بررسی رفت و برگشت‌های هنرمندان بین بازیگری و خوانندگی

محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز - امروزه، نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان هم معرفی یک هنرمند مشهور با پسوند «خواننده و بازیگر» به امری رایج تبدیل شده و تعداد کسانی که هم‌زمان دستی بر آتش خوانندگی و بازیگری دارند، اصلا کم نیستند. در ایران نیز، خوانندگی و بازیگری دو شغل محبوب و رویایی برای جوانان است؛ در حالی که وسوسه این دو عرصه حتی هنرمندان شهیر و محبوب را هم راحت نگذاشته و باعث شده بار‌ها خواننده‌ها در قالب بازیگر جلوی دوربین بروند، یا بازیگران به فکر آواز خواندن بیفتند. در این مطلب مروری داریم بر بازیگران و خواننده‌هایی که تجربه کار در فضای هنری غیرتخصصی خود را داشته‌اند و البته بیشترشان هم یا این فعالیت را صرفا به چشم یک جور تفنن می‌نگریستند و یا، با شکستی سنگین و اعتبار هنری صدمه دیده، به پیشه اصلی خود بازگشته‌اند.

شاید بیراه نباشد اگر او را محبوب‌ترین و موفق‌ترین کمدین تلویزیونی ایران در تاریخ بدانیم؛ مردی موقر که آثارش در حوزه طنز، با پرهیز از لودگی و رویکرد‌های جلف، به دل مخاطب می‌نشیند. مدیری اما، در کنار بازیگری و کارگردانی، به موسیقی هم بسیار علاقه دارد و سال‌هاست که این گرایش هنری را دنبال می‌کند. او خوانندگی تیتراژ آثار نمایشی مختلفی از جمله فیلم سینمایی «هم‌نفس» به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده، سریال «زعفرانی» ساخته حامد محمدی و سریال‌های خودش از قبیل «باغ مظفر»، «قهوه تلخ» و «شب‌های برره» را در کارنامه دارد که مورد آخر به ترانه‌ای ماندگار تبدیل شد. مدیری که به برگزاری کنسرت علاقه‌مند است و کنسرت‌هایش معمولا با استقبال چشمگیر مردم همراه می‌شود، یک آلبوم موسیقی را هم در کارنامه دارد که با همراهی فردین خلعتبری و مرحوم بابک بیات ساخته شده و نامش «از روی سادگی» است. نکته جالب کارنامه خوانندگی مهران مدیری به حضور او به عنوان خواننده در آلبومی از گروه دارکوب بازمی‌گردد که اتفاقا نام دیگر خواننده این آلبوم حامد بهداد است.

شاید خوانندگی در نگاه اول، چندان با شمایل جدی و خاص حامد بهداد به عنوان یک بازیگر حرفه‌ای سختگیر جور درنیاید؛ اما این بازیگر خراسانی هم تجربه خواندن را داشته و در مجموعه «دندون طلا» به کارگردانی داود میرباقری و فیلم‌های «نیمه شب اتفاق افتاد» اثر تینا پاکروان و «کسی از گربه‌های ایرانی خبر ندارد» ساخته بهمن قبادی (که اساسا موضوعش موسیقی بود)، به شکل جسته، گریخته، خوانندگی را تجربه کرده است. بهداد به موسیقی علاقه دارد و از همین روی، فعالیت‌هایی را هم به عنوان تهیه‌کننده موسیقی داشته است. همان‌طور که اشاره شد، مهم‌ترین تجربه خوانندگی او به همکاری با گروه دارکوب به عنوان خواننده مهمان در یک آلبوم موسیقی بازمی‌گردد؛ آلبومی که برخلاف ارزش‌های هنری درخور ملاحظه‌اش، چنان‌که باید و شاید مورد استقبال قرار نگرفت و بهداد یک قطعه محلی را در آن اجرا کرده است.

محمدرضا هدایتی، بازیگر بی‌حاشیه و دوست‌داشتنی سینما و تلویزیون، که با ایفای نقش‌های کمدی در سریال‌های مهران مدیری و صداپیشگی شخصیت محبوب پسرعمه‌زا در مجموعه «کلاه‌قرمزی» نزد مخاطبان به یاد آورده می‌شود، از دیگر بازیگرانی است که، به موازات بازیگری، همواره به خوانندگی هم علاقه‌مند بوده است.

هدایتی صدای آرام و دلنشینی دارد، اما آثارش در موسیقی تا کنون آنچنان که باید مخاطب فراگیر پیدا نکرده است.
او دو آلبوم موسیقی به نام‌های «ماه می‌خندد» و «برگ و باد» را منتشر کرده است و نزدیک به بیست تک‌آهنگ نیز از او روانه بازار موسیقی شده است که می‌توان گفت این آثار از سطح کیفی نسبتا خوبی برخوردار هستند.

یکی از باهوش‌ترین هنرمندان تاریخ ایران است که تقریبا هرجا رفته موفق بوده و طی حدودا سه دهه فعالیتش در عرصه‌های مختلف سینما و تلویزیون، همیشه در اوج قرار داشته و هنوز هم یکی از مهم‌ترین ستاره‌های سینماست؛ مردی که نامش می‌تواند مخاطبان را به سینما بکشاند و حتی شایعات بازگشتش به تلویزیون، باعث می‌شود چشم مردم برق بزند.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید این هنرمند مشهدی عرصه سینما و تلویزیون، صدای خوشی هم دارد و نزدیک به ده بار خوانندگی را تجربه کرده. عطاران البته با همان خضوع و فروتنی همیشگی، هیچ‌وقت خودش را خواننده ندانسته و تقلایی برای انتشار آلبوم نکرده است. با این حال، بیشتر قطعاتی که او (عمدتا برای تیتراژ آثار خودش) خوانده، ترانه‌هایی آبرومند و خوبی از کار درآمده‌اند. نکته عجیب خوانندگی عطاران این است که او یکی از معدود افرادی است که سه بار در تیتراژ سریال‌های تلویزیونی «ترش و شیرین»، «سه در چهار» و «متهم گریخت» قطعاتی را، در سبک و سیاق رپ، اجرا کرده است.

برای سوپراستاری که ازشکل و شمایل خوبی هم برخوردار است اصلا چیز عجیبی نیست که به فکر تجربه خوانندگی هم بیفتد. بهرام رادان، به عنوان یکی از چهره‌های شناخته شده عرصه بازیگری در ایران، در اوایل دهه نود آلبوم موسیقی خود به نام «روی دیگر» را منتشر کرد که شامل قطعاتی به زبان انگلیسی هم بود. این آلبوم، نه تنها با استقبال مخاطبان روبه‌رو نشد، بلکه واکنش‌های منفی بسیاری را هم برانگیخت. رادان بعدتر یک موزیک ویدئو به نام «جیغ» را هم منتشر کرد که حاشیه‌هایی را برایش به وجود آورد و شاید امروز خود او هم چندان از این کارش راضی نباشد.

اشکان خطیبی از چهره‌های تنوع‌طلب و چالش‌پذیر هنر کشور است که در عرصه‌های گوناگونی فعالیت کرده و همواره از تجربه‌های جدید استقبال می‌کند. او تجربه خوانندگی در گروه موسیقی «ترافیک» را در کارنامه دارد و علاوه بر چند تک آهنگ، سعی کرده شانس خود را برای ایجاد گونه جدیدی از موسیقی در ایران امتحان کند که چندان موفق نبوده است. کامران تفتی هم که بیشتر با بازی‌هایش در سریال‌های تلویزیونی شناخته می‌شود، هنرمندی خوش‌صداست که آلبومی به نام «عکس زمستونی تهرون» را منتشر کرد، اما پس از آن از عرصه خوانندگی فاصله گرفت. امیرحسین مدرس چهره‌ای است که نمی‌دانیم باید او را بیشتر بازیگر بدانیم یا خواننده؛ اما صدای صاف و گوش‌نوازی دارد و ترانه‌های باکیفیتی را اجرا کرده است.

محمدرضا فروتن، بازیگر باسابقه و کاربلد سینما، نیز موسیقی را بسیار دوست دارد و آلبوم «می‌فهممت» را منتشر کرد که واکنش‌های مثبتی را به همراه نداشت. احسان کرمی یکی دیگر از هنرمند‌های خوش‌صدا و چندوجهی است که سابقه کار در رادیو و صداپیشگی در مجموعه «کلاه قرمزی» را در کارنامه دارد. او که چند قطعه موسیقی هم منتشر کرده، این روز‌ها به واسطه حضورش در نقش یک خواننده سرشناس و معروف (امین) در سریال «هم‌گناه»، حسابی مورد توجه قرار گرفته و ترانه‌هایی که در موقعیت‌های احساسی سریال می‎خواند، به دل مخاطبان سریال نشسته است. از دیگر بازیگرانی که تجربه خوانندگی را در کارنامه دارند، می‌توانیم به امین حیایی، پولاد کیمیایی، رضا رویگری، رسول نجفیان، شهاب حسینی، امیریل و برزو ارجمند، فتحعلی اویسی، کوروش تهامی، مهدی سلطانی و ... اشاره کنیم.

حضور خوانندگان در عرصه بازیگری، نتایج به مراتب بدتری را نسبت به تجربه خوانندگی بازیگران به دنبال داشته و این امر، با توجه به شرایط خاص حاکم بر بازیگری طبیعی به نظر می‌رسد؛ زیرا مقایسه شدن هم‌زمان خواننده تازه بازیگر شده با هنرپیشه‌های حرفه‌ای سینما و تلویزیون، در جایگاه و موقعیت برابر، باعث می‌شود ضعف‌های بازیگری خواننده‌ها بیشتر به چشم بیاید. تا کنون خواننده‌های زیادی به بازیگری روی آورده‌اند که شخصیت اغلب آن‌ها در فیلم و سریال‌ها طوری طراحی شده که از ظرفیت‌ها و استعدادهایشان در عرصه موسیقی به نفع اثر استفاده شود؛ با این حال، بیشتر تجربه‌های بازیگری خواننده‌ها ناموفق از آب درآمده است.

شاید بیراه نباشد اگر او را علاقه‌مندترین خواننده کشور به بازیگری معرفی کنیم. فرزاد فرزین که در اواخر دهه ۷۰ پای به عرصه موسیقی گذاشت، تا کنون نزدیک به ده آلبوم رسمی و غیررسمی فردی و گروهی منتشر کرده و بیش از پنجاه تک آهنگ هم در کارنامه دارد. در سال‌های اخیر اما، فرزین بیش از آنکه به واسطه خواننده بودنش شناخته شود، با بازی در سریال‌های شبکه نمایش خانگی مورد توجه قرار گرفته است. فرزاد فرزین، به واسطه توانایی‌هایش در موسیقی، به سینما راه یافت که «سگ‌های پوشالی»، «پسران آجری» و «کنسرت روی آب» فیلم‌های سینمایی او هستند؛ آثاری که فرزین در آن‌ها عمدتا یا در نقش خودش بازی کرده و یا به واسطه توانایی در اجرای قطعات موسیقی، نقش‌های مرتبط برایش نوشته شده است. بازیگری فرزین اما، در مجموعه پرطرف‌دار «عاشقانه» جدی‌تر شد؛ جایی که او، در یک چالش عجیب، ایفای دو شخصیت در سریال را بر عهده گرفت که یکی از آن‌ها فرزاد فرزین واقعی و دیگری جوانی بی‌سروپا و سودجو بود که خودش را به جای خواننده محبوب جا می‌زند. او پس از «عاشقانه»، اعتماد‌به‌نفس خوبی پیدا کرد و برای بازی بعدی خود، رگه‌های خوانندگی‌اش را کاملا به فراموشی سپرد تا در قالب نقش یک جوان جنوب شهری به نام بهرام در سریال «مانکن»، اثر حسین سهیلی‌زاده، حاضر شود. نمی‌توان انکار کرد که کیفیت بازی فرزین از ابتدا تا به امروز، پیشرفتی نداشته؛ اما باز هم او هنوز یک بازیگر خوب در حد سریال‌های خانگی و سینما به شمار نمی‌رود.

یکی دیگر از خوانندگان علاقه‌مند به نمایش، هنرمند آرام و خوش‌فکری است که در حال پیمودن مسیری تازه برای ایجاد یک تحول جدی در موسیقی ایران بوده و می‌کوشد تا موسیقی راک را برای مخاطبان ایرانی جا بیندازد. یزدانی اما، پس از حضورش در چند نقش سینمایی، در حالی که پله‌های ترقی و محبوبیت در موسیقی را با سرعت می‌پیمود، تحت‌تاثیر بازیگری قرار گرفت و به نوعی مسیرش را عوض کرد. یزدانی که بیش از ده آلبوم و نزدیک به سی تک آهنگ را در کارنامه دارد و «سه‌گانه ساعت‌ها» با صدای او بین مردم حسابی گل کرده بود، پس از گرایش به بازیگری، جایگاه خود را تا حدی از دست رفته دید و این روز‌ها کمتر آهنگ پرمخاطب و تاثیرگذار منتشر می‌کند. او بازیگری را با فیلم «حکم» مسعود کیمیایی آغاز کرد و با ایفای نقش یک خواننده در فیلم «طهران - تهران» به کارگردانی مشترک داریوش مهرجویی و مهدی کرم‌پور، رسما بازیگر شد. پس از آن، رضا یزدانی چندین تجربه بازیگری دیگر در سینما را هم از سر گذراند که، در میان تمام آن‌ها، فقط بازی او در فیلم «تیک‌آف» اثر احسان عبدی‎پور، یک اجرای تروتمیز و متناسب با استاندارد‌های بازیگری در سینمای ایران محسوب می‌شود. او در تلویزیون هم یک بار، در نقش خودش، سریال «تعطیلات رویایی» را تجربه کرده و بار دیگر نیز، یکی از نقش‌های اصلی مجموعه «از یاد‌ها رفته» ساخته بهرام بهرامیان به او سپرده شد که ضعف‌های جدی سریال، باعث شد که این اثر در کارنامه یزدانی چندان موثر واقع نشود.

آقای سوپراستار، یکی از موارد عجیب این فهرست است که قصه رفت و برگشتش از موسیقی به سینما و از سینما به خوانندگی، بار‌ها نقل شده است. محمدرضا گلزار اولین بار در اواخر دهه ۷۰ با حضور در گروه محبوب آن زمان آرین، به عنوان گیتاریست، فعالیت هنری خود را آغاز کرد و از همان موقع با چهره جذابش مورد توجه واقع شد. طولی نکشید که گلزار با بازی در نقش اصلی فیلم «سام و نرگس» به کارگردانی مرحوم ایرج قادری، به سینما آمد و سپس ایفای نقش اول فیلم «شام آخر» اثر فریدون جیرانی هم به او سپرده شد. از آن زمان تا به امروز، گلزار در حدود سی فیلم سینمایی ایفای نقش کرده که بسیاری از مردم اجرایش در فیلم «بوتیک»، ساخته حمید نعمت‌ا...، را بهترین بازی کارنامه او می‌دانند. محمدرضا گلزار از اوایل دهه ۹۰، دوباره به موسیقی متمایل شد و این بار در قامت خواننده به انتشار تک‌آهنگ‌هایی پرداخت که به واسطه شهرت و محبوبیتش، بسیار مورد استقبال مردم قرار گرفت؛ به طوری که کنسرت‌هایش با استقبال بسیار پرشور مردم روبه‌رو می‌شد. گلزار تا کنون بیش از بیست قطعه موسیقی منتشر کرده و همچنان در دو عرصه خوانندگی و بازیگری فعال است.

خواننده جوان کشورمان که چهره‌ای دوست‌داشتنی و جذابی هم دارد، دو بار تجربه بازیگری داشته. زانیار خسروی ابتدا در فیلم «برف روی کاج‌ها» اثر تحسین شده پیمان معادی، یک نقش کوتاه و فرعی را بازی کرد و بعدتر به سریال عجیب و غریب «عشق تعطیل نیست» به کارگردانی بیژن بیرنگ پیوست. مجموعه «عشق تعطیل نیست» یک سریال شبکه خانگی بود که ساختاری بسیار متفاوت و فانتزی داشت؛ اما، با اینکه از حضور محمدرضا گلزار و مهناز افشار بهره می‌برد، پس از پنج قسمت، به دلایل نامعلومی برای همیشه متوقف شد. زانیار خسروی در این سریال نقش یک خواننده جوان را بازی می‌کرد.

مازیار فلاحی، خواننده موسیقی‌های عاشقانه که در اوایل دهه ۹۰ با صدای پراحساسش به محبوبیت رسید، در عرصه بازیگری سریال شبکه نمایش خانگی «قلب یخی» و فیلم «دختران» را تجربه کرده و این روز‌ها هم فیلم «یادم تو را فراموش» را روی پرده دارد. رضا صادقی یک بار در فیلم «بی‎خداحافظی» با نقش یک خواننده، به عنوان بازیگر جلوی دوربین رفته و بنیامین بهادری هم تجربه بازی در نقش مکمل مرد فیلم «سلام بمبئی»، اثر قربان محمدپور، را دارد که چندان به مذاق طرف‌داران سینما خوش نیامد. حمید عسکری در دو فیلم «شانس، عشق، تصادف» و «دو دوست» بازی کرده که از او هم چیزی جز اجرایی تصنعی و سرد به نمایش درنیامد. اعضای گروه سون یک بار به شکل نمادین و کوتاه، به عنوان اعضای یک گروه موسیقی، در سریال «زمانه» حاضر شدند؛ همچنین، گفته می‌شود که کاوه آفاق در فیلم جدید داریوش مهرجویی به نام «لامینور»، که در آستانه اکران است، بازی کرده است.