گام‌های آهسته برای حذف دلار

رئیس جمهور برای حضور در اجلاس کوالالامپور اواخر ماه گذشته عازم مالزی شد. در این اجلاس دو روزه مهم‌ترین چالش‌های کشور‌های اسلامی، مسائل تاثیرگذار در جهان اسلام و راهکار‌های رفع این چالش‌ها مورد گفت‌وگو قرار گرفت و روحانی با اشاره به لزوم کاهش وابستگی مسلمانان دنیا به دلار و سیستم مالی آمریکا، ایجاد رمز ارز واحد کشور‌های اسلامی با کمک بانک‌های مرکزی آن‌ها بر بستر بلاکچین را پیشنهاد داد.

این موضوع مورد استقبال ماهاتیر محمد و رجب طیب اردوغان سران کشورهای مالزی و ترکیه واقع شد و رئیس جمهور ترکیه ضمن تاکید بر تمرکز سیستم مالی اسلامی، پیشنهاد تشکیل گروه اقدام ویژه‌ای در جهت تکمیل این طرح ارائه داد.

اما موضوع اصلی این است که آیا با وجود ابراز تمایل مقامات ترکیه و مالزی برای شکل‌گیری رمز ارز اسلامی، این ایده قابل تحقق هست یا خیر؟

بیش از ۶۳ درصد جمعیت ۳۲ میلیونی مالزی مسلمان هستند. نگاه مسلمانان این کشور در دوران حاکمیت ماهاتیر محمد در بازه زمانی ۱۹۸۱ تا ۲۰۰۳، نسبت به آمریکا منتقدانه بود. دولت ماهاتیر محمد با انتقاد از سیاست‌های کاخ سفید، نگاه به شرق را دنبال می‌کرد اما با ورود به قرن بیست و یک و روی کار آمدن دولت‌های جدید در مالزی و به ویژه دوران نجیب تون رزاق از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸، اندکی این رویکرد تغییر یافت.

از آن زمان به بعد حجم مبادلات تجاری مالزی و آمریکا شیب تندی پیدا کرد چنانکه طبق آمار در پایان سال ۲۰۱۶، میزان کل تجارت آن‌ها بیش از ۳۲ میلیارد دلار گزارش شد. بر این اساس آمریکا پس از چین تبدیل به دومین شرکت تجاری مالزی شده بود.

پایه‌های اقتصاد مالزی بر مبنای تجارت آزاد بنا شده است و لذا هر گونه محدودیت در مسیر تجارت می‌تواند اقتصاد این کشور را دچار تغییر کند. چنانکه جنگ تجاری آمریکا و چین موجب شد تا رشد اقتصادی ۴.۷ درصدی در ابتدای سال ۲۰۱۹ به ۴.۵ درصد برسد و حتی پیش‌بینی شده است این رقم در سال جدید میلادی ۴ درصد خواهد بود.

تداوم روند مذکور و افزایش قدرت اثرگذاری این اتحاد منطقه‌ای، منوط به ادامه رشد و توسعه اقتصادی در داخل کشور‌های عضو است. این اتحادیه پس از کاهش حجم مبادلات تجاری چین با آمریکا، در رتبه دوم شرکای تجاری چین قرار گرفت.

در این شرایط حجم مراودات تجاری ایران و مالزی نیز متأثر از تحریم‌های دوره‌ای آمریکا تغییر کرد. بالاترین رقم مربوط به سال ۱۳۹۶ بود که ۵۰۰ میلیون دلار اعلام شد و انتظار می‌رفت به یک میلیارد دلار نیز افزایش یابد. اما موج جدید تحریم‌های آمریکا باعث شد تا از میزان مذکور کاسته شود. در این راستا اگرچه ماهاتیر محمد اعلام کرد از تحریم‌های یکجانبه واشنگتن علیه ایران حمایت نمی‌کند، اما در عمل اتفاق دیگری رخ داد.