سرمایه گذاری در سکه هرچند با ریسکهای بسیار زیادی در سالهای اخیر مواجه بوده است اما همچنان یکی از محبوبترین روشهای سرمایهگذاری در ایران محسوب میشود. سرمایهگذاری در این فلز گرانبها چه اصولی داشته و چگونه میتوان در این سرمایهگذاری موفق عمل کرد، بحثی است که در ادامه این مقاله به آن میپردازیم. حضور در بازار پر ریسک سکه نیاز به دانش و مهارتهای خاصی دارد. افراد زیادی در حال حاضر با حضور در این بازار تبدیل به سرمایهدارانی بزرگ شدهاند و بسیاری هم با ضرر بازار سکه را برای همیشه ترک کردهاند. برای مطمئن قدم برداشتن در سرمایه گذاری در سکه در ادامه با ما همراه باشید.
سرمایه گذاری در سکه به چه معنا است؟
در همین شروع بحث باید عرض کنیم که سرمایه گذاری در سکه با سرمایهگذاری در طلا و بازار طلا تفاوتهایی دارد. هرچند هر دو این بازار مستقیماً به فلز گرانبهای طلا مربوط میشوند اما برای بیان تفاوتهای این دو همینقدر باید بگوییم که بازدهی بازار سکه در ۱۰ سال اخیر بیش از ۱۰۰۰ درصد بوده اما برای بازار طلا این میزان بسیار کمتر بوده است. سرمایه گذاری در سکه به معنی خرید انواع سکههای بهار آزادی در طرحهای مختلف برای کسب سود و یا سرمایهگذاری طولانیمدت بهعنوان پشتوانه مالی است. قابلیتهای سکه باعث میشود تا هم بتوان از آن برای سرمایهگذاری کوتاهمدت و هم بلندمدت و هم بهعنوان روشی برای جمعکردن پشتوانه مالی در آینده استفاده نمود.
بازار سکه چگونه بازاری است؟
بسیاری از مردم با این تصور که بازار سکه دقیقاً مشابه با بازار طلا حرکت میکند، اقدام به خرید سکه نموده و در فاصله بسیار اندکی درصد قابل توجهی از سرمایه خود را از دست میدهند. ترس از شکست بیشتر باعث میشود تا آنها با اولین ضرر از بازار خارج شده و سرمایه خود را به باد دهند. اما ماهیت بازار سکه با سایر بازارهای مالی کمی متفاوت است. سکه به دلیل استفاده از طلا در ساخت آنهم تحت تأثیر بازارهای جهانی و قیمت روز طلا در دنیا قرار دارد و هم به دلیل اختصاصی بودن ضرب آن برای کشور ایران تحت تأثیر عوامل درونی نوسان مینماید. برخلاف طلا که قیمت آن باید در بازار داخل برای جلوگیری از قاچاق متناسب با بازار بینالمللی باشد، بازار سکهاین محدودیت را نداشته و امکان نوسانات بالا برای آن قابل تصور است.
این بازار با میزان رشد بسیار بالا و بازدهی مناسب یکی از محبوبترین بازارهای مالی در ایران است که حتی خارجیها را هم به سمت سرمایهگذاری در آن سوق داده است. میزان نقد شوندگی مناسب، حفظ ارزش سرمایه در گذر زمان و نرخ رشد مناسب در بازههای زمانی طولانیمدت ازجمله سایر ویژگیهایی است مه برای بازار سکه میتوان آن را متصور بود. روند قیمتی بازار سکه هم هرچند با نوسان زیادی در کوتاهمدت روبرو است اما در همه این سالها نمودار مشابهی را از خود ثبت نموده است. حرکت بالاتر از نرخ تورم آن در هرساله نیز باعث شده تا سکه تبدیل به روشی برای دور زدن افزایش قیمتها در میان کاربران ایرانی شود.
مزایا و معایب بازار سکه
برای ورود به بازار سکه اطلاع از مزایا و معایب این بازار میتواند در اتخاذ تصمیمات کاربران نقشی اساسی ایفا نماید. در این بخش به معرفی مهمترین مزایا و معایب بازار سکه و سرمایه گذاری در سکه میپردازیم.
مزایای بازار سکه
۱- نقد شوندگی بسیار خوب:سکهها هیچوقت روی دست شما باد نخواهند کرد. بازار سکهایران در حال حاضر به میزان رشدی رسیده است که بهراحتی میتوان حجم بالایی از سکه را در آن خریدوفروش نموده و در بازه زمانی کوتاهی آنها را نقد نمود.
۲- بازدهی فوقالعاده:یکی از اصلیترین دلایل محبوبیت این بازار در میان ایرانیها بازدهیهای بسیار زیادی است که سکه در بازههای زمانی کوتاهمدت از خود به ثبت رسانده است. امکان ورود با سرمایههای متوسط: برای ورد به بازار سکه حتماً نباید سرمایههای میلیاردی داشته باشید. بلکه با سرمایههای متوسط حتی میتوانید از سکههای چند گرمی شروع کرده و کمکم به سطوح بالاتر این بازار قدم بردارید.
۳- امکان خریدوفروش تلفنی:در حال حاضر این امکان برای کاربران فراهم آمده که با استفاده از صرافیهای معتبر اقدام به خریدوفروش تلفنی این محصول نمایند. نرخ رشد ثابت در بازههای طولانیمدت: گاها شاهد رکود در بازار سکه و حتی نوسانات منفی در آن هستیم. نوسانات جهشی مثبت هم که از ویژگیهای اصلی بازار سکه است. بااینحال نمودارها نشان میدهد که بازار سکه در درازمدت نرخ رشد حداقلی را برای کاربر فراهم آورده است. ازاینرو سرمایه گذاری در سکه در بازههای زمانی طولانیمدت میتواند رشد سرمایههای شما را تضمین نماید.
معایب بازار سکه
این بازار نیز مانند سایر بازارهای مالی معایبی با خود به همراه دارد. از اصلیترین معایب بازار سکه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- ریسک بسیار بالا در کوتاهمدت:هرچند در درازمدت سرمایه گذاری در سکه میتواند ریسک بسیار کمی برای کاربر به دنبال داشته باشد اما در کوتاهمدت این ریسک بهشدت افزایش یافته و میتواند اثر سوء زیادی روی سرمایههای افراد داشته باشد.
۲- شرایط نگهداری:هرچند در حال حاضر صندوقهای امانت در بانکهای بزرگ در داخل کشور برای نگهداری از سکه وجود دارد اما بااینحال شرایط نگهداری سکه ازجمله معایبی است که با آن همراه است.
۳- تأثیرپذیری بالا از اخبار:یکی دیگر از ایراداتی که در سرمایه گذاری در سکه میتواند گریبانگیر سرمایهگذاران باشد، تأثیرپذیری این بازار از اخبار سیاسی روز جهان است. خبرهای جنگ نرخ سکه را چند برابر نموده و خبرهای صلح میتواند باعث کاهش قیمت سکه در بازار شود.
مقایسه بازار سکه با سایر بازارها
بازار سکه در ایران همیشه از رونق مناسبی برخوردار است. برخلاف بازارهایی مانند مسکن و خودرو که در یک بازه زمانی مشخص نوسانات قیمتی داشته و در بقیه مواقع از سال قیمتهای تقریباً ثابتی دارند، سکه به برخی دلایل داخلی نیز دارای رشدهای مقطعی است. برخی از مهمترین دلایل پررونق بودن بازار سکه نسبت به سایر بازارها موارد زیر میباشند:
سکه بهعنوان یک پشتوانه مالی در برابر حفظ ارزش پول در برابر تورم استفاده میشود.یکی از دلایل بسیار بزرگ رشد در بازار سکه قرار گرفتن آن بهعنوان مهریه در عقدنامهها و آمار طلاق است که باعث میشود تا تقاضا همیشه برای آن باقی بماند.برای مقایسه سکه با سایر بازارهای مالی نیز میتوانیم نرخ رشد آن را در چند سال گذشته با سایر بازارها بررسی کنیم. نمودار زیر گویای این مقایسه است.
در نمودار حاضر میزان رشد بازارهای مختلف مالی در ایران مورد ارزیابی قرار گرفته است. همانطور که ملاحظه مینمایید سکه در این نمودار بعد از بازار فوقالعاده مستعد رشد بورس ایران در جایگاه دوم پربازدهها قرار گرفته است. این نشان از اعتماد بالای مردم ایران به سکه و سرمایه گذاری در سکه است. با تقسیم عدد ۱۴۶۶ بر بازه زمانی ۱۰ ساله نشان میدهد که سکه میتواند بهطور متوسط در هر سال سود ۱۴۶ درصدی را برای کاربران رقم بزند. البته این عدد برای هر سال ثابت نیست و از این گذشته چنین سودی تنها در سرمایهگذاریهای طولانیمدت ممکن خواهد بود. بررسیها نشان میدهد که در بازههای زمانی کوتاه سکه حتی میتوانسته زیان ده نیز باشد.
هدف از سرمایه گذاری در سکه چیست؟
بازار سکه را از چند جهت میتوان مورد بررسی و در اولویت قرار دارد. در این بخش قصد داریم تا دلایلی را بررسی کنیم که ضرورت استفاده از روشهای سرمایه گذاری در سکه را نشان میدهند.
۱- به عنوان پشتوانه مالی
یکی از دلایلی اصلی که باعث میشود کاربران همیشه نیمنگاهی هم به بازار سکه داشته باشند، قابلیت این فلز خوشرنگ بهعنوان پشتوانه مالی برای آینده است. شما چگونه برای خود پشتوانه مالی ایجاد میکنید؟ خرید مسکن؟ طلا؟ سهام شرکتهای بورسی؟ یا سکه؟ دراینبین سکه میتواند جذابیتهای بالاتری برای کاربران به دنبال داشته باشد. ازاینرو کاربران میتوانند فارغ از اهداف سرمایهگذاری مازاد سرمایههای خود را در سایر بازارهای مالی برای خرید سکه بهعنوان پشتوانه مالی اختصاص دهند.
۲- سرمایه گذاری بلندمدت
همانطور که در نمودار بالا دید سکه در یک بازه زمانی طولانی سود تضمینشدهای را برای کاربران به ارمغان میآورد. ازاینرو این رفتار برای سرمایه گذاری در سکه نیز میتواند فرهنگ مناسبی برای سرمایهگذاری باشد.
۳- سرمایه گذاری در سکه در بازههای کوتاه چندماهه برای حفظ ارزش پول
فرض کنید که قصد خرید خانه و یا یک وسیله گرانبها در چند ماه آینده را دارید. اکنون درصد قابل توجهی از پول آن را نیز تهیه کردهاید. خرید سکه در این بازه زمانی میتواند باعث حفظ ارزش پولی شما در برابر نوسانات قیمتی کالای موردنظر باشد. نگران افت قیمت سکه هم نباشید زیرا افت قیمت سکه با افت قیمت کالای موردنظر عجین بوده و شما را از ضرر دور نگه میدارد.
۴- استفاده از تکنیک هایی خاص برای سودهای مطمئن
روشهای خاصی هم وجود دارد که با استفاده از آنها شما میتوانید ارزش ذاتی سکه را محاسبه کرده و این ارزش ذاتی را با قیمت فعلی آن مقایسه نمایید. این مقایسه میتواند به عنوان سیگنالی برای خرید سکه و یا فروش آن در بازههای زمانی کوتاهمدت استفاده شود.
۵- جهت تنوع در سبد سرمایه
گذشته از همه اینها کاربران بایستی سبدی از سهام را برای کاهش حداکثری ریسک در اختیار داشته باشند. ازاینرو سرمایه گذاری در سکه میتواند بهعنوان بخشی از این سبد نقش مهمی داشته باشد.
عوامل مؤثر بر نوسان قیمت سکه
سکه بهصورت مستقیم با قیمت طلا در ارتباط میباشد. البته علاوه بر قیمت طلا موارد دیگری هم روی نوسان قیمت سکه تأثیر میگذارند. برای تعیین عوامل مؤثر بر قیمت سکه ابتدا میخواهیم تفاوت بازار سکه را با بازار طلا تبیین کنیم. طلا یک فلز گرانبهای جهانی است که در همه جهان ارزش زیادی داشته و با یک نرخ جهانی در همهجا خریدوفروش میشود. ازاینرو طلای ایران، طلای چین و یا طلای سایر کشورها بیمعنی بوده و شما میتوانید طلای خود را در هر کشوری به فروش برسانید. این ارتباط بالای جهانی در قیمت طلا باعث میشود نا نرخ آن در همهجای جهان با هم برابر باشد. حال تصور کنید که نرخ قیمت طلا در بازار ایران پایینتر از بازار جهانی باشد. در این مواقع سوداگران تمام طلای داخلی را خریداری کرده و آنها را برای فروش و کسب سودهای بالاتر به بازار جهانی انتقال میدهند.
در شرایط برعکس هم قاچاق طلا به داخل کشور بیشتر میشود. ازاینرو یک نهاد نظارتی همیشه قیمت طلا را با نرخ طلای جهانی ثابت نگه میدارد و نوسانات این فلز در داخل کشور تحت تأثیر ارز یا هر عامل دیگری در یک فاصله زمانی کوتاه با نرخ جهانی برابر میشود. این مسئله برای سکه اما طور دیگری رقم میخورد. قاچاق سکه به بازارهای جهانی سود چندانی برای سوداگران ندارد زیرا ماهیت سکه تنها در ایران دارای ارج و ارزش است. در خارج تنها با ذوب سکه و خالص نمودن طلای آن، میتوان روی آن ارزشگذاری کرد. ازاینرو قیمت سکه فراتر از قیمت جهانی طلا مستعد رشد در بازار داخلی است. از عوامل مؤثر بر نوسان قیمت سکه هم میتوان به:
قیمت طلای جهانیقیمت دلار جهانیقیمت دلار داخلیوضعیت سیاسی منطقهعرضه و تقاضاقیمت نفت داخلیتحریمهای اقتصادیاشاره نمود. هر یک از این پارامترها به فراخور میتوانند در قیمت سکه تأثیر مستقیم و یا غیرمستقیم داشته باشند.
ریسک در بازار سکه
در ادامه به بررسی چند مورد از اصلیترین موارد ریسک در بازار سکه میپردازیم:
۱- تأثیرپذیری زیاد قیمت سکه از جو روانی عمومیکی از ریسکهای بزرگی که در بازار سکه برای افرادی که به دنبال سرمایهگذاری کوتاهمدت در این بازار هستند تأثیرپذیری فوقالعاده زیاد آن از اخبار ست. بعد از شنیدن اولین خبر بد سیل مردن برای فروش سکه وارد بازار شده و باعث کاهش شدید قیمت آن میشود. اتفاقاتی که در سالهای گذشته تیتر یک بسیاری از خبرگزاریها و روزنامه نیز بوده است.
۲- خطرات مربوط به سرقت رفتن این کالایکی دیگر از ریسکهایی که در سرمایه گذاری در سکه میتواند گریبانگیر افراد باشد، امکان به سرقت رفتن آن توسط دزدان است.
۳- سیاستهای دولتیدولت نیز با اعمال برخی سیاستها میتواند در قیمت سکه تأثیرگذار باشد. درواقع دولت همیشه سعی در متعادل نمودن بازار داشته ازاینرو قیمت سکه را به طرق مختلف کنترل مینماید. برای مثال در سالهای اخیر طرح فروش برگههای سهام سکه تحویلی چند سال بعد در بانکها، سامانهای کردن قیمت دلار و سکه، ارائه محدودیت در حداکثر سکه قابل خریداری و اخذ مالیات از فعالین این بازار از این نمونه فعالیتها میباشند.
اصول سرمایهگذاری در بازار سکه
برخی از مهمترین اصول سرمایه گذاری در سکه عبارتاند از:
با ریسکها و راههای از بین بردن آنها آشنا باشید.نحوه قیمتگذاری سکه را بر اساس قیمت طلای جهانی را بدانیدسکههای رایج در ایران را بشناسید.برای سرمایه گذاری در سکه بهصورت پلهای وارد شویدبه دید بلندمدت وارد این بازار شوید.چه زمانی برای سرمایهگذاری در بازار سکه بهتر است؟
تعیین زمان مناسب برای سرمایه گذاری در سکه به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای ورود به این بازار ابتدا باید نگاه خود را به آن مشخص نمایید. اگر قصد سرمایهگذاریهای چند هفتهای و یا چندساله را دارید استراتژیهای ورود به بازار سکه متفاوت خواهند بود. برای بازهای طولانیمدت چندساله خیلی تفاوت قیمتی امروز و فردای سکه اهمیت نداشته و شما بلافاصله بعد از داشتن نقدینگی لازم میتوانید برای ورود به این بازار به دید ۵ سال و بالاتر اقدام نمایید. اما برای ورود به بازار سکه برای نوسانهای قیمتی چند هفتهای باید به چند نکته مهم دقت کنید:
در نزدیکی ایامی مانند عید سال نو، عیدهای مذهبی، کریسمس و مراسمهایی از این دست و دورههایی که عروسیها در آن رواج دارد، زمان مناسبی برای ورود به بازار سکه نخواهد بود. زیرا در این بازها تقاضا برای این کالا افزایش یافته و درنتیجه قیمتها میتوانند در بالاترین حد خود باشند.با گذشت چند روز از آخرین روزهای تعطیلات قیمت در بازار سکه میتواند دارای تعادل نسبی برای ورود باشد.شما میتوانید از طریق سایتهای معتبر قیمت طلای جهانی را رصد نموده و با تحلیل قیمت آن در زمانیهایی که در روندهای نزولی روزانه به حمایتهای پیش رو نزدیک میشود اقدام به سرمایه گذاری در سکه نمایید.تحلیل قیمت ارز داخلی نیز بایستی بهصورت دقیق انجام پذیرد.خرید چه نوع سکهای سود بیشتری دارد؟ (امامی؟ آزادی؟تمام سکه؟ربع سکه؟ نیم سکه؟) کدام یک آینده بهتری دارد؟
سود ناشی از ورود به بازار سکه در انواع مختلف آن تفاوتهایی گاها فاحش دارد. رعایت چند نکته در انتخاب بهترین نوع سکه برای خریدوفروش میتواند راهنمای خوبی برای کاربران باشد:
سکه امامی آخرین ورژن ضرب شده بیشترین تقاضا را در بازار دارد.ربع سکه به دلیل قیمتهای پایینتر همیشه با تقاضای بیشتری روبرو است.نوسان قیمت سکه تمام بهار از بقیه بیشتر است.سال ضرب سکه نیز در قیمت آن تأثیرگذار میباشد.حباب سکه نسبت به ربع سکه و نیم سکه خیلی بالاتر است.در شرایط معمولی بازار هم ممکن است قیمت ربع سکه به دلیل تقاضای زیاد دارای حباب باشد.از این نظر خرید ربع سکه بایستی با احتیاط بیشتری صورت پذیرد.حال با دانستن این واقعیتها نمودار زیر را با هم مرور میکنیم:
نمودار بالا نوسان قیمت انواع سکه را در سال ۹۵ به رنگ آبی و سال ۹۶ به رنگ نارنجی نشان میدهد. همچنین بیشترین میزان نوسانات نیز به رنگ سبز درآمده است. این نمودار نشان میدهد که ربع سکه در این سالها بیشترین نوسان را داشته و بعد از آن بهطور متوسط سکه امامی در جایگاه دوم قرار گرفته است. البته این واقعیت برای همه مواقع برقرار نیست.
بازدهی در بازار سکه
در نمودار ابتدایی مقاله بازدهی بازار سکه را در ۱۰ سال گذشته مشاهده کردید و آن را در مقایسه با سایر بازارهای مالی نیز دیدید. واقعیت این است که سکه همیشه دارای نوسان حدودی ثابتی در طول یک سال کامل میباشد. ازاینرو نه به نوسانات جهش آن در بازههای کوتاهمدت دل ببندید و نه با افتهای قیمتی آن در برخی شرایط روحیه خود را از دست بدهید. اگر برای دید بلندمدت وارد بازار سکه شدهاید این انتظار را باید داشته باشید که بهطور متوسط هرساله سرمایه خود را در این بازار ۱٫۵ تا دو برابر نمایید. البته اگر به اندازه کافی صبور باقی بمانید.
رشد قیمت در بازار سکه به همراه نمودار رشد قیمت در سالهای اخیر
نمودار زیر رشد قیمتی سکه را در چند سال اخیر از سال ۱۳۹۲ تاکنون را نشان میدهد. قیمت روز سکه در زمان انتشار این مقاله معادل با ۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان برای هر سکه میباشد. همانطور که میبینید از آغاز سال جدید و با توجه به همهگیر شدن ویروس کرونا در ایران جهان قیمت سکه روند روبه رشدی به خود دیده و در هفتههای اخیر این قیمت به اوج خود نیز رسیده است. با توجه به افزایش روزافزون قیمت ارز به نظر این اتفاقات تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که با برطرف شدن آنها میتواند انتظار داشت که دوباره شاهد متعادل شدن قیمت سکه باشیم. ازجمله این عوامل میتوان به ریشهکن شدن ویروس کرونا، پایان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تثبیت شدن قیمت دلار در کشور و تثبیت قیمت طلا در بازارهای جهانی اشاره نمود. البته هرچند عدد قیمتی سکه با رسیدن به بالای ۱۰ میلیون تومان رکورد جدیدی را به ثبت رسانده است اما نوسانات سالهای قبل آن نشان میدهد که سکه در همان مسیر قبلی با جهشهای کوتاهمدت به سمت بالا در حال حرکت است و نرخ رشد آن نیز به درصد دستخوش تغییرات زیادی نشده است.
نکاتی کاربردی برای سرمایه گذاری در سکه
در این بخش قصد داریم تا برخی از کاربردیترین نکات سرمایه گذاری در سکه را در بازار ایران با هم مرور کنیم.
به جای خرید فیزیکی سکه از بازار بورس سکه بخریمیکی از مزیتهای بزرگ بازار بورس برای کاربران امکان خرید اوراق سکه به جای سکه فیزیکی است. با این روش دیگر نیازی به نگهداری سکهها هم نخواهید داشت و امکان تقلب و کلاهبرداری نیز در آن وجود ندارد. برای این کار با ورود به پلتفرمهای معاملات بورسی نمادهای سکه را جستجو کرده و اقدام به خرید کنید. سازوکار خریدوفروش و قیمتگذاری سکهها در بازار بورس دقیقاً بر اساس میزان عرضه و تقاضا است.
از بورس کالا میتوانید در بازار آتی سکه وارد معاملات و سرمایهگذاری سکه شویدبازار آتی سکه بازاری کاملاً دیجیتال و مدرن است که با ورود به این بازار میتوانید در کنار حرفهایترین سرمایهگذاران اقدام به خرید و فروش سکه نمایید. در این بازار هم به جای خرید فیزیکی سکه اوراق سهام سکه را خریداری کرده و با نوسان قیمت میتوانید آنها را به فروش برسانید. پشتوانه این برگههای سهام، سکههای فیزیکی واقعی است که در صورت تمایل و عدم فروش آنها میتوانید سکهها را تحویل بگیرید.
قیمت لحظهای سکهمعامله گران برای اطلاع از قیمت لحظهای سکه میتوانند از طریق موبایل یا شماره ثابت با تلفن گویای ۰۲۱۵۱۰۴۲۵۵۵ تماس گرفته و اطلاعات خود را در لحظه بهروز نمایند. البته کاربران بایستی در نظر داشته باشند که برای اطلاع از مظنه طلا باید از صرافیهای محل سکونت خود استفاده کنند. زیرا در طول روز مظنه قیمت طلا در شهرستانها برحسب میزان تقاضا و عرضه تفاوتهای کمی خواهد داشت.
حتماً با اصطلاحات بازار سکه آشنا شویدورود به بازار سرمایه گذاری در سکه بدون اطلاع از قواعد و اصطلاحات آن ریسک کار را بالا خواهد برد. اصلاحات مانند سکه فردایی، طرح جدید، طرح قدیم و … اصلاحات رایجی هستند که دائماً با آنها سروکار خواهید داشت.
خلاصه مقالهدر این مقاله به تبیین روشهای سرمایه گذاری در سکه پرداختیم و ریسکها و جذابیتهای این بازار را با هم مرور نمودیم. در ادامه اصولی را ذکرکردیم که رعایت آن توسط کاربر میتواند منجر به سرمایهگذاری مطمئنتر برای وی خواهد شد. بازار سکه در ایران بازار بسیار جذابی است که هم ریسک با خود به همراه دارد و هم سود.