آیا با مسن‌شدن، باید حس جنسی را فراموش کرد؟

اختلال عملکرد جنسی در زنان یائسه:

عملکرد جنسی، بخشی از زندگی و رفتار انسانی و سلامت جنسی است و چنان با شخصیت فرد در هم آمیخته است که صحبت ازآن به‌عنوان پدیده‌ای مستقل، غیرممکن به نظر می‌رسد. تعریف این عملکرد، شامل شرکت فرد در یک رابطه جنسی است، آن‌طور که آرزویش را دارد و به‌طوری‌که مراحل میل جنسی، برانگیختگی، ارگاسم و فرونشینی را با رضایت و بدون وجود درد بگذراند. به‌طورکلی، مجموعه‌ای از ابراز تمایل، تهییج جنسی و رسیدن به اوج لذت جنسی است که به‌طور مداوم در یک فرد یا زوج اتفاق افتاده و زوجین را قادر می‌سازد تا عشق بورزند یا مورد عشق واقع شوند.

آن‌گونه که متخصصان می‌گویند این پدیده روندی است که ترکیبی از ارگان‌های مختلف بدن را درگیر می‌کند و مستلزم هماهنگی بین سیستم‌های نورولوژیک، عروقی و غدد اندوکرین یا درون‌ریز است. اما این عملکرد می‌تواند در اثر عوامل متعددی دچار اختلال شود که یکی از این عوامل، پدیده یائسگی است.

یائسگی، یکی از مهم‌ترین واقعه‌های فیزیولوژیک دوران میان‌سالی زنان است که قدمتی به طول تاریخ زیست انسان دارد و اغلب پدیده‌ای بحرانی و اجتناب‌ناپذیر به‌حساب می‌آید. این پدیده علاوه بر حالت طبیعی خود، می‌تواند در اثر عواملی مانند جراحی، شیمی‌درمانی، پرتوتابی یا عوامل دیگر ایجاد شود و تبعات مربوطه در خصوص عملکرد جنسی را داشته باشد.

در رابطه با این موضوع، یک مطالعه پژوهشی توسط محققان کشورمان انجام شده است که در آن، عوامل جمعیت شناسانه مؤثر بر اختلال عملکرد جنسی زنان یائسه مورد ارزیابی علمی واقع شده‌اند.

در این تحقیق، پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی همدان از مشارکت 315 نفر از زنان یائسه مراجعه‌کننده به مراکز جامع سلامت این شهرستان بهره برده‌اند و با استفاده از پرسش‌نامه‌های مربوطه، اطلاعات مورد نیاز خود را جمع‌آوری کرده‌اند. آن‌ها سپس، این اطلاعات را با استفاده از روش‌های آماری و به کمک کامپیوتر، تجزیه‌وتحلیل نموده‌اند.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که عملکرد جنسی زنان یائسه مورد مطالعه، نامطلوب بوده است و آن‌ها در تمامی حیطه‌ها غیر از حیطه درد جنسی دارای اختلال بوده‌اند. همچنین دو عامل تعداد دفعات ازدواج همسر و رضایت زنان از ازدواج، با اختلال عملکرد جنسی زنان یائسه ارتباط بالایی نشان می‌دهند.

در این خصوص، نرگس علوی پور، محقق گروه مامایی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی همدان و سه همکار دیگرش در این تحقیق می‌گویند: «رضایت از زندگی مشترک ممکن است مهم‌تر از تأثیر افزایش سن یا کاهش هورمون‌ها بر عملکرد جنسی در دوران یائسگی باشد».

آن‌ها می‌افزایند: «این موضوع می‌تواند به فرهنگ حاکم بر جامعه ما مربوط باشد که طلاق و جدایی در موارد نارضایتی از ازدواج مخصوصاً در سنین بالا به‌عنوان یک تابو در نظر گرفته شده و زوجین ناراضی از یکدیگر را در بسیاری از موارد مجبور به ادامه زندگی مشترک با هم می‌کند. اما به دلیل همین نارضایتی‌ها، اختلال در عملکرد جنسی آن‌ها پیش می‌آید».

به‌علاوه، بر اساس یافته‌های این مطالعه که در فصل‌نامه «آموزش و سلامت جامعه» متعلق به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان همدان منتشر شده‌اند، زنانی که نگرش مثبتی نسبت به روابط جنسی در دوران یائسگی دارند، کمتر دچار اختلال عملکرد جنسی می‌شوند. بدون شک، یکی از دلایل ایجاد این نگرش مثبت، داشتن رضایت از وضعیت کلی ازدواج و زندگی مشترک است».

این یافته‌های علمی پژوهشی که به‌درستی، یکی از مهم‌ترین مشکلات موجود در جامعه زنان را که کمتر مورد توجه صحیح قرار می‌گیرد، پوشش داده‌اند، می‌توانند در بهبود نگرش عمومی مردم برای توجه بیشتر به عملکرد جنسی زنان یائسه، مؤثر واقع شوند.

گزارش: محمدرضا دلفیه