میرمهنا را بهتر بشناسیم

آبراه استراتژیک خلیچ فارس به خاطر اهمیت راهبردی در جغرافیای سیاسی اقتصادی و امنیتی جهان در طول تاریخ همواره مورد طمع و سوء‌ استفاده کشورهای سودجو و قدرت طلبی بوده‌است که بخاطر منافع خود دست به چپاولگری‌های فراوانی در کشورهای منطقه می‌زدند و همین اعمال استعمارطلبانه آنها باعث می‌شد تا قهرمانان بزرگی برای دفاع از سرزمین آباد و اجدادی و مردم از میان جوامع محلی سر بر آوردند.

در این ارتباط مردم استان بوشهر بارها با پیشگامی سرداران و اسطوره‌های بزرگ تاریخی خود از خلیج نیلگون فارس به عنوان سند معتبر و ابدی سرزمین جاودان ایران در برابر بیگانگان مقابله کردند که نباید فراموش شوند بلکه باید آنها را به نسل کنونی جامعه معرفی کرد که میرمهنای بندرریگی یکی از همین دلاوران است که در برابر ظلم و ستم بیگانه، دست به قیام زد.

کسانی که با تاریخ مبارزات چهره‌های معاصر در جنوب ایران با بیگانگان آشنایی دارند، میرمهنا را می‌شناسند و یا با نام آن روبرو شده‌اند زیرا این قهرمان بندر ریگی دوره‌ای با هلندی‌ها و انگلیسی‌هایی که خلیج فارس را اشغال کرده بودند، به مبارزه پرداخت.

بزرگداشت روز ملی خلیج فارس فرصتی مناسب برای مرور زندگی و زنده نگه داشتن رشادت و دلاورمردی های میرمهنا، سردار بزرگ ایرانی و قهرمان قیام جنوب کشور علیه اشغالگران هلندی است.

میرمهنا دوغابی (بندرریگی)، در سال ۱۱۱۴ خورشیدی در زمان پادشاهی کریم خان زند در بندر کوچکی از توابع بندر گناوه در استان بوشهر به نام بندر ریگ به دنیا آمد، پدر او میر ناصر بندرریگی نام داشت که در واپسین سال‌های فرمانروایی نادرشاه افشار، حاکم بندر ریگ و رود حله و جزیره خارک بود.

میرمهنا از سرداران مبارز دیار خطه جنوبی کشور و حکمرانان جنوب ایران بود که با هلندی‌ها و انگلیسی‌ها در خلیج فارس جنگید و مهمترین کار او شکست و بیرون راندن آنان از جزیره خارگ بود و درسال ۱۱۸۲ هجری قمری به شهادت رسید.

در ژانویه سال ۱۷۶۶ میلادی، قلعه موسلستاین هلندی‌ها در جزیره خارگ را به تصرف خود در آورد و این نیروهای اشتغالگر را از مقر مرکزی آنان اخراج کرد.

میرمهنا ، حضور بیگانگان را در ایران موجب فقر مردم می‌دانست و برای مبارزه با آنها تصمیم می‌گرفت بر راه‌های بازرگانی (دریایی، زمینی) فائق آید.

او برای این کار به جمع‌آوری نفراتی می‌پرداخت و به مدت ۱۵ سال به عنوان قدرتی بلامنازع و قهرمانی شکست ناپذیر بر خلیج فارس حاکمیت کرد.

اقدام‌های جنگی میرمهنا آنقدر مقتدرانه بود که همه ناوگان‌های نظامی متعلق به دولت‌های استعمارگر هلند، انگلیس و پرتغال از حمله او در خلیج فارس دچار رعب و وحشت شده بودند و به همین دلیل مرتب از دولت‌های مرکزی خود طلب نیرو و کمک می‌کردند.

او در سال ۱۷۶۲ به آنها در جزیره خارگ هجوم آورد که دفع شد و بار دیگر در سال ۱۷۶۶ به این منطقه حمله کرد و ۵۸ هلندی و ملوان بومی را اسیر کرد.

بیرون کردن اعراب و انگلیسی‌ها از کشور بحرین از دیگر کارنامه درخشان میرمهنا است که در زمان حیات و به کمک پدرش اتفاق اقتاده است.

دکتر ویلمفلور، مورخ هلندی در باره میرمهنا چنین روایت می‌کند:
در روز ۱۲ دسامبر ۱۷۶۵ (۲۱ آذر ۱۱۴۴ شمسی)، یک کشتی هلندی از بصره به سوی خارگ آمد، و هلندیان خارگ ۲ کشتی جنگی گالیوت خود را به استقبال و اسکورت آن کشتی فرستادند، تا به زعم خود از گزند حملات میرمهنا که در خارگو بود محافظت کنند، اما میرمهنا و افرادش با حمله برق آسا نه تنها کشتی باری یادشده بلکه ۲ کشتی جنگی هلندی را به تصرف خود درآورده و ۴۰ سرنشین اروپایی و ۱۸ ملوان محلی آن را به اسارت گرفتند.
پیترونهوتینگ، فرمانده هلندیان و مسئول وقت کمپانی هندشرقی در خلیج فارس که در قلعه موسلستاین خارگ استقرار داشت و بخشی مهم از قدرت دریایی خود را از دست داده بود، از شیخ سعدون بوشهری، تقاضای کمک کرد اما سعدون از ترس حملات میرمهنا بهانه‌هایی آورد و در نهایت به کمک دوستان هلندی اش نرفت.
در آخر میرمهنا بخشی از نیروهایش را در جزیره خارگ، نزدیک محله ارامنه و به دور از تیررس توپ‌های هلندی ها پیاده کرد و روز اول دی ماه (۲۲ دسامبر ۱۷۶۵) به قلعه موسلستاین حمله و آن را به محاصره درآورد.

در این قلعه ۸۰ سرباز اروپایی و ۱۲۰ سرباز محلی حضور داشتند که در سحرگاه ۳۰ دسامبر، میرمهنا با ۷۰۰ تن نیرو به آن منطقه حمله کرد.

برج نشینان تا ساعت هفت صبح از خود دفاع کردند اما در نهایت در درون دژ عقب نشستند و همه‌ سربازان بومی، هلندیان را ترک کردند.

هوتینگ پرچم هلند را از بالای قلعه به پایین کشید، و پرچم سفید برافراشت و پس از تسلیم نیروهای هلندی، میرمهنا بدون آزار و اذیتی، ۲ شناور در اختیار آنها قرار داد تا به بوشهر و سپس کشور خود بازگردند.

میرمهنا بعد از جنگ‌های متعدد با نیروهای خودی و غیرخودی و تعقیب مداوم "زکی‌خان" به ناچار ابتدا خارگ را تصرف کرد و بعد از مقاومت زیاد در برابر محاصره نیروهای زکی خان بناچار بر اثر خستگی، گرسنگی و تشنگی زیاد به مردم بصره پناه برد و بخاطر اینکه مردم او را می شناختند، تحویل حاکم بصره دادند.

والی بغداد در سال ۱۱۸۲ قمری (۱۱۴۸ شمسی) میرمهنا را به قتل رساند و کریم خان زند به اعتراض این عمل به بصره لشکر کشید و آنجا را تصرف کرد.

نام میرمهنا با هر لقب و عنوانی که برایش قائل باشیم، در تاریخ مبارزات و دشمن ستیزی های ملت ایران و سرزمین‌های حاشیه‌ خلیج فارس، حیاتی جاودانه یافت.

بپاس رشادت و دلاوری های میرمهنا ، از بازی ملی رایانه‌ای این شخصیت در ۳۰ بهمن ۱۳۸۹ با حضور وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تهران رونمایی شد.

منطقه‌ای در روستای جزیره بندرریگ استان بوشهر با رویکرد گردشگری و بندری در جزیره کیش به نام میرمهنا نام‌گذاری و تندیس این شخصیت نیز در ورودی شهر بندرریگ استان بوشهر نصب شده‌است.