19 نکته مهم در خرید و فروش سهام در ایران

سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه اصول و قواعد خاص خود را دارد و نمی‌توان بی مهابا دل به دریا زد و دست به خرید و فروش سهام زد.

مهم ترین نکات خرید و فروش سهام

برای آن که سرمایه گذاری در بورس با مخاطره همراه نشود و موجب ضرر و زیان به سرمایه ما نشود باید نکات زیادی را مدنظر قرار داد تا به اهداف معاملاتی خود دست یابیم.

۱- سرمایه گذاری با پول بیکار

سرمایه‌گذاری در بورس باید با پول حاصل از پس انداز انجام شود. فروش زمین، ساختمان و لوازم ضروری زندگی برای فعالیت در بورس، اشتباه است.

۲- هیجان زده نشوید

برای سرمایه‌گذاری در بورس، افق بلندمدت داشته باشید و از رفتارهای هیجانی و خرید و فروش‌های سریع و زیاد خودداری کنید. برد اصلی در بازار سرمایه با کسانی است که صبر پیشه می‌کنند و بازندگان واقعی، نوسان‌گیران هستند.

۳- انتخاب صنعت برتر

در هر زمان که اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنیم باید صنعت برتر را شناسایی کنیم و از بین صنایع مختلف، صنعتی که چشم‌انداز روشنی دارد را انتخاب کنیم. باید بررسی کنیم که در چرخه اقتصاد کشور، کدام صنایع در آینده نیاز بیشتری به آن ها احساس می‌شود.

نکته دوم این که آن صنعت کمتر قابل تکثیر باشد و از ثبات قابل قبول برخوردار باشد. به صنایعی باید اقبال نشان داد که جزو صنایع برتر در جهان شناخته می‌شود و محصولات تولیدی آن ها در داخل ارزان‌تر از سایر کشورها است و امکان واردات ندارند.

کشورهایی که از نظر صنعت جلوتر از ما هستند بیشتر و ارزان‌تر و بهتر تولید نمی‌کنند.

۴- انتخاب سهم برتر

پس از آن که صنایع برتر را شناختیم، حال باید بهترین شرکت را در این صنایع پیدا کنیم. باید توجه داشت که از هر صنعت باید سهام یک شرکت را خرید و تقاضا برای چند سهم از یک صنعت با قواعد سرمایه‌گذاری سنخیت ندارد.

به طور کلی، از میان تمام صنایع، ۴ یا ۵ صنعت برتر را انتخاب می‌کنیم و از هر صنعت سهام یک شرکت را می‌خریم و در واقع، فقط ۲۰ یا ۲۵ درصد سرمایه خود را در یک شرکت یا صنعت هزینه می‌کنیم.

به عنوان مثال از صنعت معدن یک سهم، از صنعت ساختمان یک سهم، رایانه یک سهم و پتروشیمی نیز سهام یک شرکت را خریداری می‌کنیم. اگر سرمایه خود را فقط در یک یا دو شرکت صرف کنیم، ریسک سرمایه گذاری بالا می‌رود و ممکن است با افت قیمت سهام، متحمل زیان سنگینی شویم و از طرف دیگر، اگر نقدینگی خود را زیاد خرد و پراکنده کنیم، مدیریت سبد سهام سخت می‌شود.

حال سوال این است که کدام سهم ها برای خرید مناسب‌تر هستند؟

۵- بازدهی

در انتخاب شرکت برتر از یک صنعت باید میانگین بازدهی آن را در دوره زمانی های مختلف مدنظر داشت و هر شرکتی که میانگین بازدهی بیشتری داشت، برای خرید مناسب‌تر است.

۶- میزان نقد شوندگی

سهمی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنیم که میزان معاملات آن در یک روز زیاد است و افراد بسیاری آن را خرید و فروش می‌کنند. در واقع، تعداد و حجم معاملات، تعداد خریدار و فروشنده و سوابق باز بودن نماد معاملاتی در انتخاب ما اثرگذار است.

در صورتی که سهمی با نقدشوندگی پایین را انتخاب کنیم، در زمان فروش به مشکل برمی‌خوریم.

۷- میزان سهام شناور آزاد

به میزان سهامی که دست سهامداران خرد یا اصطلاحا دست مردم است، سهام شناور می‌گویند. سهمی را انتخاب می‌کنیم که میزان سهام شناور آزاد آن بیش ۱۵ درصد باشد.

البته سهام با میزان شناور آزاد بسیار زیاد، برای خرید مناسب نیست؛ چرا که موجب کند شدن روند حرکت سهم می‌شود و به اصطلاح حرکت سهم فرسایشی می‌شود و سهامداران خود را خسته می‌کند.

سهم با شناوری بسیار بالا همانند تحصیلکرده بدون حمایت در جامعه است.

۸- نسبت P/E سهم

این نسبت از تقسیم سود پیش‌بینی شده به قیمت روز سهم بدست می آید. به عنوان مثال، اگر قیمت روز سهمی ۱۰۰ تومان و سود هر سهم آن ۲۵ تومان باشد، نسبت P/E برابر با ۴ می‌شود و می‌گوییم P/E این سهم ۴ است. باید توجه داشت که نسبت P/E در هر صنعتی با صنعت دیگر متفاوت است.

برای انتخاب سهام برتر P/E سهام یک صنعت را با یکدیگر مقایسه و سهمی را انتخاب می‌کنیم که P/E کمتری دارد. میزان بالای این نسبت می‌تواند نشان دهنده این واقعیت باشد که سهامداران به آینده سهم خوش‌بین هستند و به رشد آن باور دارند. البته از سوی دیگر، ریسک سهم هایی که P/E بالا دارند، بیشتر است.

۹- میزان پرداخت سود نقدی (DPS)

هر شرکتی که در مجمع عادی سالیانه خود سود نقدی بیشتری را به سهامداران خود پرداخت کند، برای خرید مناسب‌تر است. سعی کنید سهامی را انتخاب کنید که پیشنهاد پرداخت سود نقدی بالاتر از ۸۰ درصد دارند. در بررسی این عامل، نگاهی به سود نقدی سال های گذشته می‌تواند کمک‌کننده باشد.

۱۰- سرمایه شرکت

با توجه به ساختار و سازوکار بورس تهران از جهت دامنه نوسان و حجم مبنا، شرکت‌هایی که سرمایه کمتری دارند را انتخاب کنید، هر چند که ریسک این گونه شرکت ها بیشتر از سایرین است.

۱۱- برنامه طرح و توسعه شرکت

شرکت هایی که طرح توسعه دارند و به دنبال گسترش فعالیت های عملیاتی خود و افزایش میزان تولید و فروش هستند، آینده و چشم‌انداز روشنی دارند.

۱۲- عملکرد مدیریت شرکت

برخی از شرکت‌ها به‌دلیل عملکرد خوب مدیریتی، از وضعیت مطلوبی برخوردارند و بررسی سوابق مدیران آن ها نشان می‌دهد که در عوامل مختلفی همچون قیمت سهم، پیش‌بینی سود، تعدیل مثبت یا منفی، طرح‌های توسعه و افزایش سرمایه صادقانه عمل کرده‌اند و دستکاری قیمت صورت نگرفته و عرضه و تقاضای واقعی قیمت سهم را تعیین کرده است.

برخی شرکت ها با اعلام اعداد و ارقام کذایی برای پیش بینی سود و درآمدهای خود، موجب ضرر و زیان سهامداران خرد می‌شوند. بنابراین، سهمی را انتخاب می‌کنیم که ریسک مدیریتی آن پایین باشد.

۱۳- جوان بودن شرکت

هر صنعت و شرکت‌ دارای چرخه اقتصادی مشابه است و این چرخه شامل تولد، رشد، بلوغ و کهنسالی است.

به عنوان مثال، سهم A سرمایه اسمی اندکی دارد و تاسیسات آن تازه نصب و راه اندازی شده و فقط فاز یک آن شروع بکار کرده و بنابراین، سود خالص آن چندان زیاد نیست (تولد). سهم B سرمایه بیشتری دارد و حتی فاز دو و سه آن نیز تکمیل شده است؛ اما هنوز فاز چهار و پنج راه‌اندازی نشده است (رشد). سهم C تمام طرح‌های آن تکمیل شده اما از عمر تاسیسات آن بیش از ۱۵ سال می‌گذرد و نیروی انسانی آن نیز در وضعیت میانسالی قرار دارند (بلوغ). خطوط تولید سهم D کار می‌کند؛ اما فضا برای طرح های جدید و توسعه وجود ندارد، سرمایه آن بسیار زیاد و تاسیسات آن نیز فرسوده شده است و نیروی انسانی آن نیز اکثریت در مرز بازنشستگی است (کهنسالی). در چنین مواقعی، اولویت در انتخاب و خرید سهم بترتیب A و B و در نهایت C و D است.

۱۴- میزان رشد سود پیش‌بینی شده

شرکت‌هایی که EPS واقع‌بینانه اعلام می‌کنند و در طول سال به‌دلیل عملکرد مطلوب، سود پیش‌بینی شده خود را افزایش می‌دهند، برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر هستند.

۱۵- گزارش های مالی دوره ای

شرکت‌ها موظف هستند صورت های مالی خود را هر سه ماه منتشر کنند. این موضوع کمک می‌کند تا سهمی را انتخاب کنیم که در گزارش خود با رشد درآمدها و سود مواجه شده است. علاوه بر این، در گزارش های دوره‌ای، میزان قابل قبولی از درآمدها و سود پیش بینی شده خود را پوشش دهد.

۱۶- کف قیمتی

هر سهم یک سقف قیمتی (نقطه مقاومت) و یک کف قیمتی (نقطه حمایت) دارد و بهتر است در زمانی اقدام به خرید کنیم که قیمت آن سهم در حداقل‌ها (کف قیمتی) باشد. البته کف و سقف قیمتی در شرایط و زمان های مختلف و متناسب با وضعیت شرکت و بورس تغییر می‌کند.

۱۷- اخبار سیاسی و اقتصادی

همواره اخبار و تحولات سیاسی و اقتصادی در داخل و خارج از کشور را دنبال کنید. مطالعه خبرهای اقتصادی و سیاسی کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم روند بازار سهام را پیش‌بینی کنیم و صنایع برتر را بشناسیم.

۱۸- مشورت گرفتن از خبرگان بازار سرمایه

سرمایه گذاری در بورس به حدی پیچیده است که حتی با رعایت تمام موارد گفته شده، باز هم ممکن است دچار خسران شوید. به همین جهت، در انتخاب های خود بهتر است از افراد کاربلد و خبره بورس که تجربه بالایی دارند، مشورت گرفت و اطلاعات و خبرها را از درگاه های رسمی و معتبر دنبال کنید.

پیروی کردن از افراد کم تجربه، بی‌اطلاع یا سودجو سبب می‌شود تا شما متضرر و آن فرد منتفع شود چرا که آن ها استراتژی و اهداف و منافع خود را دنبال می‌کنند و به دنبال داغ کردن سهام خود هستند.

تحلیلگری در بورس را بیاموزید و پیش از آن و در ابتدای مسیر سرمایه‌گذاری، از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری وارد جریان بورس شوید.

۱۹- عدم اعتماد به شایعات

همواره در بورس به اخبار رسمی ‌توجه کنید و به شایعات و شنیده‌های دیگران اعتماد نکنید. افراد فاقد مجوز سبدگردانی و تحلیلگری در شبکه‌های اجتماعی در کمین سرمایه‌های شما هستند و تلاش دارند با شایعات بی اساس و کذب، قیمت سهم را افزایش دهند که این گونه رشدها مسیری جز سقوط نخواهند داشت.