بمباران شیمیایی حلبچه، سند همراهی آمریکا علیه کُرد‌ها

جنایتی که رژیم صدام در سال ۶۶ در حلبچه مرتکب شد سندی بین المللی از دروغ بودن ادعا‌های حقوق بشری غرب را به نمایش گذاشت.
در ساعت ۲ بعدازظهر روز ۲۵ اسفند ۱۳۶۶ و در حالی که تنها ۲ روز از آزادی حلبچه در عملیات والفجر ۱۰ می‌گذشت، ۵۰ فروند میراژ بمب‌افکن و هواپیمای سوپراتاندارد فرانسوی رژیم بعث عراق با حرکت از افق غرب آسمان آبی حلبچه و گردش به سمت جنوب، هر یک، ۴ بمب شیمیایی ۵۰۰ کیلویی را بر سر مردم بی‌پناه کرد ریختند. درعرض چند دقیقه ابر زردرنگی بر آسمان حلبچه سایه انداخت و تراژدی جنگی و انسانی بی‌مانندی پس از جنگ جهانی دوم رخ داد.
حلبچه در ۱۵–۱۰ کیلومتری مرز ایران و ۲۲۵ کیلومتری شمال شرقی بغداد است. این شهر در منطقه شهرزور عراق قرار دارد.
هشت ماه پیش از حمله شیمیایی به حلبچه؛ شهر سردشت ایران، نخستین شهر در جهان بود که مورد حمله شیمیایی قرار گرفت. در بمباران شیمیایی سردشت در هفتم تیر 1366 بیش از صد تن از ساکنان شهر جان باختند و هشت هزار نفر دیگر نیز در معرض گاز‌های سمی قرار گرفتند و مسموم شدند.

آمریکا از همراهی تا سکوت
حملات عراق در مارس ۱۹۸۸ به شهر کردنشین حلبچه - جایی که نیرو‌های دولت عراق ۵۰۰۰ نفر از غیرنظامیان را با استفاده از گاز سلاح‌های شیمیایی قتل‌عام کردند- توسط دولت رونالد ریگان نادیده انگاشته شد.

فاجعه حلبچه یک واقعه جداگانه نبود، زیرا مقامات آمریکایی در آن زمان از عواقب کمک‌های خود به رژیم صدام به‌خوبی آگاه بودند. گزارش‌های سازمان ملل در سال‌های ۱۹۸۶ و ۱۹۸۷ مستلزم استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی بود که هم توسط تحقیقات سیا و هم از طرف کارمندان سفارت ایالات‌متحده که از پناه‌جویان کرد عراقی در ترکیه بازدید کردند تأیید شد.

بااین‌حال، ایالات‌متحده نه‌تن‌ها از سرکوب مداوم و استفاده از سلاح‌های شیمیایی نگران نبود، بلکه درواقع از تلاش دولت عراق برای خرید مواد لازم برای توسعه چنین زرادخانه‌ای حمایت می‌کرد.
شبکه تلویزیونی ای. بی. سی آمریکا در ۲۰ شهریور ۱۳۶۹ (۱۱ سپتامبر ۱۹۹۰) در برنامه‌ای با عنوان "خطی بر روی شن" با اشاره به نقش آمریکا و آلمان در تجهیز صدام به سلاح شیمیایی گزارش داد: صدام به توسعه مجتمع جنگ‌افزار‌های شیمیایی مخفی خود که توسط شرکت‌های غربی در سامره در خارج از بغداد طراحی شده بود، ادامه داد.
موضع شورای امنیت
بعد از بمباران حلبچه، شورای امنیت به مدت ۷ هفته موضعی در مقابل این حمله نگرفت. حتی پس از آن هم، از مقصر دانستن حکومت صدام حسین خودداری کرد.
وشنگتن پست در بررسی مفصلی که در ۱۷ ژانویه ۲۰۰۳ منتشر کرده تاکید دارد که تحلیل هزاران سند پلیس مخفی عراق که (قاعدتا بعد از جنگ اول خلیج فارس) به دست آمریکایی‌ها افتاده، اسناد ازطبقه بندی خارج شده دولت آمریکا و مستندات دیگر نشان می‌دهد که آمریکا شکی نداشته حمله شیمیایی به حلبچه کار عراق بوده است.
مجله فارین پالیسی، در گزارشی در ۲۶ اوت ۲۰۱۳، حتی به توضیح اسنادی پرداخته که از نقش غیرمستقیم آمریکا در اقدامات ارتش عراق در کردستان عراق در ماه‌های پایانی جنگ حکایت دارند.
یک سند دولت آمریکا که در سال ۲۰۰۳ از طبقه بندی محرمانه خارج شده نشان می‌دهد که دیپلمات‌های آمریکا دستورالعملی را از وزارت خارجه دریافت کرده بودند که پرهیز از "بحث درباره جزئیات" این فاجعه تاکید داشته است.

انتقام شکست
فاجعه شیمیایی حلبچه در شرایطی رخ داد که پیروزی رزمندگان ایرانی در عملیات والفجر ۱۰، آزادسازی بسیاری از مناطق کردنشین از جمله شهر حلبچه را به‌دنبال داشت.

پس از ورود نیرو‌های ایرانی به شهر حلبچه، مردم شهر‌ها و روستا‌های اطراف به استقبال از آنان شتافتند. این مسئله چنان برای رژیم بعث غیرقابل باور بود که در یک اقدام غیرانسانی و به قصد انتقام‏‌گیری از این شکست فاحش و دشمنی با مردم کرد، شهر حلبچه و اطراف آن را هدف بمب‏‌های شیمیایی قرارداد.

این حمله نزدیک به ۳۲۰۰ تا ۵۰۰۰ نفر را کشت و نزدیک به ۷۰۰۰ هزار تا ۱۰۰۰۰ هزار نفر را زخمی کرد که اکثراً از غیرنظامیان بودند؛ صد‌ها تن دیگر بر اثر عواقب، بیماری‌ها و نقص جسم در هنگام تولد در سال‌ها پس از حمله کشته شدند. حادثه‌ای که به صورت رسمی به عنوان نسل‌کشی مردم کرد عراق شناخته شد و هنوز به عنوان بزرگترین حمله شیمیایی مستقیم به یک منطقه شهرنشین در تاریخ باقی‌مانده‌است. "

بیش از ۴۰۰ شرکت اروپایی از جمله شرکت‌هایی از کشور‌های هلند، آلمان و فرانسه در دوران جنگ تحمیلی به رژیم بعث عراق سلاح شیمیایی فروختند. این جنایت دروغ بودن ادعا‌های قدرت‌های غربی در دفاع از حقوق بشر را آشکار کرد.
با وجود اذعان رسانه‌های غربی و گذشت بیش از سه دهه، تاکنون تلاش‌های مصدومان و جانبازان شیمیایی سردشت و حلبچه که علیه این فجایع انسانی در دادگاه لاهه شکایت کرده‌اند، نتیجه نداده است و مجامع جهانی به ویژه غرب نیز به سکوت معنی دار خود در برابر این فجایع انسانی ادامه می‌دهند.

رحمان حسینی خوی