمارگر قدیم یعنی انگلیس نیز در رنج و عذاب هستند.

در گزارشی که پنجشنبه گذشته از طرف خانم الور به سازمان ملل ارایه شد، وی در عین حال از جامعه جهانی خواست تا برای جلوگیری از این فاجعه گسترده انسانی در این کشور به تحریم‌های اقتصادی علیه مردم این کشور نیز پایان دهند؛ در خواستی که " امرسون امنان گاگوا" رئیس جمهوری این کشور نیز بر آن صحه گذاشت.

رئیس جمهوری زیمبابوه ماه گذشته در توییتی نوشت: "تحریم‌ها ... تمام بخش‌های اقتصاد ما را مختل کرده است. در حالی که بانک‌ها و تمامی بخش‌ها از تأمین بودجه محروم شده‌اند، این ادعا که تحریم‌ها هدفمند است درست نیست. طبقه متوسط زیمبابوه بیشترین هزینه را می‌پردازد".

ایالات متحده آمریکا که این تحریم‌ها را بر زیمبابوه وضع کرده است و خود از اولین کشورهای ناقض پیمان بین المللی حفاظت از محیط زیست است، مدعی است که آنها نه کل کشور زیمبابوه بلکه نهادهای زیمبابوه و افرادی از جمله شخص آقای منانگاوا را به دلیل نقض حقوق بشر هدف قرار داده‌اند.

در هر حال، خشکسال ناشی از تغییرات اقلیمی که براثر عملکرد خودمحوارنه کشورهای صنعتی بر کشورهای ضعیف جهان از جمله زیمبابوه تحمیل می شود، امسال به شدت بر تولید محصولات زراعی مردم این کشور تاثیر بسیار منفی گذاشته است، به گونه ای که بیش از یک سوم جامعه انسانی این کشور در خلال یک بحران شدید اقتصادی با کمبود شدید مواد غذایی روبرو است.

این در حالی است که پایگاه خبری "افریکن نیوز" نیز ماه قبل به نقل از "نیل نیانگوا" از مدیران موسسه امداد رسانی بین المللی (آکسفام) اعلام کرده بود که ادامه خشکسالی های چند سال اخیر و قحطی های متعاقب آن در کشورهای جنوب آفریقا از جمله زیمبابوه موجب شده است که علاوه بر جان بیش از ۴۵ میلیون نفر، محیط زیست جانوری و گیاهی این کشورهای جنوب آفریقا نیز در خطر جدی قرار گیرد.

وی از اقدامات جدید آکسفام برای امدادرسانی فوری این نهاد بین المللی برای ارسال آذوقه به بخش هایی از این سه کشور خبر داد و گفت: کاهش باران های فصلی و افزایش دما در این کشورها که بر اثر تغییرات اقلیمی عارض شده است، موجب شد تا ذخایر آبی در این منطقه از جهان به پایان برسد و مردم و حیوانات اهلی و حتی وحشی هم نتوانند غذای خود را از محیط زیست تامین کنند.

نیانگوا اظهار داشت: بخش های از زیمبابوه از سال ۱۹۸۱ کمترین بارش های فصلی را تجربه می کند و به همین دلیل بیش از ۵.۵ میلیون نفر فقط در این کشور در معرض خطر جانی قرار دارند.

آکسفام و صلیب سرخ جهانی اعلام کرده بودند که وخامت اوضاع زیستی در این منطقه از جهان موجب شده است تا سازمان ملل مجبور شود امدادرسانی به ۱۱ میلیون نفر جمعیت این منطقه را طی ماه های جاری در دستور کار خود قرار دهد.

البته منطقه جنوب آفریقا مدتی است که تحت تاثیر پدیده آب وهوایی "ال‌نینو" قرار دارد که از عوارض تغییرات اقلیمی است که سیستم بارندگی و در نتیجه فعالیت های کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده و کشورهای منطقه را با بدترین خشکسالی ۳۵ سال اخیر خود روبرو کرده است.

بنابراین خشکسالی زندگی بسیاری از ساکنان این منطقه را تهدید می کند چرا که ذخایر غذایی مردم را تمام کرده و دسترسی آنها به آب آشامیدنی را نیز بسیار محدود کرده است، به طوری که در برخی از نقاط این کشور، چشمه ها و رودخانه ها خشک شده، زمین های کشاورزی از بین رفته و دامها به علت نبود آب و علف تلف می شوند.

کمیته منطقه ای آژانس های بشردوستانه در جنوب آفریقا اعلام کرد که این کمیته نزدیک به دو میلیارد دلار برای ارائه کمک های اساسی به جمعیت قحطی زده از ساکنان هفت کشور منطقه جنوب آفریقا نیاز دارد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه از ژوهانسبورگ، سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو) چندی پیش کمک های کشاورزی فوری ۱۰۹ میلیون دلاری را برای ۱۰ کشور جنوب آفریقا که با پیامدهای گسترده خشکسالی روبرو شده اند، درخواست کرد.
دوفصل خشکسالی متوالی سال های اخیر در جنوب آفریقا و امسال که به لحاظ کمی بارندگی بدترین دوره در ۳۵ سال اخیر بوده است، زندگی ساکنان این منطقه را به ویژه در مناطق روستایی به شدت مختل کرده و موجب افزایش بهای محصولات کشاورزی پایه به ویژه ذرت شده است که قوت غالب مردم این کشورها است.

چندی پیش بود که "جامعه اقتصادی جنوب آفریقا "موسوم به "سادک- SADC " آثار خشکسالی بر زندگی مردم جنوب قاره آفریقا را بسیار جدی ارزیابی و اعلام کرد که مردم این منطقه از جهان به حدود ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار بودجه نیاز دارند تا بتوانند با آثار خشکسالی مقابله کنند.