سود ماه شمار چیست؟

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، قانونی در ارتباط با سپرده‌های مشتریان، با نام سود ماه شمار تدوین نموده است. طبق این قانون بابت سپرده‌ای که مشتری در اختیار بانک قرار داده، برحسبِ مدت ماهیانه، سودی به مشتری پرداخت می‌شود. این سپرده‌ها “سپرده‌ کوتاه مدت” نام دارند. بر طبق قوانین این سپرده، مشتریان تنها اجازه برداشت از پول خود را به صورت ماه به ماه خواهند داشت. سود در نظر گرفته شده نیز با توجه به درصد آن ماه به ماه به حساب مشتریان ریخته می‌شود. این قانون در سال ۱۳۹۷ تصویب و اجرا شد.

سود ماه شمار چگونه محاسبه می‌شود؟

کمترین میزان موجودی حساب مشتریان در طول ۳۰ روز (یا تعداد روزهای یک ماه) اساس محاسبه‌ سود ماه شمار خواهد بود. به این معنا که درصد سودی که بانک برای این سپرده‌ها در نظر گرفته است، پس از گذشت دوره‌ی ماهانه به حداقل مبلغ سپرده اضافه می‌شود. این سود پس از واریز از سوی بانک، قابل برداشت می‌باشد. ناگفته نماند که درصد سود و برخی شرایط جزئی بانک‌ها با یکدیگر متفاوتند. بنابراین بهتر است قبل از انتخاب بانک، آن‌ها را بررسی نموده و با توجه به شرایط مطلوب خود بانک مناسب را انتخاب کنید. برای این منظور فرمولی به صورت زیر در نظر گرفته شده است:

سود سپرده‌های بانکی به صورت ماه شمار و با نرخ سود علی‌الحساب به صورت زیر محاسبه می‌شود:

(تعداد روزهای ماه) × (نرخ) × (مبلغ سپرده‌گذاری) تقسیم بر ۱۲

اگر بخواهیم سپرده هایی که سود آن ماه شمار است را ببندیم، محاسبه ی مبلغ کسر شده و باقی مانده چگونه انجام می شود؟

این سوالی است که برای اغلب مشتریان پیش می‌آید و در پاسخ باید گفت که این سود با توجه به حداقل موجودی که در این مدت داشته است، محاسبه شده و به حساب مشتریان واریز می‌شود.

تغییر سود روز شمار به ماه شمار چه زمانی و چرا رخ داد؟ سپرده‌های با این نوع سود چرا به وجود آمدند؟

تا سال‌های گذشته سپرده‌های کوتاه مدت در تمامی بانک‌ها به صورت روزشمار محاسبه می‌شدند. اما از تاریخ آذر ماه سال ۱۳۹۷ بانک مرکزی تصمیم گرفت، برای سپرده‌های کوتاه مدت سود ماه شمار در نظر بگیرد. مطابق این بخش نامه چنانچه فردی در کمتر از ۱ ماه سپرده خود را برداشت کند، هیچ سودی به او تعلق نمی‌گیرد. دلیل اعمال چنین قانونی براساس صلاح دید بانک مرکزی بوده است. با اعمال این قانون، ضررهای احتمالی وارده به سیستم بانک‌ها از جانب افراد سودجو متوقف شده است.

سود ماه شمار حساب‌های کوتاه مدت چه کسانی را متضرر می‌کند و چرا؟

از آن‌جایی که پیش از این در سپرده‌های کوتاه مدت میزان سود بر اساس سپرده‌های هر روز و به صورت جداگانه محاسبه می‌شد، افراد زیادی از این قضیه سوء استفاده می‌کردند. این سود به ضرر سیستم بانک‌ها بود. دلالان سکه و ارز و افرادی که سعی داشتند قیمت‌ها را در بازار با توجه به منفعت‌های شخصی خود بالا و پایین کنند، با وارد شدن این سود به سیستم بانکی، شدیدا متضرر شدند. چرا که این افراد در طول روز میزان سپرده خود را کم می‌کردند و با آن پول در بازار آزاد به تجارت می‌پرداختند. سپس در ساعات پایانی کار بانک‌ پول خود را به حساب خود برمی‌گرداندند. در نتیجه‌ی این روند، بر اساس قوانین، بانک‌ مجبور بود سود روزانه‌ را به حساب افراد سودجو واریز کند، در حالی که در طول ساعات کاری نتوانسته بود از پول‌ها برای گردش مالی بانک خود استفاده کند. در نتیجه با تغییر سیستم از سود روزشمار به ماه شمار به افراد فرصت‌طلب ضرر زیادی وارد شد.

مزایا و معایب سود ماه شمار برای دولت و بانک ها

با اجرای قانون سود ماه شمار، هم سرمایه‌گذارو هم بانک توامان از مزایای طرح برخوردار خواهند شد. البته باید ابراز کرد که این طرح هم همانند بسیاری از ایده‌های دیگر، بدون نقص نیست. از این رو اطلاع کامل از مجموعه‌ی مزایا و معایب طرح، نگرش جامع‌تری برای سرمایه‌گذاران و بانک‌ها ایجاد می‌کند. در این بخش به بررسی مزایا و معایب سود بانکی پرداخته می‌شود؛

تاثیر پرداخت سود ماه شمار بر تراز مالی بانک‌ها

پرداخت سود ماه از سوی بانک‌ها به حساب مشتریان تاثیرات مثبتی بر بهبود تراز مالی بانک‌ها دارد. در واقع با این روش، سرعت گردش مالی کاهش یافته و در نتیجه پولشویی قابل کنترل‌تر خواهد شد. از دیگر مزایای این طرح می‌توان به کاهش سودهای بانکی اشاره کرد که برای بانک‌ها نکته‌ی مثبت و سازنده‌ای خواهد بود.

تاثیر پرداخت سود ماه شمار بر ضریب ایجاد اختلال در بازارهای ارز و سکه

همانطور که پیش از این گفتیم، به واسطه‌ی سود روزشمار، سودجویان و دلالان بازار ارز و سکه به طور روزانه پول خود را از بانک خارج می‌کردند و چند ساعت بعد سرمایه‌ی خود را به حساب سپرده برمی‌گرداندند. در این چرخه، بانک دچار ضرر و بازار سکه و ارز مختل می‌شد.

تاثیر پرداخت سود ماه شمار بر قدرت برنامه ریزی بانک‌ها

این واریز و برداشت‌های هر روزه توسط مشتریان، منجر به افزایش گردش پول و در نهایت ایجاد تورم و افزایش نقدینگی شده بود. در عوض با ارائه‌ی طرح سود ماهیانه، پایداری بیشتری در سپرده‌ها ایجاد شد و برنامه‌‌ریزی بانک‌ها روند منظم‌تری پیدا کرد. با تغییر پرداخت سود از روز شمار به ماه شمار، هزینه‌های نظام بانکی به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. از طرفی برخی بانک‌ها برای جذب مشتری بهره‌ی بیشتری پرداخت می‌کنند که این امر منجر به نامتوازن شدن سرمایه و کمبود بودجه می‌شود.

مزایا و معایب سود ماه شمار برای سرمایه گذاران

از مزایای سیستم بانک‌داری نوین که اقدام به ارائه‌ی این نوع سود می‌کند، می‌‌توان به رونق اقتصادی بانک‌ها اشاره کرد. نتیجه‌ی این رشد و بهبود اقتصادی ارائه‌ی تسهیلات بیشتر و با شرایط بهتر به مشتریان خواهد بود. حذف سود روزشمار از قوانین بانک‌ها برای افرادی که به سود ناچیز روزشمار چشم دوخته بودند، خبر بدی است. اما از سوی دیگر با کوتاه کردن دست سودجویانی به ویژه گروهی که صاحب سرمایه‌های کلان در بانک‌ها بودند، ثبات بیشتری به بازار ارز، سکه و طلا بخشیده شد که نتیجه‌ی آن کشیدن ترمز تورم در بازار خواهد بود.

کدام بانک ها در سال ۹۸ سپرده هایی با سود ماه شمار بالاتری داشتند؟

امروزه همگی در جستجوی بانکی با بالاترین درصد از این نوع سود برای سپرده‌های خود هستند. در ادامه به بررسی بانک‌هایی که در سال ۹۸ سود ماه شمار بالاتری نسبت به سایر بانک‌ها دارند، می‌پردازیم. بیشترین سود برای هر بانک به صورت زیر است:

بانک آینده دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده‌ها، بعد از ۱ ماهبانک انصار دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده‌ها، بعد از ۳ ماهایران زمین دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده‌ها، بعد از ۱ ماهبانک پاسارگاد دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده‌ها، بعد ۳ ماهبانک قوامین دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده‌ها، بعد از ۱ ماهبانک گردشگری دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده‌ها، بعد از ۱ ماهموسسه ملل دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده‌ها، بعد از ۱ ماهموسسه نور دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده‌ها، بعد از ۱ ماه

قوانین سپرده‌های با سود ماه شمار

همزمان با تصمیم‌گیری بر تغییر سپرده‌های با سود روزشمار به سپرده‌های با سود ماه شمار، قوانینی نیز وضع شدند. طبق این قوانین مشتری نمی‌تواند سپرده خود را زودتر از روز موعود بردارد. در صورت برداشت پول سودی به صاحب حساب تعلق نخواهد گرفت. اگر فقط بخشی از سپرده برداشت شود، سود نهایی بعد از یک ماه با در نظر گرفتن حداقل مبلغ باقی مانده در حساب محاسبه می‌شود. علاوه بر این مورد هر بانکی حداقل مقدار مشخصی برای افتتاح حساب با درصد سود ماه شمار را برای خود وضع کرده‌ است.

حداقل مبلغ تعیین شده برای افتتاح سپرده با سود ماه شمار بانک‌های اقتصاد نوین، پاسارگاد، ملی و صادرات

بانک‌ها طبق قوانینی که دارند، حداقل مبلغی را برای افتتاح سپرده با سود ماه شمار در نظر گرفته‌اند. درصورتی که مشتری متقاضی استفاده از این سپرده‌ها باشد، باید به این قوانین توجه کنند. حداقل مبلغ تعیین شده برای افتتاح سپرده با سود ماه شمار برای ۴ تا از بانک‌های اقتصاد نوین، پاسارگاد، ملی و صادرات عبارتند از:

بانک اقتصاد نوین

سپرده یکساله با سود ۱۹%، مشروط بر سپرده‌ گذاری با حداقل مبلغ ۱۰ میلیون تومان و حداکثر ۱۰۰ میلیون تومان است. سود این بانک برای سپرده بالای ۱۰۰ میلیون ۵/۱۹% می‌باشد.

بانک پاسارگاد

سپرده یکساله با سود ۲۰%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مقدار ۲۰ میلیون تومان

بانک ملی

سپرده یکساله با سود ۱۵% ارائه اوراق گواهی سپرده با سود ۱۸%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مقدار ۱ میلیون تومان

بانک صادرات

سپرده یکساله با سود ۱۵% صندوق درآمد ثابت ۲۰%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مقدار ۱ میلیون تومان

تفاوت سود ماه شمار و روز شمار

هر دو سود ماه شمار و روز شمار مبلغی را به ازای درصد تعیین شده از طرف بانک بر پایه‌ی حداقل پولی که مشتریان به صورت سپرده در بانک گذاشته‌اند، به آن‌ها پرداخت می‌کند. اصلی‌ترین تفاوت این دو سود همان طور که از نام آن‌ها نیز می‌توان متوجه شد این است که سود ماه شمار بر اساس حداقل پول موجود در حساب در طول یک ماه محاسبه می‌شود، اما سود روزشمار بر اساس حداقل پول موجود در حساب در هر روز محاسبه می‌شود. یعنی اگر حساب در طول روز و ماه گردش داشته باشد، برای سود ماه شمار کمترین مقدار در طول ماه و برای سود روز شمار کمترین مقدار در طول روز مبنای محاسبه قرار می‌گیرد.