تعدیل قیمت در بورس چیست؟

تعدیل قیمت ابزاری است که با استفاده از آن فاصله‌های قیمتی که در اصطلاح به آن Price Gap می‌گویند، پوشش داده می‌شود. این فاصله قیمتی در بورس، ناشی از افزایش سرمایه و توزیع سود نقدی است. شاید خالی از لطف نباشد که بدانید، موضوع افزایش سرمایه در مجمع عمومی فوق‌العاده و موضوع سود نقدی در مجمع عمومی عادی سالیانه بررسی می‌شود. مجمع عمومی عادی سالیانه با هدف رسیدگی به صورت‌های مالی، رسیدگی به گزارش مدیران و بازرسان شرکت و همچنین تصویب میزان سود نقدی تقسیمی بین سهام‌داران تشکیل می‌شود. مجمع عمومی فوق العاده، با موضوعاتی مانند تغییرات سرمایه، تغییر اساسنامه و انحلال شرکت برگزار می‌شود. در نهایت می‌توان بیان کرد که قیمت هر سهم پس از افزایش سرمایه و یا توزیع سود نقدی در زمان برگزاری هر یک از مجامع کاهش می‌یابد که با استفاده از این ابزار، قیمت پیش از مجمع تعدیل خواهد شد و به این ترتیب، فاصله ایجاد شده بین قیمت‌ها پوشانده می‌شود.

انواع روش های تعدیل قیمت در بورس

۱- افزایش سرمایه

در روش افزایش سرمایه، سرمایه پیشین شرکت بر سرمایه جدید تقسیم می‌شود، سپس عدد حاصله در تمام قیمت‌های قبل از تاریخ افزایش سرمایه ضرب خواهد شد. این کار باعث می‌شود که قیمت‌های گذشته سهام به میزان افزایش سرمایه شرکت تعدیل شوند. در زمان افزایش سرمایه، تنها کاهش قیمت در محاسبه قیمت تعدیلی لحاظ می‌شود و محل تأمین افزایش سرمایه (مطالبات و آورده، جایزه یا صرف سهام) اثری در محاسبات نخواهد داشت.

۲- سود نقدی و افزایش سرمایه

در این روش میزان توزیع سود نقدی شرکت و درصد افزایش سرمایه، در زمان محاسبه قیمت تعدیلی در نظر گرفته می‌شود اما محل تأمین افزایش سرمایه اثری در محاسبات نخواهد داشت. برای محاسبه اثر توزیع سود، نسبت تغییر قیمت پس از توزیع سود نقدی به قیمت قبل از مجمع محاسبه می‌شود و این عدد در تمام قیمت‌های پیش از مجمع ضرب خواهد شد. برای محاسبه ضریب افزایش سرمایه، از فرمول افزایش سرمایه استفاده می‌شود.

۳- سود نقدی و افزایش سرمایه با احتساب آورده

این روش مانند روش قبل است با این تفاوت که حق تقدم تعلق گرفته به سهامداران نیز در محاسبات اثر داده می‌شود. اما ممکن است ندانید که حق تقدم چیست؟ حق تقدم، با هدف حفظ منافع سهامداران فعلی شرکت به این موضوع اشاره دارد که درصورت انتشار سهام جدید توسط یک شرکت، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. در واقع به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته می‌شود.

۴- افزایش سرمایه با احتساب آورده

در روش افزایش سرمایه با احتساب آورده، علاوه بر میزان کاهش قیمتی که در زمان افزایش سرمایه رخ می‌دهد، حق تقدم تعلق گرفته به سهامداران (درصورتی که تمام یا بخشی از افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده باشد) نیز در محاسبات لحاظ می‌شود.

۵- عملکردی

در روش عملکردی، اثرات توزیع سود نقدی سهام و میزان افزایش سرمایه در قیمت سهام لحاظ می‌شود. اگر تمام یا بخشی از افزایش سرمایه شرکت از محل مطالبات و آورده سهامداران باشد (حق تقدم) در این صورت میزان آورده جدید سهامداران نیز در محاسبه قیمت تعدیلی درنظر گرفته خواهد شد. فرمول تعدیل قیمت سهام در بورس در زیر، فرمول تعدیل قیمت سهام بررسی می‌شود. در این فرمول، تأثیر همزمان تمامی فاکتورهای مؤثر بر این تعدیل لحاظ شده است. بدیهی است در صورت عدم تغییر هر یک از موارد، مقدار آن متغیر خاص صفر خواهد بود. برای مثال اگر هیچ گونه افزایش سرمایه‌ای رخ نداده باشد، قیمت سهم تنها از کاهش مقداری مساوی با تقسیم سود نقدی تأثیر خواهد گرفت. فرمول تعدیل قیمت سهام به شرح زیر است: