صراط:

«کوچه‌ای به نام شهید» عنوانی که در ماه‌های اخیر هشتگ آن ترند شبکه‌های اجتماعی بود و بسیاری از جریان‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را همسوی خود کرد.

به گزارش باشگاه خبرنگاران سمت و سویی که با حذف نام شهدا از دیوارکوب‌ها و تابلوی‌های پرچمی خیابان‌ها و معابر شروع و نهایتا تنور آن در بین مردم و مسئولان داغ شد.

بسیاری پای کار آمدند و خودش جوش به ترمیم تابلو‌های شهر پرداختند و برخی‌های دیگر هم با جریان سازی درست یا غلط آن را به یک معضل سیاسی، فرهنگی - مذهبی تبدیل کردند.

باید در نظر داشت که حذف واژه «شهید» از تابلو‌های معابر شهری امری صحیح نیست، اما بار‌ها اعضای شورای شهر تهران، شهرداری‌ها و حتی پیروز حناچی شهردار تهران به سهوی بودن حذف نام شهید و علل نبود آن اشاره کردند.

علتی که حالا بعد از ارزیابی کمیته ویژه بررسی تابلو‌های مزین به نام شهدا به ریاست علی اعطا سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران، آماری این چنینی می‌دهد.

«براساس بررسی‌های صورت گرفته از مجموع ۱۵۵۴۲ معبر مزین به نام شهدا در تهران بزرگ، ۱۲۵۷ معبر دارای حداقل یک تابلو فاقد واژه مقدس «شهید» بوده که از این تعداد، تابلوی ۹۱۲ معبر براثر فرسودگی، ۳۱۶ معبر به دلیل عدم درج توسط پیمانکار (در بازه زمانی سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۵ و پیش از دوره مدیریت شهری جدید) و ۲۹ معبر به دلیل تخریب فاقد واژه شهید بوده‌اند.»

با این وجود آمار ساکنان خیابان بهشت با آنچه در روز‌های ابتدایی حذف نام شهید از معابر بیرون آمده تفاوتی فاحش دارد، مبنی بر اینکه جریانی در آن دوران شکل گرفت که گویا در هرکوچه و پس کوچه شهر نام یک شهید حذف شده است، اما پس از ارزیابی‌های انجام شده، تناقض این اعداد فقط نشان از سطح وسیع جریحه‌دار کردن احساسات مردم به ویژه خانواده‌های گرانقدر شهدا و ایثارگران را دارد. البته که نگرانی برخی از چهره‌های مذهبی و سیاسی نسبت به عملکرد مدیریت جدید شهری در این جریان بی‌تاثیر نبود و باعث تقویت رقابت‌های ناسالم سیاسی بر مبنایی غیرواقعی شد.

براساس گزارش‌های واصله و بررسی‌های این کمیته، شناسایی علل و عوامل فقدان واژه شهید در برخی از معبر شهر تهران و تحلیل آماری آن‌ها، دلیل قابل اتکایی دال بر اقدامی سازماندهی شده، توأم با سوء نیت یا حتی تعمد در تخریب امحاء و عدم درج واژه «شهید» را بیان نمی‌کند، چراکه درصد اندکی از این تابلو‌ها یا دیوارکوب‌ها «تخریب» و «توسط پیمانکار» رخ داده‌است که به لحاظ آماری نمی‌توان احتمالی جدی برای حرکتی سازماندهی شده اشاره کرد.

عدم درج توسط پیمانکار سه دلیل، ضعف نظارت بر عملکرد پیمانکاران، عدم ابلاغ دقیق شرح خدمات ساخت، نصب و نگهداری تابلو‌ها به پیمانکاران و نبود فرآیند مشخص برای ابلاغ اسامی معبر به پیمانکاران دارد.

درواقع یکی از پیامد‌های ضعف نظارت براجرای دستورالعمل ساخت و نصب تابلوها، استفاده از برچسب برای درج واژه شهید بر روی تابلو‌ها به دلیل هزینه کمتر آن به جای چاپ کوره‌ای است که به تعبیری پیمانکاران حذف عنوان شهید را فدای هزینه کمتر کردند.

درصورتی که اگر اعتبارات کافی برای چاپ تابلو‌ها تخصیص پیدا می‌کرد، امروزه شاهد آمار ۰۹۶/۲ نبودیم. البته که این کوتاهی صرفا به دلیل عدم بودجه کافی نیست و ماه و خورشید و فلک هم دست به دست هم دادند تا «#شهید_زدایی» روی کار بیاید.

۳۱۶ معبر در استان تهران وجود دارد که براساس عدم توجه پیمانکار فاقد عنوان شهید هستند، اما اسامی پیمانکاران به دلیل مسائل حقوقی و عدم تضییع حقوقی احتمالی آن‌ها، به صورت کدگذاری در کمیته درج شده است.

آمار‌ها نشان می‌دهد که بیش از ۲۰ معبر به دلیل تخریب و ۹۱۲ معبر براثر فرسودگی فاقد واژه مقدس شهید هستند. همچنین در دوره پنجم شورای اسلامی شهر تهران از مجموع ۱۶۰ مصوبه نامگذاری، ۱۲۷ مورد مربوط به نامگذاری معابر، میادین و پل‌ها بوده که از این تعداد ۵۵ معبر (۴۳ درصد) به نام شهدای گرانقدر نامگذاری شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در دوره پنجم هیچ یک از معابر فاقد عنوان «شهید» نبوده و تغییر نام هم نیافته است.

با تمام این اوصاف در پایان این کمیته بعد از بررسی‌های انجام شده و عوامل مختلف در عدم نظارت پیمانکاران به این پیشنهاد‌ها می‌رسیم که از این پس مأموران نواحی شهرداری ملزم به پایش دوره‌ای و مستمر تابلو‌های معابر و انجام اقدامات لازم برای نگهداری و ترمیم می‌شوند و سازمان بسیج شهرداری تهران با حمایت شهرداری تهران آغاز به نصب تابلوی تمثال شهدا و خلاصه‌ای از زندگی‌نامه آن‌ها در معابر کرده است.

همچنین برنامه‌هایی، چون تدوین ضوابط و دستورالعمل طراحی، ساخت، نصب و نگهداری تابلو‌های دیوارکوب و پایه‌دار معابر شهر تهران توسط شورای عالی شهرداری و ابلاغ آن به مناطق ۲۲ گانه، پرهیز جدی از به کارگیری برچسب در تابلو‌های معابر و الزام سازندگان تابلو‌ها به چاپ کوره‌ای و با کیفیت اطلاعات مندرج بر تابلو‌های معابر و شناسنامه‌دار کردن تابلو‌های معابر و راه اندازی سامانه جامعه معابر شهر تهران در راستای ترمیم و جایگزین شدن در دستور کار این کمیته قرار گرفته است.