سلامت نیوز-*دکتر احمدرضا درستی: هنگامی که برای اولین بار در یک کشور غربی دنبال غذای حلال بودم، به فروشگاه غذای پاکستانی مراجعه کردم و درخواست کردم غذایی بدون ادویه تند (Hot Spicy) به من بدهند. با خوردن غذا حسابی از دهان تا پایین دستگاه گوارش من سوخت.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از زندگی آنلاین، هنگامی که برای اولین بار در یک کشور غربی دنبال غذای حلال بودم، به فروشگاه غذای پاکستانی مراجعه کردم و درخواست کردم غذایی بدون ادویه تند (Hot Spicy) به من بدهند. با خوردن غذا حسابی از دهان تا پایین دستگاه گوارش من سوخت. به فروشنده گفتم این غذای بدون اسپایس (ادویه) بود؟ ایشان توضیح داد که این غذا حداقل ادویه و تندی را دارد و خود مردم پاکستان و هند غذاهایی بسیار تندتر را مصرف می‌کنند. در واقع بعداً سایر مسلمانان پاکستانی به من توضیح دادند که اصولاً مردم آن کشور معتقدند که غذای بدون ادویه تند برای انسان‌ها مناسب نیست!!! از آنجا که علم تغذیه نیز نظر نسبتاً مساعدی نسبت به مصرف مقدار مناسب ادویه تند دارد، من اعتراضی نداشتم و اکنون هم به تناسب غذاها را همراه با مقدار قابل قبولی از ادویه‌های تند، مصرف می‌کنم. با این وجود، بارها ناچار شده‌ام به بعضی افراد توصیه کنم که نه تنها غذاها را تند مصرف نکنند، بلکه حتی مصرف دارچین، زنجبیل و زعفران را نیز متوقف کنند. در عین حال، همه ما افرادی را مشاهده کرده‌ایم که به غذاهای بسیار تند و تیز علاقه وافر دارند و سوالی برای همه به وجود می‌آورند که مصرف غذای تند و پرادویه نفع بیشتری دارد یا ضررهای مختلفی به بدن می‌رساند؟ از آنجا که اصلی‌ترین مزه تندی متعلق به خانواده فلفل‌ها است، در ادامه ابتدا درباره فلفل‌ها و میزان تندی آنها و سپس مزایا و معایب مصرف غذای تند، مطالبی را تقدیم می‌کنیم.

فلفل‌ها

فلفل‌ها یا به صورت کشیده (مثل فلفل قرمز) و یا دانه دانه (مثل فلفل سیاه) هستند. فلفل‌های دانه‌ای تندی کمتری دارند و به اشکال سیاه و سفید وجود دارند. دانه‌های فلفل سیاه و سفید هر دو میوه گیاه فلفل هستند، اما فرآوری آنها متفاوت است.

دانه‌های فلفل سیاه تقریباً رسیده و خشک شده در معرض آفتاب قرار می‌گیرند که در نتیجه لایه بیرونی آن سیاه می‌شود. برای تولید دانه‌های فلفل سفید، لایه خارجی قبل یا بعد از خشک شدن برداشته می‌شود و فقط بذر داخلی باقی می‌ماند. فلفل سفید تند‌تر از فلفل سیاه است.

فلفل چیلی یا فلفل دراز (که بعضی از واریته‌های آن گرد نیز هستند)، انواع متفاوتی دارد که در میزان تندی آن مؤثر است. هر یک قاشق غذاخوری سرپر (حدود ۱۵ گرم) از فلفل قرمز تند (چیلی) تازه خام، حدود 4 کیلو کالری انرژی، 8/13 گرم آب، یک گرم کربوهیدرات، مقداری فیبر و بعضی از انواع ویتامین‌ها را دارد.

از این بین می‌توان ویتامین B6 را نام برد که در برطرف کردن تهوع نقش دارد؛ ویتامین K1 که در اغلب گیاهان کم و بیش یافت می‌شود، در ساخت فاکتورهای انعقاد خون کاربرد دارد؛ ویتامین C و پیش‌سازهای ویتامین A نیز در متابولیسم و سلامت بافت‌ها نقش دارند. کاروتنوئیدها از جمله پیش‌سازهای ویتامین A هستند که آنتی‌اکسیدان‌های فوق‌العاده‌ای بوده و در حفظ و ارتقای سلامت انسان نقش دارند و از سلول‌ها در مقابل رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند، البته از آنجا که فلفل چیلی در مقادیر کم مصرف می‌شود، عملاً ویتامین‌ چندانی را برای بدن تأمین نمی‌کند، ولی آنتی‌آکسیدان‌های آن در سلامت انسان نقش دارند.

بدیهی است که این آنتی‌اکسیدان‌ها در فلفل چیلی رسیده که قرمز رنگ است، به مراتب بیش از فلفل نارس و یا فلفل سبز وجود دارند.

علاوه بر ویتامین‌ها، عنصر پتاسیم (که در سلامت سلول‌ها و فعالیت عضلات و اعصاب و تنظیم فشار خون نقش اساسی دارد) را نیز می‌توان در فلفل یافت.

فلفل‌های قرمز انواع مختلفی دارند که درجه تندی آنها نیز بسیار متفاوت است.

از بین آنها، فلفل هندی تندی بالاتری دارد. فلفل دراز با دانه‌های روی آن، بسیار تند است و در هند و پاکستان مصرف فراوانی دارد.

حدود 110 سال پیش، ویلبر اسکویل روشی را برای تعیین میزان تندی فلفل‌ها ارائه کرد که امروزه هم از آن استفاده می‌شود.

خواص ارزشمند ادویه تند برای انسان

مبارزه با التهاب

التهاب زیاد در انسان بیماری‌های مختلف را ایجاد و یا تشدید می‌کند و بعضی‌ها آن را «قاتل مخفی» خوانده‌اند؛ به عنوان مثال، التهاب خطر ابتلا به دیابت، آلزایمر، بیماری‌های قلبی- عروقی، ورم مفاصل و سرطان را افزایش می‌دهد. خوشبختانه، ادویه‌هایی مانند زردچوبه، میخک، دارچین، زنجبیل و فلفل چیلی خاصیت آنتی‌اکسیدان قوی دارند که می‌توانند به مبارزه با التهاب کمک کنند. آنتی‌اکسیدان‌های فلفل چیلی نیز در همین زمینه ارزشمند هستند.

طول عمر بیشتر

برخی مطالعات انجام شده اذعان کرده‌اند که خوردن غذای تند در اغلب روزهای هفته، می‌تواند خطر مرگ را 15-10 درصد کاهش دهد؛ البته لازم است مطالعات بیشتری برای تأیید این یافته‌ها انجام شود. با این حال، از آنجا که مصرف غذای تند می‌تواند برخی عوامل خطر مرگ از قبیل سرطان، بیماری‌های تنفسی و بیماری‌های قلبی را کاهش دهد، لذا این نتیجه‌گیری را می‌توان مقرون به واقعیت دانست. مطالعه انجام شده در چین، اعلام کرده که خوردن غذای تند حتی به تعداد یک یا دو بار در هفته، باعث کاهش ۱۰ درصدی خطر مرگ می‌شود.

کاهش سرعت پیری

غذاهای تند، طول عمر را افزایش می‌دهند، زیرا با افزایش جریان خون در صورت و بدن، روند پیری را کاهش می‌دهند. افزایش جریان خون در صورت و بدن باعث می‌شود که پوست جوان‌تر به نظر برسد و احساس جوانی بیشتری در فرد ظاهر شود. مطالعه‌ای که به تازگی در نشریه Plos One منتشر شده است، به بررسی ارتباط بین مصرف فلفل چیلی قرمز تند و مرگ و میر پرداخته است. پژوهشگران دانشگاه ورمونت طی یک بازه زمانی بیش از شش سال و بررسی شرایط 16 هزار و 179 شهروند آمریکایی دریافتند، خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی یا سکته مغزی در سوژه‌هایی که حداقل یک بار در ماه فلفل‌های تند مصرف می‌کردند، 13 درصد کمتر بوده است.

کاهش ریسک ابتلا به سرطان

کپسایسین، ترکییبی که در فلفل چیلی یافت می‌شود، می‌تواند به مبارزه با سرطان کمک کند. در مطالعه حیوانی، محققان دریافتند که کپسایسین مانع رشد سرطان پروستات می‌شود. در واقع، کپسایسین بدون آسیب زدن به سلول‌های اطراف، منجر به مرگ سلول‌های سرطانی می‌شود. افزودن زردچوبه به غذاها نیز می‌تواند به جلوگیری از سرطان کمک کند. در برخی کشورها که مصرف فلفل و غذاهای تند و پرادویه در آنها بالا است (مانند هند و پاکستان و مکزیک)، نرخ ابتلا به سرطان کمتر است. محققان دریافته‌اند که یک ماده شیمیایی موجود در فلفل بلند هندی (Piper longum)، با نام پیپرلونگومین (PL)، برای ساکت کردن ژنی که در سرطان‌ها فراوان است، عمل می‌کند.

کنترل هوس غذا خوردن

اغلب افراد حتی هنگامی که گرسنه نیستند نیز هوس غذا می‌کنند. ادویه‌هایی مثل دارچین و فلفل می‌تواند سطح قند خون را تنظیم کنند و در نتیجه باعث شوند که هوس غذا خوردن بی‌موقع، کنترل شود. دیده شده افرادی که با غذای خود فلفل مصرف می‌‌کنند و یا اغلب غذای تند می‌‌خورند، حجم وعده غذایی‌شان کاهش می‌‌یابد و از آنجا که غذاهای تند به احساس سیری کمک می کنند، در نتیجه روزانه کالری کمتری دریافت می‌‌شود. لذا فلفل قرمز هم به مدیریت اشتها و هم به سوزاندن کالری کمک می‌کند.

تسکین درد

برخی مطالعات اظهار می‌کنند که کپسایسین موجود در فلفل چیلی، علاوه بر مزه تندی و مزایای متعددی که دارد، از مواد مؤثر در تسکین درد نیز هست. بعضی مطالعات نشان داده‌اند که کپسایسین می‌تواند درد مفاصل و ماهیچه‌ها را به ویژه در افراد مبتلا به آرتروز، روماتیسم، ورم مفاصل و فیبرومیالژیا کاهش دهد. حتی امروزه کرم‌های حاوی کپسایسین عرضه شده که در تسکین درد مؤثر است.

اشکال مصرف مداوم کاپسایسین این است که به قدری در بی‌حس کردن پایانه‌های عصبی مداومت می‌کند که ممکن است فرد دیگر سوزش سر دل ناشی از اسید معده را نیز متوجه نشود.

کاهش وزن

کاپسایسین به متابولیسم بدن کمک می‌‌کند و با افزایش دمای بدن و افزایش ضربانات قلب، سرعت سوخت‌وساز را افزایش می‌‌دهد. گفته شده که خوردن غذاهای تند با وعده‌های غذایی سنگین مانند نهار یا شام (که بهترین زمان برای مصرف ادویه‌های تند است) به صرف مقدار کمتر غذا و در طولانی‌مدت کاهش وزن، کمک می‌کند.

درمان سرماخوردگی

کاپسایسین باعث افزایش تعریق بدن شده و علائم و ناراحتی‌های ناشی از سرماخوردگی را کاهش می‌‌دهد، به باز شدن مجرای تنفسی کمک می‌‌کند.

همچنین ممکن است به کاهش مشکلات ناشی از سینوزیت کمک کند. برخی غذاها مانند فلفل‌های تند، خاصیت ضد باکتریایی دارند و به مبارزه با میکروب‌ها کمک می کنند. مصرف غذاهای تند روشی برای تسکین سینوزیت نیز هست، چون راه‌های تنفسی را باز می‌کند.

ضمناً از آنجا که غذاهای تند جریان خون را بهبود می‌بخشند و جریان خون را در بدن افزایش می‌دهند، در نتیجه کل سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشند. فلفل‌های تند به نوعی خلط‌آور هستند و می‌‌توانند به افرادی که دچار آسم، برونشیت مزمن، نفخ، سینوزیت و سایر مشکلات تنفسی هستند، کمک کنند.

کاهش استرس و افسردگی و همچنین خواب بهتر

معمولاً بعد از خوردن غذاهای تند، افراد دیگر دچار احساسات تنش شدید نمی‌شوند؛ زیرا ادویه باعث می‌شود که مغز اندورفین، دوپامین و سروتونین بیشتری رها کند. این‌ها هورمون‌های حس خوب هستند که می‌توانند حال فرد را بهبود داده و استرس و افسردگی را کاهش دهند.

محققان استرالیایی اعلام داشته‌اند افرادی که به صورت مداوم فلفل مصرف می‌‌کنند، الگوی خواب منظم‌تری دارند و راحت‌تر نیز از خواب بیدار می‌‌شوند و در طول روز از انرژی بیشتری برخوردارند.

بهبود هضم و گوارش

تندی فلفل، هضم غذا را بهبود می‌بخشد. طعم تند، ترشح اسید کلریدریک معده را افزایش می‌دهد؛ این کار موجب بهبود جریان خون و تقویت پوشش مخاط معده می‌گردد. کپسایسین ضمناً باکتری آزار‌دهنده دستگاه گوارش موسوم به

اچ -پیلوری را می‌کشد، البته باید توجه داشت که اگر فرد بعد از خوردن فلفل، احساس سوزش معده پیدا می‌کند، ضمن کاهش مصرف غذاهای تند، مسئله را با متخصص گوارش در میان بگذارد تا درصورت نیاز، داروهایی تجویز ‌‌شود که اسید معده را کاهش دهد.

نشان داده شده که فلفل سیاه جذب کورکومین و بعضی مواد مغذی را افزایش می‌دهد که در نتیجه می‌تواند به افزایش فراهمی‌زیستی مواد مغذی و حتی بعضی داروها نیز، کمک کند.

بهبود سلامت قلبی

محققین مشاهده کرده‌اند که خطر کمتری از حملات قلبی و سکته در فرهنگ‌هایی وجود دارد که در آن مردم غذای تند می‌خورند. همچنین کشف کرده‌اند که مواد اولیه فعال در فلفل چیلی، به کاهش کلسترول پلاسما کمک می‌کنند. از آنجا که فلفل و غذاهای تند توانایی بدن را برای از بین بردن لخته‌های خونی افزایش می‌‌دهند، به سلامت قلب کمک زیادی می‌‌کنند. تحقیقات نشان داده که با مصرف فلفل تند، کلسترول LDL (کلسترول بد خون) کمتر اکسیده شده و در نتیجه احتمال سکته قلبی کاهش پیدا می‌‌کند. کاپسایسین موجود در فلفل همچنین با ورم (که یکی از عوامل مهم حمله قلبی در بدن است)، مبارزه می‌‌کند.

کپسایسین همچنین ژن‌هایی را که باعث می‌شوند سرخرگ‌‌ها باریک شوند، مسدود می‌کند که این امر باعث افزایش جریان خون در رگ‌‌ها می‌شود. گفتیم که کپسایسین التهاب (که خود یکی از عوامل خطرساز برای بیماری‌‌های قلبی است) را کاهش می‌دهد.

بعضی مقالات اذعان کرده‌اند که افزودن فلفل چیلی به رژیم غذایی، میزان تپش قلب را کاهش می دهد، گردش خون را بهبود می‌بخشد و به کاهش فشار خون نیز کمک می‌کند.

* متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی