آشنایی با بازار بورس آلمان (فرانکفورت)

اگر اخبار اقتصادی حوزه یورو را دنبال کرده باشید، معمولاً وقایع بازار مالی کشور آلمان مورد توجه رسانه‌های مالی بوده و بسیار مهم تلقی می‌شود. از همین روی و در ادامه سری مقالات معرفی بازارهای مالی جهان، در این مطلب به معرفی بازار بورس آلمان (بزرگترین اقتصاد اروپا) می‌پردازیم.

بورس آلمان

آلمان یکی از مهم‌ترین کشورهای اتحادیه اروپا در زمینه اقتصاد و سیاست است، که در عرصه‌ جهانی نیز جزء کشورهای تأثیرگذار در زمینه‌های مختلف محسوب می‌شود.

در این مقاله نیز طبق روال مطالب قبلی به تشریح ابعاد مختلف بازار بورس آلمان یعنی بورس فرانکفورت پرداخته و سعی در آن داریم، که تا حد زیادی با ماهیت و تاریخچه این بازار آشنا شویم.

نگاه اجمالی به وضعیت اقتصاد و بازارهای مالی آلمان

بازار بورس و اوراق بهادار آلمان مجموعاً شامل ۸ بازار زیرمجموعه واقع شده در نقاط مختلف این کشور اروپایی است. وضعیت مبادلات مالی هر کدام از این بازارها برای اقتصاد اروپا و جهان بسیار مهم محسوب می‌شوند.

با تولید ناخالص داخلی اسمی ۴ تریلیون دلاری و شاخص برابری قدرت خرید ۴٫۳ تریلیون دلاری خیلی جای تعجب نیست، که آلمان یکی از مهم‌ترین بازارهای مالی دنیا را داشته و در تجارت جهانی بسیار مؤثر باشد.

طی سال‌های اخیر وضعیت اقتصادی این کشور همواره رو به رشد بوده و علاوه بر بزرگترین اقتصاد اروپا، اخیراً به چهارمین اقتصاد بزرگ جهان بعد از آمریکا، چین و ژاپن تبدیل شده است.

آلمان دومین صادر کننده کالا در جهان و اولین در قاره اروپا می‌باشد؛ اما یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که سرمایه‌گذاران بین‌المللی را به سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار آلمان ترغیب می‌کند، نقدشوندگی بالای بازارهای مالی این کشور است.

تاریخچه بورس فرانکفورت آلمان

سابقه مبادلات مالی در فرانکفورت به قرن یازدهم میلادی باز می‌گردد، که در آن زمان نمایشگاه‌های تجاری قرون وسطایی در این شهر برگزار می‌شد. این روند ادامه یافت و در قرن شانزدهم این شهر با اقتصادی مبتنی بر خدمات مالی و سرمایه‌گذاری به یک مرکز تجاری شلوغ مبدل شد.

در سال ۱۵۸۵ میلادی بازرگانان فرانفکورت به منظور ثابت نگهداشتن نرخ ارز اقدام به تأسیس بازار بورس نمودند. در نهایت طی همین سال‌ها همگام با لندن و پاریس در فرانکفورت نیز یک بازار اوراق بهادار تشکیل شد. البته شایان ذکر است، که غول‌های صنعت بانکی نظیر «مکس وربرگ» و «مایر امشل روثچیلد» در رونق گرفتن بازار بورس فرانکفورت تأثیر به‌سزایی داشتند.

پس از اتمام جنگ جهانی دوم و برقراری ثبات سیاسی نهایتاً در سال ۱۹۴۹ میلادی بورس فرانکفورت رسماً به بزرگترین بازار مالی آلمان تبدیل شد. در ادامه فعالیت این بازار و در سال ۱۹۶۹ موج تغییرات عصر دیجیتال به بورس فرانکفورت رسید، تا معامله‌گران با استفاده از سیستم BÖGA به معاملات الکترونیکی دارایی‌ها و اوراق بهادار خود بپردازند.

در سال ۱۹۹۳ کنترل این بازار به شرکت Deutsche Bӧrse AG (یا همان دویچه بورس که در ادامه متن به معرفی آن می‌پردازیم) سپرده شد.

فرآیند معاملاتی بازار بورس آلمان

بازار بورس فرانکفورت یا Frankfurter Wertpapierbörse به اختصار در میان سرمایه‌گذاران و رسانه‌های مالی «FWB» نامیده می‌شود. تالار فیزیکی این بازار در ناحیه «Innenstadt» و در منطقه تجاری موسوم به «Bankenviertel» واقع شده است.

بر اساس آمار دویچه بورس (به زبان آلمانی دویچه بورزه) یا همان شرکت اداره کننده بورس فرانکفورت در مارس ۲۰۱۹ ارزش بازار بورس فرانکفورت حدوداً ۱٫۹۹ تریلیون دلار بوده و در جایگاه دوازدهمین بازار بورس بزرگ جهان قرار گرفته است.

برای درک سازوکار بازار بورس فرانکفورت ابتدا باید با مأموریت سازمانی دویچه بورس یا Deutsche Börse AG آشنا شویم. دویچه بورس (تأسیس در سال ۱۹۹۳) یک نهاد سازمان‌دهنده بازار مالی و ارائه دهنده خدمات معاملاتی بوده و عمده فعالیت‌های آن شامل تهاتر، تسویه، نگهداری اوراق بهادار و مشتقات، جمع‌آوری داده‌های بازار و پشتیبانی از سامانه‌های معاملات الکترونیکی است.

در حال حاضر این شرکت با بیش از ۵۰۰۰ نفر نیرو و تأسیس دفاتر متعدد در نقاط مختلف جهان به سرمایه‌گذاران بازارهای مالی در ایالات متحده، اروپا و آسیا خدمات ارائه می‌کند.

دویچه بورس از طریق دو پلتفرم معاملاتی «Xetra» و «Börse Frankfurt» بازار نقدی بورس فرانکفورت را اداره می‌کند. Xetra پلتفرم معاملات الکترونیکی مربوط به خرید و فروش سهام، اوراق قرضه، شاخص‌ها، ETFها و قراردادهای کالاهایی در بازار بورس فرانکفورت است. حدود ۹۰ درصد از معاملات سهام این بازار در Xetra انجام می‌شوند.

در طرف مقابل تالار Börse Frankfurt محلی برای انجام معاملات عمده اوراق بهادار میان سرمایه‌گذاران (شرایط خاص) است. در این بازار امکان دسترسی به انواع دارایی‌ها در خود بازار مالی آلمان یا بورس‌های بین‌المللی وجود دارد.

شاخص DAX 30 چیست؟

همان‌طور که در توضیحات فوق بدان پرداختیم؛ به دلیل موقعیت اقتصادی برتر کشور آلمان و وجود کسب‌‌وکارهای مختلف در این کشور، انبوهی از شرکت‌های فعال در حوزه‌های گوناگون در بورس فرانکفورت عرضه و پذیرش شده‌اند.

از مهم‎ترین این شرکت‌ها نیز می‌توان به هواپیمایی لوفت هانزا، شیمیایی و داروسازی بایر، آرایشی و بهداشتی هنکل، صنایع مورتوی باواریا یا همان برند خودرویی معروف BMW، آرایشی و بهداشتی بایرسدورف، خودروسازی فولکس واگن و پوشاک هوگو باس اشاره نمود.

شاخص‌های اصلی معاملاتی در این بازار مالی شامل TecDAX، LDAX، CDAX، VDAX، MDAX، SDAX و EuroStoxx 50 می‌باشند. با این حال شاخص «Deutscher Aktieninde» که معروف به DAX یا DAX 30 است، به عنوان شاخص اصلی و محبوب‌ترین آن‌ها درنظر گرفته می‌شود.

دلیل اهمیت این شاخص را می‌توان در این دانست، که ۳۰ شرکت ارزشمند بورس فرانکفورت در شاخص دکس فهرست شده و مجموعاً حدود ۸۰ درصد از کل ارزش این بازار را به خود اختصاص می‌دهند! شاخص دکس علاوه بر بازار سهام به عنوان شاخصی برای سنجش وضعیت اقتصادی آلمان درنظر گرفته می‌شود.

روزها و ساعات کاری بورس آلمان

بورس فرانکفورت نیز ساعات کاری مشخصی دارد، که برای معاملات در پلتفرم Xetra از ساعت ۹ صبح تا ۵:۳۰ عصر و معاملات تالار از ساعت ۸ صبح تا ۸ عصر به وقت محلی صورت می‌پذیرند. همچنین بازار مالی فرانکفورت طی روزهای دوشنبه تا جمعه به جز تعطیلات رسمی (ملی) فعالیت می‌کند. این تعطیلات شامل روز سال نو، کریسمس، آدینه نیک، روز بعد عید پاک، دوشنبه سفید و روز کارگر می‌باشند. البته شب سال نو و کریسمس هم جزء تعطیلات محسوب می‌شوند.

در صبح روز پانزدهم آپریل سال ۲۰۲۰ زمانی که فقط ۲۵ دقیقه از زمان شروع معاملات روزانه گذشته بود، سامانه معاملات Xetra به ناگهان دچار اختلال شده و فرآیند معاملات به طور کامل متوقف شد.

البته در همین زمان معاملات خارج از این سامانه طبق روال قبلی در حال انجام بود. علاوه بر فرانکفورت اختلال در بورس‌های سایر کشورهای حوزه بالکان نظیر اتریش و چک نیز گزارش شد. در نهایت پس از چند ساعت مشکل برطرف شده و معاملات این بازارها از سرگرفته شدند.

کارشناسان فنی دویچه بورس دلیل بروز این اختلال را قطع ارتباط داخلی بین دو سیستم معاملاتی اعلام کردند. بر اساس گفته‌های آن‌ها علائمی از هک نرم‌افزاری در نتایج تحقیقات متخصصان فنی وجود نداشته است.

پس از آشنایی با بازار بورس فرانکفورت در مقاله بعدی به معرفی بازار مالی دیگر اقتصاد بزرگ اروپایی یعنی فرانسه خواهیم پرداخت.