غم فراق خنیاگر موسیقی مقامی خراسان در نهانخانه دل نشست

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، عثمان محمدپرست استاد پیشکسوت و دوتارنواز استان خراسان رضوی و کشور معروف به عثمان خوافی متولد ۱۳۰۷ در شهر خواف استان خراسان رضوی، از ۱۰ سالگی با دوتارنوازی مانوس بود، وی از طایفه بای بود که طایفه‌ای دامدار و چادرنشین هستند.

این نوازنده آثاری دارد که از چاوشی و سرحدی گرفته تا دیگر مقام‌های این دیار، اجراهای گوناگونی را در عین وحدت آفریده بود و در همایش‌ها و آیین‌های مختلف در داخل و خارج کشور به اجرای برنامه پرداخته است.

استاد محمدپرست نخستین کسی بود که سال ۱۳۵۳ ترانه نوایی نوایی؛ «غمش در نهانخانه دل نشیند، بنازی که لیلی به محمل نشیند/ به دنبال محمل چنان زار گریم، که از گریه‌ام ناقه در گل نشیند» را اجرا کرد.

این استاد شاخص موسیقی مقامی خراسان با بسیاری از استادان موسیقی از جمله جلیل شهناز، محمدرضا شجریان، شهرام ناظری، فرهنگ شریف، اکبر گلپایگانی و اصغر بهاری همکاری داشته است.

۱۳ تیر ۱۳۹۱ در مراسم نکوداشت عثمان محمدپرست با حضور هنرمندانی همچون محمود دولت‌آبادی از سردیس وی رونمایی شد و ۲۰ آبان ۱۳۹۸ تندیس عثمان محمد پرست در مجتمع فرهنگی هنری مدرس شهر خواف رونمایی شد. در ادامه این مراسم از خالق اثر نوایی با حضور جمع کثیری از مردم و هنرمندان خوافی و تایبادی تجلیل شد.

دوتار یعنی عشق

نشان مشهد پایتخت فرهنگی جهان اسلام ۱۳ بهمن ۱۳۹۵ توسط علیرضا رشیدیان استاندار وقت خراسان رضوی به استاد محمدپرست اعطا شد.

استاد محمدپرست در این آیین گفت: از دوازده یا سیزده سالگی با دوتار همراه شده و روزها و شب‌ها بعد از فراغت از کار که جوهر هر مرد خوافی است، به سماع روحانی با خویشتن خویش می‌پرداختم و هیچ گاه استادی در این زمینه نداشتم. دو تار یعنی عشق، دوتار، ساز آرام و ملایمی است که هم نوازنده را آرامش می‌دهد و هم مردمی را که علاقه‌مند به این ساز هستند.

وی درباره منشاء دوتارنوازی بیان کرد: خاستگاه دوتار سه شهر خواف، تایباد و تربت جام است که بیشتر به آهنگ‌های فارسی و محلی می‌پردازند و بعد از آن هم در قوچان، شیروان و بجنورد دوتار رایج است که با آن آهنگ‌های کردی و ترکی می‌زدند، از آنجا هم به ترکمن‌ها در گنبد کاووس رسید که با دوتار آهنگ‌های ترکمنی می‌نواختند.

هشتم شهریور ۱۳۹۶ خورشیدی، نخستین کاشی ماندگار خراسان ‌رضوی در راستای حفظ میراث ناملموس کشور از سوی اداره ‌کل میراث ‌فرهنگی خراسان ‌رضوی بر سر در منزل عثمان محمدپرست نصب شد.

برنامه خنیاگران سرزمین مادری با رویکرد موسیقی شناسی خراسان و تجلیل از استاد عثمان محمدپرست ۳۱ خرداد ۱۳۹۷ با حضور اساتید و هنرمندان موسیقی در فرهنگسرای ارسباران در حالی برگزار شد که استاد محمدپرست به علت بیماری در این مراسم حاضر نشد و دیگر نوازندگان و پیشکسوتان موسیقی خراسان تجلیل شدند.

نام مرحوم استاد محمدپرست سال ۱۳۹۸ به عنوان گنجینه زنده بشری در زمینه موسیقی مقامی در میراث فرهنگی ناملموس کشور به ثبت رسید و از فعالیت‌های این استاد ارزشمند در پرونده ثبت جهانی دوتار بهره گرفته شد. نسخه‌ای از گواهینامه ثبت جهانی مهارت سنتی ساختن و نواختن دوتار که به ۲ زبان انگلیسی و فارسی نگارش شده است سال ۱۳۹۹ از سوی بهروز وجدانی که عهده‌دار ثبت جهانی این پرونده بود به مرحوم محمدپرست اهدا شد.

همچنین سال ۱۳۹۹ به منظور تجلیل از فعالیت این استاد در حوزه موسیقی مقامی ۵۵ مترمربع از نمای بیرونی منزل وی در شهرستان خواف توسط اداره میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خواف در استان خراسان رضوی براساس مصوبه کارگروه مهر میراث به صورت سنتی نماسازی شد.

خاک پای مردم ایرانم

این استاد دوتار نواز شهیر و صاحب سبک خراسان در کارهای خیریه و مدرسه‌سازی فعالیت بسیاری داشت و از بنیانگذاران جامعه یاوری خیرین مدرسه‌ساز بود و در این زمینه سال ۱۴۰۰ نشان ویژه سفیر مدرسه‌سازی از سوی رئیس جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور به وی اهدا شد.

فاطمه مهاجرانی معاون برنامه‌ریزی و توسعه‌ مشارکت‌های مردمی سازمان نوسازی مدارس در آیین اعطای این نشان گفت: استاد محمدپرست به واسطه نوای دلنشین دوتار خود، بانی ساخت ده‌ها مدرسه در کشور شده است و بنا بر این ما هنر وی را در ساخت تمام این مدارس سهیم می‌دانیم.

استاد محمدپرست نیز در این مراسم بیان کرد: من خاک پای مردم ایرانم و هر چه در توان دارم در این راه خیر انجام خواهم داد.

این استاد شاخص موسیقی سنتی کشور، ۲۹ اردیبهشت به دلیل عفونت ریه در بیمارستان ۲۲ بهمن خواف در سن ۹۴ سالگی درگذشت.

کیهان کلهر آهنگساز و نوازنده شناخته‌شده و مطرح کمانچه و سه‌تار به مناسبت درگذشت استاد محمدپرست با انتشار ویدئویی در صفحه خود در فضای مجازی خود بیان کرده است: «یاد استاد عثمان محمدپرست بخیر باد. امانتدار و قدردان میراث گرانبهایی که ازو و گذشتگانِ پیش ازو بجا مانده باشیم. ویدئویی کوتاه از سخنان این استاد مهربان که همه ایجاد شوق ‌است و صد چندان کردن توان و تاب‌آوری‌ طی همین

استاد محمدپرست یکی از گنجینه‌های بزرگ موسیقی نواحی بود

سیدمجید پوراحمدی مدیرعامل صندوق اعتباری هنر در پیامی درگذشت عثمان محمدپرست دوتار نواز برجسته و از مفاخر ارزشمند موسیقی نواحی کشور را تسلیت گفت.

در ایین پیام آمده است: «خبر درگذشت استاد عثمان محمدپرست از مفاخر ارزشمند عرصه موسیقی نواحی موجب تألم و تأسف فراوان جامعه فرهنگ و هنر کشور شد. او یکی از گنجینه‌های بزرگ موسیقی نواحی بود. سالیان سال بی‌توقع از دنیای فانی با دل و جان دوتار را نواخت و به جایگاه ویژه‌ای در میان اصحاب فرهنگ و هنر رسید. در تداوم و اعتلای موسیقی خطه خراسان خدمات شایانی انجام داد و با صدای پرشور سازش در جشنواره‌های بین‌المللی برای ایران افتخار آفرید. بی‌شک نام او در تاریخ موسیقی نواحی کشور و در یاد تمامی علاقه‌مندان موسیقی به نیکی باقی خواهد ماند.

اینجانب درگذشت این هنرمند پیشکسوت را به اهالی فرهنگ و هنر، دوستداران، شاگردان او و خانواده محترمش تسلیت عرض نموده و از درگاه خداوند سبحان برای آن مرحوم رحمت الهی و برای بازماندگان صبر و شکیبایی خواستارم.»

مرحوم استاد محمدپرست هنرمند برجسته و کمال یافته‌ای بود

مجید زین‌العابدین مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیرعامل بنیاد رودکی در پیامی درگذشت استاد عثمان محمدپرست، هنرمند برجسته موسیقی مقامی را تسلیت گفت.

در این پیام آمده است: «استاد عثمان محمد پرست، چهره‌ای ماندگار از گنجیه بشری موسیقی مقامی کشور دعوت حق را لبیک گفت و به زندگی ابدی پیوست. استاد محمدپرست، هنرمند برجسته و کمال یافته‌ای بود که علاوه بر حرکت در قله هنر موسیقی مقامی، با اقدامات متعدد خیریه در عرصه مسئولیت اجتماعی نیز واجد صفات عالی انسانی و اخلاقی بود. قطعات برجسته او در موسیقی مقامی خراسان، در نهانخانه دل‌ها ماندگار و یادگار خواهد بود.

درگذشت این هنرمند پیشکسوت را به خانواده محترم و جامعه فرهنگی و هنری ایران زمین تسلیت می‌گویم و برای ایشان رحمت واسعه الهی مسالت می‌نمایم.»

استاد عثمان محمدپرست موسیقی را برای خدا می‌نواخت

بهمن نامور مطلق رئیس فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران نیز در پی درگذشت استاد عثمان محمدپرست، دوتارنواز خراسانی پیامی را منتشر کرد که بدین شرح است: «خبر درگذشت استاد عثمان محمدپرست، نوازنده چیره‌دست دوتار خراسان، موجب تألم و تأثر فراوان شد. او همچنان ‌که خود می‌گفت موسیقی را برای خدا می‌نواخت. نوای دل‌نوازِ روحبخش دوتارش صمیمیت و معنویت را توامان داشت و جان‌های عاشقان راستین را صورتی از نغمه‌های آسمانی جلوه می‌کرد.

درگذشت زنده‌یاد استاد محمدپرست را به خانواده ارجمندش، دوستداران موسیقی نواحی و جامعه هنری کشور تسلیت می‌گویم و از خداوند رحمان برای او آمرزش و غفران بی‌کران خواستارم.»

محمود سالاری معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و محمد اله‌یاری مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی دارابی قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و جمعی از هنرمندان و علاقه‌مندان موسیقی نیز در پیام‌هایی درگذشت استاد عثمان محمدپرست، نوازنده دو تار خراسانی را تسلیت گفتند.

مراسم تشییع این هنرمند شناخته شده موسیقی نواحی ایران، ظهر روز جمعه(۳۰ اردیبهشت) از مصلای شهرستان خواف برگزار می‌شود.