پشت پرده گفت‌وگوی محیط‌بان مازندرانی با خرس

به گزارش ایرنا، ویدئوی گفت‌وگوی یک فعال محیط زیست و محیطبان داوطلب با یک خرس به زبان مازندرانی که از روز گذشته در فضای مجازی دست به دست می‌شود فقط چند ثانیه از حضور دائمی محمدباقر غفاری چلاوی در جنگل‌ها و کوهستان‌های آمل برای حفاظت و حراست از محیط زیست و حیات وحش است. حضوری که با کمترین امکانات و حمایت‌ها سال‌هاست ادامه دارد و بهترین نتایج ممکن را هم داشت.

محمدباقر غفاری چلاوی که همراه با برادرش محمد غفاری ملقب به پیرطاهر حالا از چهره‌های شناخته شده کنشگری محیط زیستی هستند، انسان‌هایی امن برای محیط زیست و حیات وحش منطقه چلاو شهرستان آمل محسوب می‌شوند. آن‌قدر امن که خرس پیر در حال بالا رفتن از شیب جنگل وقتی ناگهان متوجه حضور محمدباقری غفاری در نزدیکی خودش می‌شود، از حضور او احساس خطر نمی‌کند. برمی‌گردد و به او زل می‌زند؛ به کسی که سال‌هاست روزگارش را برای کمک به حیات وحش همراه با برادر بزرگترش در جنگل و کوهستان می‌گذراند و حواس‌شان به جانوران و درختان است تا به آن‌ها آسیبی نرسد. طوری نگاه می‌کند و شنونده چند جمله کوتاه او می‌شود که انگار حرف دلش را از زبان غفاری شنیده است. این چند جمله روایتی از یک ویدئوی پربازدید ۲۴ ثانیه‌ای است که از روز گذشته در پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود.

«عامی سلام‌علیکم، خِدا قوّت. چِتی‌ای بِرار؟ زِمِسُّون خَله سختی داینه؟ ای بِرار هِی! پیرمرد بَئی. نیه؟ سر و چِش فرق نَکِنّه! اره، روزگار! خَله سختی بَکِشی بِرار، نیه؟»

مخاطب مازندرانی معنی این جمله‌ها را درک می‌کند. اما حتما حس و حال موجود در این گفت‌وگوی کوتاه برای مخاطب غیرمازنی هم قابل درک است:

«عمو سلام‌علیکم. خدا قوت. چطوری برادر؟ زمستون خیلی سختی داره؟ ای برادر! پیرمرد شدی، مگه نه؟ چشمات دیگه خوب نمی‌بینه. بله، ای روزگار خیلی سختی کشیدی برادر، نه؟»

لقب دادن به جانوران و به ویژه جانوران وحشی مانند خرس و پلنگ بین دامداران و جنگل‌نشینان مازندران امری مرسوم و دیرینه است. آن‌ها معتقد بودند جانواران توان درک حسی را که پشت این واژه‌ها نهفته ، دارند. گفت‌وگوی کوتاه محمدباقر غفاری فعال و حامی محیط زیست و حیات وحش با این خرس پیر در جنگل‌های ارتفاعات شهرستان آمل همین حس و حال را به تصویر می‌کشد. نگاهی صمیمانه و دور از ترس و خشم در چشم‌های یک خرس باتجربه که می‌تواند با یک نگاه دوست را از دشمن تشخیص دهد ؛ دوستی که سال‌هاست همراه با برادرش و تعدادی از دوستداران محیط زیست داوطلبانه به یاری حیات وحش و جنگل‌های هیرکانی آمده و بی‌ آن که امکانات و حقوق و زیرساختی در اختیارش باشد، عاشقانه پای طبیعت و حیات وحش منطقه ایستاده است.

محمدباقر غفاری از سر علاقه و احساس مسئولیت نسبت به محیط زیست حفاظت از حیات وحش و جنگل‌ها را مانند یک محیطبان واقعی به اولویت اصلی زندگی خود تبدیل کرد و با تمام کاستی‌های این فعالیت تا کنون ساخت. او مانند برادر بزرگترش با وجود تاهل و پرهزینه بودن زندگی در این شرایط دشوار اقتصادی، بی‌ آن‌که درآمدی داشته باشد چند سال است که به طور مستمر فعالیتش را ادامه می‌دهد. اعتماد و امنیتی که در نگاه خرس به محمدباقر در این فیلم کوتاه دیده می‌شود درستی کار او را تایید می‌کند ، اما در مسیر این فعالیت‌های اثرگذار کمترین حمایت‌ها و امکانات شامل حال او نمی‌شود.

خدمت بدون حمایت و مزایا

برادر بزرگترش یعنی پیرطاهر مهر ماه امسال در گفت‌وگویی که با ایرنا داشت و با عنوان پویش نجات مرال، یاران پیرطاهر در فصل گاوبانگی منتشر شده بود، به همین موضوع اشاره داشت و یکی از دغدغه‌های مهم خود را شرایط اقتصادی و درآمدی برادرش یعنی محمدباقر غفاری بیان کرد. پیرطاهر عنوان کرده بود که برادرش محمدباقر یار همیشگی و دائمی او در طول سال برای محافظت از حیات وحش و محیط زیست است و تمام‌ وقتش را بدون این که درآمدی داشته باشد به این فعالیت اختصاص داده است. او گفته بود: «برادرم همراه همیشگی‌ام در مراقبت از مرال‌هاست. من چشمداشتی ندارم، اما او که زندگی‌اش را گذاشته و تمام‌وقت اینجاست باید درآمدی داشته باشد. زمان زیادی می‌گذارد، ولی زندگی‌اش نمی‌چرخد. دوستانی که همراه می‌شوند و مایه دلگرمی ما هستند، شغلی دارند و از سر علاقه می‌آیند. نهایتا چند شب یا روز در سال می‌مانند ، اما برادرم تمام وقتش را صرف همین کار کرده است. من چشمداشتی ندارم، اما به حامی مالی نیاز است تا کسی که بخواهد دائم من را همراهی کند منبع درآمدی داشته باشد.»

مشکل دیگر محمدباقر غفاری نداشتن فضایی مناسب برای اقامت در جنگل و کوهستان است. او و برادرش نیمه نخست سال را در ارتفاع نزدیک به ۲۵۰۰ متری می‌گذرانند و در ماه‌های سرد سال به ارتفاع حدود ۱۳۰۰ متری می‌روند. به دلیل وجود نداشتن ساختمان محیطبانی یا محلی برای نگهبانی و اقامت، این دو برادر و همراهانی که گاهی به کمک آن‌ها می‌روند ناچارند در دامسراهای متعلق به دامداران اقامت کنند. زیرا اداره کل منابع طبیعی مازندران منطقه ساری حتی با وجود درخواست اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران، اجازه ساخت اتاقک نگهبانی را هم نمی‌دهد.

پیرطاهر در آن مصاحبه اظهار کرده بود: «اداره کل منابع طبیعی اجازه نمی‌دهد یک کلبه با هزینه خودمان بسازیم تا محل استقرار درست و مشخصی داشته باشیم. الان در کلبه دامداران زندگی می‌کنم. دامدار اگر یک روز عذرم را بخواهد جایی برای اقامت و ماندن نداریم. می‌گویند در قوانین نیست. من که نمی‌خواهم ویلا بسازم. باید سرپناه داشته باشم. این تقاضا را توسط سازمان حفاظت محیط زیست کشور و اداره کل حفاظت محیط زیست مازندران هم مطرح کردم. دکتر ابراهیمی مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران بارها پیگیر شد، اما سازمان جنگل‌ها همچنان مخالف است و اجازه ساخت یک کلبه کوچک را نمی‌دهد. اگر اجازه بدهند بخشی از مشکلات ما حل می‌شود.»

ویدئویی که توسط محمدباقر غفاری ثبت شد و مورد توجه کاربران فضای مجازی قرار گرفت هرچند که فقط ۲۴ ثانیه است، اما پس‌زمینه‌ای چندین ساله دارد که فقط بر پایه عشق به محیط زیست و حیات وحش ایجاد شده است. اندکی حمایت از اشخاصی مانند محمدباقر غفاری که بدون چشمداشت تمام زمان و زندگی خود را وقف حراست از محیط زیست و حیات وحش منطقه کرده‌اند، نه تنها هزینه محسوب نمی‌شود، بلکه سرمایه‌گذاری برای بهتر شدن حال طبیعت و محیط زیست است.