نقد لوگوی جدید خبرگزاری فارس و ضرورت تشکیل خانه طراحان انقلاب اسلامی

مسئولان خبرگزاری فارس در سال‌های اخیر تصمیم گرفتند تحولاتی در مجموعه‌شان ایجاد کنند. این تصمیم اکنون در قالب لوگو و هویت بصری جدید این خبرگزاری در معرض دید مخاطبان قرار گرفته و با انتقاداتی روبرو شد. به این بهانه امروز (سه‌شنبه، ۲۵ آبان) نشست برخط نوسازی نشان؛ الزامات و اقتضائات با نگاهی به تجربه بازطراحی هویت بصری خبرگزاری فارس توسط کارگاه هنری «سه‌درچهار» و با حضور علی حیاتی، مدیر کارگاه سه‌درچهار، پوریا اسراری، از مجریان بازطراحی هویت بصری فارس، صادق جمالی و محمدجواد حسنلو به عنوان منتقد در حوزه هنری برگزار شد.

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا از روابط عمومی حوزه هنری، علی حیاتی، در ابتدای این نشست گفت: مدیریت خبرگزاری فارس تیم طراحی سه در چهار را می‌شناخت و برای پروژه کوچکتری به سراغ ما آمده بود. اما ما در روند کار با خلأ‌هایی مواجه شدیم و به مسئولان مجموعه پیشنهاد دادیم وارد عرصه بازطراحی هویت بصری خبرگزاری‌شان شوند. آنها در نهایت پذیرفتند. ما وارد مرحله طراحی شدیم و اینکه پروژه با رونمایی از لوگوی فارس معرفی شد، برای مخاطب اعوجاج دید درست کرد. این در صورتی است که پروژه ما برای بازتعریف هویت بصری خبرگزاری فارس منحصر به لوگوی آن خبرگزاری نبود و کل پروژه ۸ ماه طول کشید.

آیا فرایند سفارش هویت بصری به‌درستی انجام شده؟

صادق جمالی، طراح، گرافیست و منتقد هنری در بخش دیگری از این نشست با نگاهی به تجربه بازطراحی هویت بصری خبرگزاری فارس گفت: نقد گرافیک با نقد سایر مقولات و آثار هنری تفاوت دارد و آن تعلق منتقد به شاخه هنری است. آثار منتقد ادبی چندان وابسته به سفارش‌ها نیست و این به صادقانه بودن نقد او می‌انجامد. در صورتی که ادبیات نقد در حوزه گرافیک به تمجید یا بدخواهی و بدگویی منجر می‌شود. می‌خواهم بدانم فرآیند سفارش پروژه مذکور به درستی انجام شده و آیا موضوع اجرای آن می‌توانست به یک مسابقه تبدیل یا به عنوان پروژه‌ای مشترک اجرا شود؟

محمد جواد حسنلو، طراح، گرافیست و منتقد هنری نیز گفت: ادبیات نقد آثار گرافیکی در کشور ما آموزش داده نمی‌شود و افراد انگشت‌شماری در این زمینه در نشریات تخصصی قلم می‌زنند.

جمالی گفت: به نظر من طرح نشان جدید خبرگزاری فارس واقعاً طرحی معمولی است زیرا طرح انتها ندارد ولی انصافا یک نقطه‌ای وجود دارد که با رسیدن به آن تصور می‌شود حق مطلب ادا شده است. شما داده‌ای از نشان قبلی خبرگزاری فارس را زمینه اولیه کارتان در نظر گرفته‌اید و روی آن کار کرده‌اید اما نشان اولیه فارس نمایی از یک شمع است. چه باعث شد ما برای آن یک طراحی جدید داشته باشیم؟

حیاتی جواب داد: طرح ما معمولی است و چشم‌گیر نیست. من لوگوی فارس را در میان ۲۰ لوگوی برتر طراحی شده توسط اعضای گروه سه در چهار نمی‌گذارم، اما مطمئنم در حل مسئله سفارش‌دهنده موفق بوده است. این لوگو شباهتی به لوگوی سایر مجموعه‌های انقلابی ندارد.

پوریا اسراری از مجریان بازطراحی هویت بصری خبرگزاری فارس گفت: دیزاین، فرآیند است و فرآیند مسابقه‌پذیر نیست. دیزاین سعی می‌کند مسئله سفارش‌دهنده را حل کند. با توجه به تعریفی که از دیزاین ارائه دادم بهتر است ما در نقد یک لوگو به کل قطعات پازل نگاه کنیم و ببینیم آیا کار می‌توانست نسبت به آنچه هست، تکمیل‌تر شود یا نه؟

حیاتی ادامه داد: ما در پروژه دیزاین در یک چهارچوب مشخص کار می‌کنیم پس در نقد نتیجه آن باید بدانیم مؤلفه‌های محدودکننده چه بوده‌اند.

اسراری در ادامه صحبت‌های حیاتی گفت: ما در مجموعه سه در چهار تلاش می‌کنیم مسائل سفارش‌دهنده را با دیزاین حل کنیم، بنابراین در ابتدای راه ابهامات را روشن می‌کنیم. ما به مدیران خبرگزاری فارس گفتیم در روند تحول و بازتعریف مجموعه‌تان قرار گرفته‌اید؛ بنابراین لباس مجموعه نیز باید تغییر کند. سپس اعلام کردیم حاضریم لباس جدیدی را برای خبرگزاری فارس طراحی کرده و بدوزیم.

حسنلو که در یادداشتی به انتزاعی شدن لوگوی جدید خبرگزاری فارس اشاره کرده بود و نوشته بود این کار باعث شده نشان مذکور به سایر لوگوها شباهت داشته باشد، گفت: ما چهره هر فرد را به عنوان نشانی از آن فرد به ذهن می‌سپاریم و مخاطب نیز در ابتدا دیزاین و لوگوی خبرگزاری‌ها را می‌بیند. شیوه ارائه نشان جدید خبرگزاری فارس از طرف خبرگزاری مذکور، شیوه خوبی نبود.

نشانی که طراحی شده، نشانی معمولی است و به سمت انتزاعی‌سازی حرکت کرده است، بنابراین در عناصر اولیه خود به نتیجه مطلوب نرسیده است. پروژه مذکور باید لوگوی پیشین خبرگزاری فارس را بازتعریف و در عین حال هویت کاری خبرگزاری مذکور را یادآوری می‌کرد.

جمالی گفت: لازم نیست ما در بازتعریف یک هویت بصری به نشان قبلی پایبند باشیم.

لوگوی جدید خبرگزاری فارس بازی فرمی ندارد

حیاتی جواب داد: مسئولان مجموعه سفارش‌دهنده در بازتعریف هویت بصری شان چهارچوب‌هایی را برای طراحان تعریف و مشخص می‌کنند. به نظر من در چنین شرایطی باید به نظر سفارش‌دهنده احترام گذاشت زیرا او مسائلی دارد که من نباید ادعا کنم آن مسائل را درک می‌کنم.

حسنلو گفت: به نظرم آقای حیاتی جایگاه طراح گرافیک را به مجری تقلیل می‌دهد. این در صورتی است که طراح گرافیک باید در مقام مشاور برند ظاهر شود.

حیاتی جواب داد: من از الزامات خبرگزاری‌ها و مجموعه‌های سفارش‌دهنده اطلاع ندارم و نمی‌توانم در زمینه چهارچوب‌ها نظری بدهم. اما می‌توانم درباره ظاهر بصری نشان مشورت‌هایی ارائه دهم. طراحان ما در آینده با این مسئله مواجه خواهند شد که آواتار لوگوی طراحی و اجرا شده در فضای مجازی چگونه خواهد بود. ما در لوگوی خبرگزاری فارس به این موضوع توجه کرده‌ایم و می‌دانیم میزان موفقیت کارمان در زمینه برقراری ارتباط با مخاطب در آینده مشخص می‌شود.

جمالی گفت: طراح باید پیش بینی از آینده کارش داشته باشد.

حیاتی پرسید: لوگوی خوب از نظر منتقدان ما چیست؟

حسنلو گفت: ما در لوگوی جدید خبرگزاری فارس هیچ بازی فرمی نمی‌بینیم که به عنوان بازی فرمی مختص به خبرگزاری فارس شناخته شود، البته توسعه و تعمیم‌پذیری این نشان را به عنوان یک اقدام مثبت می‌بینم.

حیاتی پاسخ داد: من هم‌اکنون پاسخی برای حرف آقای حسنلو ندارم و به نظر برای پاسخگویی به آن باید کمی صبر کرد، اما به نظرم لزومی ندارد یک لوگو گویای کارکرد مجموعه‌ای که برایش طراحی شده است، باشد.

جمالی نحوه برخورد گروه سه در چهار با پروژه بازتعریف نشان خبرگزاری فارس را زیر سؤال برد و گفت: ما در طراحی لوگوی مجموعه‌های حکومتی دچار نوعی انحصار می‌شویم و رانتی در حال شکل‌گیری است. ما در مسیر طراحی برای مجموعه‌هایی که طراحی رکن‌شان است، با نوعی جهل مواجهیم. آیا ممکن نبود چند طراح با چهارچوب‌های موجود خروجی‌های مختلفی داشته باشند؟ ما در حقیقت یک خانه طراحان انقلاب اسلامی می‌خواهیم.

حیاتی با تأیید صحبت جمالی در خصوص لزوم وجود خانه طراحان انقلاب اسلامی، بیان کرد: ما صنف طراحان گرافیک هم نداریم زیرا اتحادی میان ما وجود ندارد.