کسب و کاری سبز برای خودکفایی

رشد بی رویه جمعیت، توسعه شهرنشینی، ظهور تکنولوژی های جدید و تغییرات حاصل شده در عادات و الگوهای مصرف از یکسو و محدودیت در استفاده از منابع از سوی دیگر علاوه بر ایجاد انواع مشکلات پیچیده در کیفیت زندگی انسان موجبات بروز انواع ناسازگاری های اجتماعی، اقتصادی و نهایتاً محیط زیستی را به فراهم آورده است. یکی از این ناسازگاری ها در تولید کاغذ رخ میدهد. برای تولید کاغذ درخت های زیادی قطع میشوند که این کار به محیط زیست آسیب میزند. البته امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی برای حفظ محیط زیست از قطع درختان راه هایی باز شده است که بازیافت کاغذ باطله های یکی از آتهاست.

از هر درخت چقدر برگه کاغذ تولید می‌شود؟

چوب ماده اولیه تولید کاغذ محسوب می‌شود و انسان برای آنکه نیازهای خود را در زمینه نوشت‌افزار برطرف کند، درختان زیادی را قطع می‌کند. 6 درصد تنه یک درخت می‌تواند یک بسته حاوی 500 برگه کاغذ را تولید کند. به طور میانگین هر درخت می‌تواند 16.67 بند کاغذ با اندازه A4 تولید کند که هر بند نیز 500 برگه کاغذ را شامل می‌شود.

«سوزان کینسلا» مدیر مرکز ConservaTree توضیح داد بخش زیادی از بدنه درخت را آب تشکیل می‌دهد و بر این اساس از چهار تن چوب می‌توان یک تن کاغذ تولید کرد. با استانداردهای مذکور، از 24 درخت می‌توانند در مجموع 4 تن چوب به دست آورد.

در مجموع می‌توان گفت یک درخت 16.67 بند کاغذ شامل 8333 برگه را تولید می‌کند که بر این اساس، اگر قرار باشد یک ماهانه با تیراژ بالا به چاپ برسید باید برای هر شماره از آن 15 درخت را قطع کرد.

میزان تولید، واردات، صادرات و سرانه مصرف کاغذ

مصرف انواع کاغذ و مقوا یکی از شاخص های رشد فرهنگی و اقتصادی کشورها محسوب می گردد. با توجه به بررسی‌های بعمل آمده تولید و مصرف انواع کاغذ و مقوا در کشور و در جهان رو به افزایش است. در سال 2014 حدود 400 میلیون تن کاغذ و مقوا در سطح جهان تولید شده است که در این میان، آسیا سریع ‌ترین رشد را در تولید داشته است و پیش بینی می‌شود که مصرف جهانی کاغذ تا سال 2025 بالغ بر 500 میلیون تن خواهد شد. تولید جهانی کاغذهای بهداشتی در 10سال گذشته در حدود 14% رو به افزایش بوده است. تولید و مصرف کاغذهای بهداشتی در کشور در 10سال اخیر به میزان قابل توجهی (133%) افزایش داشته و واردات کاغذ در سال های گذشته به شدت کاهش پیداکرده است. سرانه مصرف کاغذ چاپ و تحریر در جهان و همین¬طور در ایران رو به کاهش است. تولید کاغذ روزنامه در سطح جهانی 27 درصد کاهش پیدا کرده است این در حالیست که روند تولید درآسیا تقریبا" یکنواخت بوده است.

شگردهای جدید رانت‌خواران کاغذ در زمان ارزانی

این روزها قیمت کاغذ در بازار آزاد بطور بی سابقه ای کاهش یافته است. مهمترین دلیلی که برای این کاهش قیمت در بازار کاغذ برشمرده شده است،‌ زیاد بودن عرضه است. موضوعی که عده‌ای از واردکنندگان را بر آن داشته تا به صورت غیرقانونی از ورود محموله‌های خود به بازار یا کشور ممانعت کنند تا با کاهش کاغذ قیمت‌ها نیز افزایش داشته باشد.

اما زمانی که تکه‌های پازل فساد کاغذ را در کنار هم قرار دهیم‌، متوجه خواهیم شد که فساد در حوزه کاغذ دولتی همان‌طور که از ابتدای ورود کاغذ به فهرست کالاهای اساسی مشمول ارز دولتی انتظار می‌رفت‌، هر روز ابعاد تازه‌تری به خود می‌گیرد،‌ اگر در ابتدای اختصاص ارز،‌ واردکنندگان خیالی اقدام به دریافت ارز کردند و اساساً کاغذی وارد کشور نکردند‌، یا انبارهای اختکار کاغذ یکی پس از دیگری سر بر آوردند،‌ امروز با به‌روز شدن سیستم‌های نظارتی روند سوء استفاده از ارز کاغذ نیز شکل پیچیده‌تری به خود گرفته است.

به نظر می‌رسد، عده ای از واردکنندگان به هر شیوه ممکن سعی در استفاده از وضعیت گل ‌آلود کاغذ در برهه کنونی دارند. حتی واردکنندگانی که با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای واردات کاغذ تعهدنامه امضا می‌کنند نیز به دنبال سود بیشتر هستند.

به هر روی فساد در حوزه کاغذ امروز تبدیل به منشوری شده است که هر روز بعد تازه‌ای از آن خودنمایی می‌کند. در تازه‌ترین اقدام که البته چندی است پس از سوء استفاده بسیار جلوی آن گرفته شده است،‌ واردکنندگان روند دریافت ارز دولتی برای واردات کاغذ دولتی را طی کرده و زمانی که کاغذ به گمرک می‌رسد‌، از دریافت ارز دولتی انصراف می‌دهند و اعلام می‌کنند که خواستار دریافت ارز آزاد هستند. از آن‌ جایی که بانک مرکزی ارز آزاد را ارزان‌تر از نرخ بازار و حدود 9 هزار تومان( حدود دو ماه پیش) با آن‌ها محاسبه می‌کند،‌ سود بیشتری نصیب وارد‌کننده می‌شود.

بنا به گفته یکی از واردکنندگان کاغذ دولتی‌‌، بانک مرکزی اگرچه دیر ولی اکنون با امضا تعهدنامه عدم انصراف مقابل این سوء استفاده ایستاده است،‌ اما در ماه‌های گذشته بسیاری از واردکنندگان کاغذ توانستند با استفاده از این اقدام سود بسیاری به جیب بزنند.

مورد دیگری از فساد در حوزه کاغذ تازه‌ترین اقدام واردکنندگان است‌، امروز که قیمت کاغذ در بازار آزاد به پایین‌ترین قیمت خود در چند ماه گذشته رسیده است،‌ بسیاری از واردکنندگان اقدام به ترخیص کالاها از گمرک یا واردات محموله‌های تازه خود نمی‌کنند تا بتوانند بعداً در شرایط کمبود کاغذ قیمت را افزایش دهند.

بازیافت کاغذ؛ راهی برای حفظ محیط زیست و مبارزه با قاچاق

از نظر زیست محیطی، بازیافت کاغذ موجب کاهش وابستگی و نیاز به کاغذهای بکر ودر نهایت کاهش قطع درختان و بالارفتن فرصت تجدید حیات عرصه های جنگلی عریان شده می شود. مصرف کاغذ از دیر باز معیارهای سنجش توسعه یافتگی جوامع بوده است. گسترش رسانه ها و فرصت های الکترونیکی نیز با وجود قابلیت های بالا هنوز نتوانسته است از ارزش کاغذ در توسعه دانش و سطح توسعه یافتگی جوامع بکاهد. مصارف دیگری برای کاغذ مطرح شد که میزان نیاز به این ماده را افزایش داده با وجود این کیفیت کاغذهای مصرفی باعث شد که از گذشته های دور به خصوص در قرن اخیر تلاشهای سنتی و مدرنی برای استفاده مجدد از کاغذهای دور ریختی در مصارفی که نیاز به کاغذ مرغوب ندارد، انجام بگیرد.

این صنعت علاوه بر اشتغال زایی و تأمین بخشی از نیاز فزآینده کشور به محصولات تبدیلی روند تخریب نگران کننده جنگل ها به وسیله مجتمع های بزرگ چوب و کاغذ را نیز کند خواهد کرد و در صنعت خمیر و کاغذ کشور پویایی مطلوبی را به وجود خواهد آورد.

تولید یک تن کاغذ بازیافتی سبب ۵۰% صرفه جویی در مصرف آب، ۶۴% صرفه جویی در مصرف انرژی و ۷۴% کاهش آلودگی هوا می شود و همچنین ایجاد شغل یکی دیگر از مزایای اقتصادی بازیافت کاغذ است.

همچنین بازیافت کاغذ باطله علاوه بر فوایدی که برای حفظ محیط زیست و کارآفرینی دارد از قاچاق و ایجاد فساد در این صنعت جلوگیری میکند و همچنین باعث کاهش وابستگی به واردات و خودکفایی میشود.

بعضی ها فکر میکنند کاغذهای باطله زباله هستند، در حالی که با یک تن کاغذ باطله میتوان برای دونفر شغل ایجاد کرد. اکنون واحدهای بازیافت کاغذ در کشور وجود دارند که نیاز به حمایت بیشتر دولت دارند تا پیشرفت کنند. با توجه به اینکه سرمایه گذاری برای بازیافت کاغذ به علت هزینه بالا در تولید واحدهای کوچک صنعتی خصوصی انجام نمی شود، سازمان بازیافت شهرداری به عنوان تنها متولی امر با سرمایه گذاری در این بخش و استفاده از تجربیات کشورهای دیگر درکنار فرهنگ سازی و شناساندن موضوع هدر رفتن این سرمایه ملی به عموم مردم می تواند نقش کلیدی ایفا کند .